Overleg:Berkenbasttekst

Suggesties voor verbetering - Etalage

Wat een leerzame tekst, ik heb hem met rode oortjes zitten lezen. Met betrekkelijk geringe aanvullingen kan hij zo in de etalage.

Suggesties en vragen:

1. In de inleiding staat deze zin: De vondst van teksten op berkenbast heeft een geheel nieuw licht geworpen op de taal van middeleeuws Rusland, het Oudrussisch.
   • Dit lijkt te suggereren dat het feit dat ze op berkenbast geschreven zijn bepalend is voor het nieuwe licht, maar uit het artikel blijkt iets heel anders: het feit dat de (meeste) schrijvers geen directe band met adel en clerus hebben maakt ze belangwekkend. Ik stond op het punt om de tekst als volgt aan te passen: De vondst van deze bronnen, die niet aan adel en clerus gerelateerd zijn, heeft een geheel nieuw licht geworpen op de taal van middeleeuws Rusland, het Oudrussisch. Ik heb er van afgezien, omdat ik niet weet of de termen adel en clerus bruikbaar zijn in Russische context, en omdat ik zo'n heldere conclusie niet uit het artikel kan trekken.
2. Het aantal van 80 gevonden brieven met meer dan 25 woorden moet gedateerd worden. Er kunnen er meer opduiken.
3. Voetnoten voor bronvermeldingen. Latere bewerkers moeten op het bestaande kunnen voortbouwen, en dus je bronnen kunnen raadplegen. Niet het leukste werk, bronnen zoeken bij dingen die je al weet, maar wel noodzakelijk. Ook russische bronnen zijn welkom, al heb ik daar zelf weinig aan.
4. De inleiding moet de lezer voorbereiden op de punten die uitgediept zullen worden. Een suggestie voor een aanvulling: Het berkenhout geeft goede aanknopingspunten voor de datering, maar de interpretatie heeft sinds de eerste vondst in 1951 grote veranderingen ondergaan. Nieuwe vondsten en interpretaties verschijnen regelmatig in gerenommeerde Russische publicaties en worden met steun van de Europese Unie op CD en internet gepubliceerd. (dit laatste uit een inaugurele rede, zie verderop. Volgens dit tekstje is ook in Scientific American een tekst te vinden: - (1994) The Archaeology of Novgorod,, in Ancient Cities, Special Issue, (Scientific American), pp. 120–127. - Het is natuurlijk de vraag hoeveel er aan bod komt.
5. Meer aandacht is nodig voor de niet-russische teksten, al is het maar een indicatie van het aantal teksten voor elke taal. Ik vond, zowaar op onze eigen Wikipedia een aanknopingspunt voor aanvulling: Overleg gebruiker:Fransvannes#Berkenbasttekst nr. 292
6. Ik begrijp niet helemaal hoe dendrochronologie kan bijdragen aan de datering. Daarvoor zijn immers (voor zover ik weet) meerdere jaarringen nodig. Zoveel ringen zullen er aan zo'n stuk bast toch niet zitten?
7. Zegt het feit dat dit type teksten voornamelijk in Novgorod zijn gevonden iets over de daadwerkelijke verspreiding, of alleen over de mazzel die archeologen in Novgorod hadden? Ik neem overigens aan dat alle teksten gevonden zijn binnen het hoofdgebied van de berkenboom, zo niet dan zou dat vermeldenswaardig zijn. Jos Schaeken meldt hierover het een en ander in zijn inaugurele rede in juni 2004. Ik heb deze alvast als externe link toegevoegd.
8. Bovengenoemde rede bevat meer interessant materiaal, bijvoorbeeld over het formaat van de brieven en de sociale laag van de schrijver, en ook over de herkomst van het kerkslavisch.
9. Niet vermeld: ik neem aan dat ze niet gevouwen of opgerold konden worden? Hoe werden ze dan vervoerd? Ik lees dat de langste 45 cm lang was. Gevouwen of opgerolde brieven ontsnappen natuurlijk nog eerder dan andere aan de aandacht van onderzoekers, aangezien de tekst naar binnen gekeerd zal zijn. Zijn de bastfragmenten hard en bros, soepel en stevig, week en dun? Op [deze pagina lijkt de eerste en met name de tweede wel oprolbaar en dunner dan de rest. Informatie over het fysieke voorkomen is voor het begrip veel belangrijker dan een taalkundige wellicht denkt.
10. Werden de gevonden brieven aan dichtbij wonende mensen gestuurd? Waren de in Novgorod gevonden brieven voornamelijk afkomstig van stadgenoten? Dat zou een indruk kunnnen geven van het verspreidingsgebied.
11. Waarom koos men berkenbast? Was papier of perkament niet beschikbaar, te duur of verboden? Of was inkt een beperkende factor? Er lijkt een driedeling te bestaan: niet-schrijvers, berkenbastschrijvers en hogere standen. Dit rechtvaardigt mogelijk een apart kopje.
12. Werden de teksten gevonden als zijnde bewaard door de oorspronkelijke bezitters, of bijvoorbeeld in afvalhopen?
13. Aangezien berkenbastbrief een redirect is naar dit lemma, zou het zinvol kunnen zijn om deze term in het artikel te noemen. Een link naar het lemma Berestologie had niet mogen ontbreken. Ik mis de informatie dat de bast nat moet zijn om beschreven te kunnen worden, zoals dat lemma vermeldt.
14. Is het bekend waardoor op berkenbast geschreven bronnen na de vijftiende eeuw niet meer voorkomen?

