Marinecomponent van Defensie
De marinecomponent, de Belgische Koninklijke Marine, is sinds het jaar 2000 de benaming voor een deel van de Belgische Defensie.
Geschiedenis
De geschiedenis van de Belgische Koninklijke Marine gaat terug tot 1815 toen België, na de ondergang van het Frankrijk van Napoleon, aangehecht werd aan het Koninkrijk der Nederlanden. Bij de Belgische revolutie van 1830 blokkeerde een Nederlands schip de haven van Antwerpen en voorkwam zo dat via de haven nog handel bedreven kon worden.
Een eigen marine
Om aan deze blokkade het hoofd te bieden, besloot het parlement op 15 januari 1831 om de eerste Belgische Koninklijke Marine op te richten. In 1862 besloot de regering de militaire Marine af te schaffen en richtte een Staatsmarine op. Deze is beter gekend onder de naam het Korps der Zeelieden en Torpedisten.
Tijdens het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog had België geen marine meer omdat haar schepen het doelwit van Duitse onderzeeërs en mijnen waren. Het Leger trok toen beroepszeelui terug van het front en plaatste ze op Franse schepen. Op het einde van WO I (1918) kreeg België van de geallieerden 11 torpedoboten en 26 mijnenvegers. Dit waren op de Duitsers buitgemaakte schepen. Dit werd mogelijk gemaakt door het verdrag van Versailles. In 1927 werd het Korps der Zeelieden en Torpedisten om budgettaire redenen afgeschaft.
Nieuwe marine vanaf 1940
De eerste jaren na 1927 werd er niet tot heroprichting van een marine besloten. En wanneer in 1940 de Tweede Wereldoorlog uitbrak beschikte België nog steeds niet over een marine. Deze werd op dat moment snel opgericht en personeel werd hiervoor aangetrokken. De belangrijkste taak van het nieuw opgerichte marinekorps was het opsporen en vernietigen van mijnen binnen de Belgische kustwateren. Later verleende ze ook haar medewerking aan de Franse marine en nam ze deel aan de evacuatie van België en Frans Duinkerken. Op 25 juni 1940 werden haar schepen in Spanje echter aan de ketting gelegd. Slechts één schip (de P16) kon ontkomen en bereikte Groot-Brittannië.
Na de Tweede Wereldoorlog
Bij het einde van WOII besloot de regering om de Marine te behouden en gaf haar de volgende opdrachten:
- Ontmijnen van de territoriale wateren
- Controle van koopvaardijschepen die de havens binnenvaren
- Visserijwacht
- Redding op zee
- Kustbewaking
Op 1 februari 1946 richtte de regering, bij KB 30/03/1946, de Zeemacht op.
Na 1945 werd de marine uitgerust met schepen, gekregen van de geallieerden. Hierdoor kreeg België ook haar eerste, echte vloot. Deze schepen waren vooral mijnenvegers en korvetten van de 'Algerine' - klasse. Al deze schepen zijn ondertussen vervangen. De mijnenvegers door de Tripartite - klasse mijnenvegers, en de algerine - klasse schepen door de Wielingen - klasse fregatten.
Deze worden ondertussen buiten dienst gesteld en vervangen door de pas aangekochte Nederlandse M-fregatten van de Karel Doorman-klasse.
Deze zeemacht werd in het jaar 2000 omgedoopt tot Marinecomponent. Dit is een direct gevolg van de Eenheidsstructuur (strategisch Plan 2000-2015) die op last van Minister van Defensie André Flahaut werd ingevoerd.
Taken van de marinecomponent
Anno 2005 zijn de taken van de Marinecomponent:
- In vredestijd
- Visserijwachten waarborgen
- Vernietigen van springstoffen (op zee)
- Redding op zee
- Steun verlenen aan de Politie en Douane (op zee)
- Opsporen van wrakken en vergane schepen
- Hyperbaar Medisch Centrum ter beschikking stellen (decompressietanks)
- Controle Territoriale Wateren en de exclusieve economische zone
- Controleren vervuiling op zee
- Humanitaire operaties
- Steun verlenen aan diplomatie en buitenlandse handel
- Belgische aanwezigheid op zee verzekeren
In 2005 vierde de marinecomponent haar 60e verjaardag in aanwezigheid van Koning Albert II.
