Jan en alleman
Jan en alleman is een Nederlands gezegde waarmee wordt bedoeld: iedereen. Omdat de voornaam Jan eeuwenlang de meest voorkomende voornaam in Nederland was, komt deze in veel Nederlandse uitdrukkingen en gezegden voor wanneer er een willekeurig persoon mee wordt aangeduid.
Voorbeeld
De uitdrukking kan als volgt worden gebruikt:
- Ik ben niet bereid mijn data met Jan en alleman te delen.
- Piet vertelt aan Jan en alleman dat hij verliefd is op Truus.
Herkomst
Volgens Pieter Jacob Harrebomée is de uitdrukking tijdens de Tachtigjarige Oorlog in Vlissingen als volgt ontstaan: Toen het verhaal de ronde deed dat ene Jan Alman uit die stad "zich, den 6den April 1572, tegen den Spanjaard te wapen stelde" werd dat bericht al snel verbasterd tot de melding dat alleman (d.w.z. iedereen) tegen de Spanjaarden in opstand kwam.[1] Dit gerucht zou er toe hebben bijgedragen dat de bezetter werd verdreven. Of deze lezing juist is, is onbekend.