Vanzelfsprekend doen deze punten niet af aan mijn waardering voor deze inzichtgevende tekst over een voor mij volstrekt onbekend onderwerp. Dit moge al blijken uit de moeite die ik mij opgewekt getroost heb voor bovenstaande lijst. ^{b222  ?!}bertux 31 aug 2008 13:54 (CEST)

Dank je voor de waardering, die me des te meer verheugt aangezien ik het artikel ooit min of meer uit de losse pols geschreven heb en nooit een doorwrocht stuk voor ogen heb gehad.

ad 1: Het nieuwe licht komt van de bijzonderheid van de taal van de berkenbastteksten. De afwijkendheid van de taal van wat er eerder bekend was hangt echter niet samen met positie van degenen die de brieven schreven – het waren juist wel edelen en geestelijken, anderen konden niet schrijven –, maar met het alledaagse genre van de teksten.

ad 6: Hoe de dendrochronologische methode precies werkt is mij ook niet geheel duidelijk – ik ben geen archeoloog. Ik weet alleen dat dendrochronologie wel degelijk gebruikt wordt voor de datering van de teksten.

ad 10: Dat verschilt. Er zijn brieven uit buitengebieden of andere steden, bijvoorbeeld met een vraag om hulp, familie te laten weten hoe het gaat etc. Ik ken echter ook een brief over een gemiste afspraak, die waarschijnlijk een vrij korte afstand heeft afgelegd.

ad 12: De brieven werden weggegooid. Het zijn dan ook alledaagse documenten, middelen om een boodschap over te brengen, en hebben geen waarde zoals oorkondes of contracten.

Jörgen^? ! 1 sep 2008 18:04 (CEST)

Dank voor de antwoorden. Een opmerking wil ik me nog veroorloven

Ad 1 - reactie: Ik meen vrij stellig me te herinneren dat Schaeken in de genoemde oratie stelt dat berkenbastteksten (vooral) geschreven werden door de gegoede burgerij: handelaren en grote boeren. Ook adstrueert hij de geëmancipeerde positie van een echtgenote met een door haar geschreven tekst. Deze doet vermoeden dat zij geregeld schrijft, en toont aan dat zij, terwijl haar man een lange reis maakt, zelfstandig de zaken waar kan nemen en betrekkelijk grote overeenkomsten kan sluiten. (Het is te laat in de avond om de oratie nog opnieuw door te nemen, dus ik moet uit mijn geheugen werken).

Bewerken is voor mij als volstrekte leek een gevaarlijke onderneming, maar ik wil het toch proberen. Ik hoop de komende weken tijd te vinden voor een concept waarin bovenstaande opmerkingen verwerkt zijn, en ik zou het op prijs stellen als je dat kritisch door zou willen nemen. ^{b222  ?!}bertux 2 sep 2008 01:14 (CEST)

Externe links aangepast

Hallo medebewerkers,

Ik heb zojuist 1 externe link(s) gewijzigd op Berkenbasttekst. Neem even een moment om mijn bewerking te beoordelen. Als u nog vragen heeft of u de bot bepaalde links of pagina's wilt laten negeren, raadpleeg dan deze eenvoudige FaQ voor meer informatie. Ik heb de volgende wijzigingen aangebracht:

• Archief https://web.archive.org/web/20070207025329/http://www.schaeken.nl/lu/research/online/publications/oratie/index.htm toegevoegd aan http://www.schaeken.nl/lu/research/online/publications/oratie/index.htm

Zie de FAQ voor problemen met de bot of met het oplossen van URLs.

Groet.—InternetArchiveBot (Fouten melden) 7 aug 2017 13:48 (CEST)

Externe links aangepast

Hallo medebewerkers,

Ik heb zojuist 1 externe link(s) gewijzigd op Berkenbasttekst. Neem even een moment om mijn bewerking te beoordelen. Als u nog vragen heeft of u de bot bepaalde links of pagina's wilt laten negeren, raadpleeg dan deze eenvoudige FaQ voor meer informatie. Ik heb de volgende wijzigingen aangebracht:

• Archief https://web.archive.org/web/20070218135912/http://gramoty.ru/index.php?key=bb&date%5B%5D=all&city%5B%5D=all&excav%5B%5D=all&safety%5B%5D=all&cath%5B%5D=all toegevoegd aan http://gramoty.ru/index.php?key=bb&date%5B%5D=all&city%5B%5D=all&excav%5B%5D=all&safety%5B%5D=all&cath%5B%5D=all

Zie de FAQ voor problemen met de bot of met het oplossen van URLs.

Groet.—InternetArchiveBot (Fouten melden) 21 sep 2018 21:02 (CEST)