Lijst van operaties
- 1950 - 1954 : Transport Belgische en Luxemburgse vrijwilligers naar Korea
- 1954 : Repatriëring van het Belgisch expeditiekorps uit Korea
- 1960 : De onafhankelijkheid van Belgisch Congo; bijna de ganse vloot is ter plaatse
- 1968 : Multinationale ontmijningsoperatie tussen België, Frankrijk, Duitsland en GB
- 1987 - 1988 : Op. Octopus en Calendar: oorlog Iran - Irak
- 1990 - 1991 : Op. Southern Breeze: Invasie Koeweit door Irak
- 1992 - 1994 : Op. Equator Kiss: humanitaire hulp aan Somalië
- 1992 - 1994 : Deelname aan vredesondersteunende Ops in Ex-Joegoslavië
- 1995 - 1996 : Op. Southern Breeze II: controle embargo tegen Irak
- 1998 : Op. Southern Breeze III: controle embargo tegen Irak
- 1998 : Op. Open Spirit: Baltische zee
- 1999 : MCM Adriatische zee & Embargo Op. Allied Force
- 1999 & 2000 : Baltische zee MCM Op. MCOPLAT
- 2003 : West Shark: grootschalige anti-drugs operaties in het Caraïbische gebied
- 2004 : Active Endeavour patrouille in de Middellandse Zee tegen terroristische activiteiten
Defensie-Jeugd
Net als de andere componenten bij de Defensie van België, beschikt ook de Marinecomponent over een Defensie-Jeugd werking. Hier kunnen jongeren even proeven van de sfeer binnen het leger. Voor de Marinecomponent leren de jongeren bv. zeilen. Ook de andere disciplines eigen aan de marinecomponent en defensie komen uitgebreid aan bod.
Buiten deze jaarlijkse jeugdstages kunnen jongeren en volwassenen in België zich aansluiten bij het Koninklijk Marine Kadettenkorps. Deze jeugdvereniging is een onafhankelijke vzw's met een samenwerkingsovereenkomst met de Marinecomponent en streeft ernaar jongeren de maritieme traditie en waarden over te brengen.
Lijst van huidige schepen
Volgende schepen zijn momenteel in de vaart:
- F930 Leopold I (2007- )
- F931 Louise-Marie (2008- )
- Deze fregatten werden tweedehands gekocht van de Koninklijke Marine.
- F910 Wielingen (1976-)
- F911 Westdiep (1977-)
- Type E71, ontworpen en gebouwd in de jaren zeventig. Sensor- Wapen en Commandosysteem (SEWACO) werd geleverd door de Koninklijke Marine. De klasse telde vier schepen. De F912 Wandelaar werd in 2005 verkocht en de F913 Westhinder werd in 2000 uit de vaart genomen en nadien gesloopt.
- M915 Aster (1986-)
- M916 Bellis (1986-)
- M917 Crocus (1987-)
- M921 Lobella (1989-)
- M923 Narcis (1991-)
- M924 Primula (1991-)
- Zogenaamde tri-partite mijnenjager: een gezamenlijk project van de Nederlandse, Franse en Belgische marines. België bouwde er 10, 4 zijn er uit dienst genomen en aan Frankrijk verkocht. Gelijk aan de Nederlandse Alkmaar-klasse en de Franse Eridan-klasse.
Logistiek steun- en commandoschip
- A960 Godetia (1967-)
- Een half-zusterschip van de Godetia, de A961 Zinnia, werd al in 1993 uit dienst genomen en is onlangs voor sloop verkocht.
Oceanografisch onderzoeksschip
- A962 Belgica (1984-)
- Dit schip behoort tot de Beheerseenheid van het Mathematisch Model van de Noordzee, maar de marinecomponent staat in voor het dagelijks beheer een levert de bemanning.
Hulpschepen
- A950 Valcke (1987-)
- A963 Stern (2000-)
- A996 Albatros (1967/1997-)
- De Valcke en Albaros zijn sleepboten. De Stern is een patrouillevaartuig.
Riviersnelboot
- P902 Liberation (1954-)
- Dit schip wordt gebruikt voor Public Relations doeleinden op de Belgische binnenwateren.
Zeilend schoolschip
- A958 Zenobe Gramme (1961-)
Koninklijk Jacht
- A982 Alpa
- Prive-jacht van Koning Albert II en Koningin Fabiola, afgemeerd aan de Franse zuidkust en beheerd door de marinecomponent.
Overige Schepen
- A995 Spich (2003-)
- A998 Werl (2003-)
- A999 Barbara (1999-)
- De eerste twee zijn RIB's oftewel Rigid Inflateable Boats, de laatste een hovercraft en worden gebruikt te Lombardsijde voor het terughalen van gebruikte drones en oefendoelen na zeewaartse schietoefeningen.
Aankopen
Op 22 december 2005 kwamen België en Nederland de verkoop overeen van 2 M-fregatten. Deze gaan in 2007 en 2008 de beide fregatten van de Wielingen klasse vervangen. Hiermee is waarschijnlijk definitef afgezien van een plan om een strategisch transportschip te verwerven. Verder zijn er momenteel geen plannen tot aankoop of vervanging van de huidige vloot.