Overleg:Ambiorix (persoon)
Onderwerp toevoegenHet is een beetje raar de historische werkelijkheid van Ambiorix te ontkennen omdat alleen Caesar over hem heeft geschreven. Er zijn echt niet zoveel andere auteurs die over de Gallische oorlog hebben geschreven.
Waarom zou het verzinnen van de figuur "Ambiorix" Caesar enig voordeel bieden? Dat anderhalve legioen was in elk geval vernietigd. De Gallische troepen die dat gedaan hebben zullen toch wel een leider hebben gehad? Zou het meer in Caesar's nadeel geweest zijn als het een "anarchistisch collectief" was dat hiervoor verantwoordelijk was??
Lignomontanus 29 mei 2006 18:13 (CEST)
De Engelse wiki geeft als betekenis van Ambiorix "rijke koning", de Franse "dubbele koning", want hij zou koning zijn geweest van zowel de Eburonen als de Aduatuci. De Franse verklaring lijkt mij geloofwaardiger (zie woordenlijst in het Franse wiki-artikel over de Gallische taal). Een specialist zou mij echter kunnen corrigeren (gaarne met motivering op de bewerkingspagina).
Lignomontanus 30 mei 2006 06:53 (CEST)
Rijke koning[brontekst bewerken]
De naam Ambiorix betekent wel degelijk "Rijke koning", zoals ik bij het opstarten van dit lemma schreef.
Deze betekenis is terug te vinden in verschillende (toeristische) documenten die door het stadsbestuur van Tongeren werden, en nog steeds worden uitgegeven.
Dit werd in juni van dit jaar nog bevestigd door het "Koninklijk Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap. ("Tongerse Analen", jaargang 20, nr 2 van 16 juni 2006, pg 29).
Als referentie lijkt mij dit toch wel geloofwaardiger te zijn dan de franstalige wikipedia.
Dubbel koningschap[brontekst bewerken]
Voor wat betreft de franstalige "veronderstelling", dat Ambiorix "dubbele koning" betekent, lijkt mij dit een zeer slechte interpretatie te zijn van de verwijzing naar het dubbele koningschap van de Eburonen. In een van de eerste alinea's van dit lemma verwijs ik reeds naar het feit dat Ambiorix zijn koningschap deelde met Catuvolcus.
Enkele bijkomende verwijzingen die ik hierover vond op het internet:
Op : http://www.koxkollum.nl/caesar/opera/caesarbg5vert01.htm
ik citeer:
- Julius Caesar
- Gedenkschriften van den Gallischen Oorlog
- uit het Latijn door Dr. J. J. Doesburg
- VIJFDE BOEK
- 24. <knip>., en vijf cohorten zond hij naar de Eburonen, wier land grootendeels tusschen de Maas en den :Rijn ligt, en die onder de heerschappij van Ambiorix en Catuvolcus stonden. .....
en
- ZESDE BOEK
- 31. ..............Catuvolcus, de koning van de andere helft der Eburonen, die in vereeniging met Ambiorix de :plannen gesmeed had, kon wegens zijn hoogen ouderdom de vermoeienissen van den oorlog of van de vlucht niet :uithouden; hij verwenschte en vervloekte daarom Ambiorix als den eigenlijken bewerker der beweging, en benam :zich het leven door het sap van den taxusboom, die in Gallië en Germanië veelvuldig voorkomt.
Einde citaat
Trouwens hoe zou Ambiorix koning kunnen zijn van zowel de Eburonen als de Atucatuci, wanneer de Eburonen schatplichtig waren aan de Atuatuci? Een koning die zichzelf belastingen oplegde? En op de koop toe, zelf zijn eigen zoon gijzelde?
http://nl.wikipedia.org/wiki/Eburonen en ook op http://www.edu.amsterdam.nl/flevopark/Geschiedenis/ijzertijd/eeuw1bc/gallische_oorlogen.htm
Ik citeer uit de eerste link:
- Caesar rekent hen tot de zgn. "Germani cisrhenani", Germaanse stammen die ten westen van de Rijn woonden en :die daar de oorspronkelijke Keltische bevolking hadden verdreven. Over de waarde die aan deze en dergelijke :uitspraken van Caesar mag gehecht worden, is veel discussie. Ook over hun juiste woongebied en hun etnische :oorsprong is het laatste woord nog niet gezegd. De namen van hun koningen zijn in ieder geval zuiver Keltisch. :Caesar noemt twee koningen, Ambiorix en de bejaarde Catuvolcus, die elk zeggenschap zouden hebben gehad over :een deel van de stam. Caesar vermeldt dat de Eburonen vazallen waren van de Treveri en hij legt Ambiorix de :uitspraak in de mond dat hij schatplichtig was aan de Atuatuci, die zijn zoon en neef als gijzelaars in hun :macht ("in slavernij en ketenen") hadden, tot Caesar die toestand ongedaan maakte.
Einde citaat
Ambi betekent inderdaad rijk en rix betekent inderdaad koning (merk de op dat deze de zelfde Indo-Europese stam als het latijnse rex, wat tevens koning betekent, kent). De stam van de Ambiani leidde hun naam af van het zelfde woord. (Deze waren dan ook rijke handelaren die op een handelsroute woonden) Of denk je dat deze misschien ook genoemd waren naar het dubbelkoningschap bij de Eburonen. lol. Nee meneer, Ambionix betekent niets anders dan rijke koning. Titirius 1 sep 2008 14:18 (CEST)
Rix en rex zijn van de Sanskriet stam Raj (Raja). In het Oudnoords is het woord regin toepasselijk, (vandaar Ragnarok). Allemaal afkomstig uit een pot nat... - Vriendelijke groeten, Ben Pirard 1 sep 2008 23:18 (CEST)
Amby[brontekst bewerken]
Het artikel legt geen enkele relatie met Amby. Waarom niet? Nadruk zou minder op het bezette gebied (België) moeten liggen en meer op het nog vrije Beneden=Germanië. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 82.173.42.108 (overleg · bijdragen) 9 aug 2017 19:52
- Klopt, het beperkt zich tot de bron. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 159.100.67.82 (overleg · bijdragen) 9 sep 2017 13:16
Etymologie ambi- en -rix[brontekst bewerken]
Eerlijk gezegd vraag ik me af hoe men überhaupt bij 'Rijke Koning' komt. Althans, waarom men bij 'Rijke Koning' stopt. Het is incompleet, 'Rijke Koning' verklaart alleen waar -rix voor staat.
Kijkend naar het Oud Engelse rice, dit staat voor 'sterk, krachtig; groots, machtig; hoge rang' en in het latere Oud Engels ook voor 'welvarend'. Dit woord rice is weer afkomstig van het Proto-Germaans *Rikijaz, dat geleend is van een Keltische bron, gelijkend het Gallische *rix of het Oud Ierse ri(dit betekend "koning"), van de PIE(Proto Indo Europees) root *reg- "bewegen in een rechte lijn"/"voortbewegen in een rechte lijn", (voort-)bewegen in de zin van "leiden, regeren".
Ik twijfel of men in die tijd eigenlijk wel de distinctie rijk of welvarend maakte. Mijn twijfel wordt versterkt door het feit dat, Julius 'De Bron' Caesar, de Belgae juist onderscheid als de dapperste, het verst verwijderd van de beschaving(Romeinse Rijk), en het minst bezocht door handelaren met luxueus en verzwakkend(geestelijk) handelswaar.
Hoe dan ook, ambi- of ambio, betekend 'rondom; omheen; omsluiting; omheining; omheind terrein; omheinde plaats' en 'beide; aan beide zijden'. Preciezer nog, in het Gallisch kon het staan voor 'ambassade', dus een hoofdkwartier van een ambassadeur, en zijn eventuele delegatie.
Dat doet me denken aan twee mogelijkheden:
- Ambiorix, koning tussen Maas en Rijn. De Koning, aan beide zijden omsloten[door rivieren].
- Ambiorix, koning van Atuatuca. De Koning van 'de Omheinde Plaats'. Vanuit Romeins perspectief lijkt een aanzienlijke 'Omheinde Plaats' misschien van minder groot belang, dan het voor de Belgae was geweest. Wellicht waren Ambiorix en de Eburonen in feite de 'Grootste' en 'Machtigste' stam van de Belgae, daar zij Atuatuca hadden. Als Atuatuca dus daadwerkelijk te midden 'al het andere lag', 'King in all directions', zou het als een soort 'airlock' kunnen hebben gefunctioneerd tussen de Keltische en Germaanse stammen, waar handel, interactie en culturele diffusie plaatsvonden. Dit zou ook kunnen verklaren waarom de Eburonen zo moeilijk te onderscheiden waren als zijnde Keltisch of Germaans, wellicht waren zij daadwerkelijk beide zijden.
Dit zou Ambiorix en de Eburonen een aanzienlijke machtspositie ten opzichte van alle andere(Keltische en Germaanse) stammen geven. Die van een ambassade.
Wat ook wel interessant is, is de eeuwenoude -(t)rix associatie met van het vrouwelijke geslacht. Wellicht was Ambiorix wel een vrouw.. al weet ik niet of België daar eigenlijk wel klaar voor is. Wat in ieder geval wel degelijk niet klopt is 'Rijke Koning'.