Overleg:Heiligenschijn

Defect in het High Definition Earth Viewing (HDEV) systeem van het ISS (zomer 2019)

Wel, het is te hopen dat het defect in het HDEV systeem niet te lang meer zal duren! (dat systeem begon spijtig genoeg te haperen ergens rond het midden van juli 2019). Ik vond het een uiterst boeiend en bijzonder interessant tijdverdrijf om dagelijks naar de live-beelden van de aarde te zitten kijken, zoals ze dus te zien is vanop een afstand van zo'n goeie 400 kilometer! Het is dankzij een APOD (Astronomy Picture Of the Day) van slechts enkele maanden geleden dat ik er dagelijks begon naar te kijken, anders had ik het niet geweten! Op die korte tijd had ik reeds een aantal optische verschijnselen ontdekt die niet alleen vanop grondniveau kunnen worden waargenomen. Als eerste in de reeks optische verschijnselen vertoonde zich de Heiligenschijn. Voor zover ik het mij nog kan herinneren was het ergens in Zuid Amerika. Niet veel later kwam de Glorie tevoorschijn, en vrijwel direkt daarna de Wolkenboog. Ook de heldere reflecties van het zonlicht op het water van kronkelende rivieren viel direkt op (ik dacht dat het ook in Zuid Amerika was), alsook relatief heldere puntvormige reflecties in het noordelijk gedeelte van Centraal Europa. Ik heb zo 't vermoeden dat dit soort puntvormige reflecties veroorzaakt worden door grote kunstmatige (dus door de mens gemaakte) oppervlakten opgebouwd uit zonnecel-panelen of iets dergelijks. Ik zou anders niet weten wat ze zouden kunnen zijn. Ik stond versteld van de snelheid van orbitale zonsopkomsten en zonsondergangen (een kwestie van enkele seconden, zo blijkt), alsook van de snelheid hoe het zonlicht (op slechts een paar seconden tijd) de aangekoppelde Soyuz en Progress ruimtetuigen begonnen te verlichten (dus tijdens de orbitale zonsopkomst). Wel spijtig dat er in het HDEV systeem geen camera met een Fish-Eye lens is inbegrepen, gericht naar het Nadir van de aarde, zodanig dat de horizon 360° rondom ook in beeld zou komen (het zou gemakkelijker zijn om bijvoorbeeld de witte Wolkenboog op te sporen). DannyJ.Caes (overleg) 1 aug 2019 12:54 (CEST)

Ik heb die foto's nog nooit gezien, maar ik kan me voorstellen dat die felle reflecties ook veroorzaakt zouden kunnen zijn door broeikassen. Kassencomplexen zijn best grote oppervlakken waarbij de hoek van het glas op het dak overal gelijk is. Ik stel me voor dat die dan samen als een spiegel kunnen functioneren. Als mijn hypothese klopt dan zou je die reflecties vooral moeten kunnen zien in gebieden met veel kassen. Weet je daar iets over te roepen? Erik Wannee (overleg) 1 aug 2019 13:43 (CEST)

Zover had ik inderdaad nog niet gedacht!!! (roep ik luidkeels). Het bestaan van broeikassen (of serres, zoals we ze in Vlaanderen noemen) is dus wellicht DE oorzaak van die puntvormige zonne-reflecties. Dank U Erik Wannee! Het toont nog maar eens aan tot hoever we zulke zonne-spiegelreflecties nog kunnen waarnemen! Ik loop reeds een aantal jaren met een "plan" om een vlakke spiegel van 1 vierkante meter groot (of klein) op het maanoppervlak te plaatsen en om er het zonlicht in te laten reflecteren richting Aarde. Indien die spiegel het zonlicht kort na lokale zonsopkomst of kort voor lokale zonsondergang reflecteert dan denk ik dat er m.b.v. zeer sterke telescopen op aarde een uiterst zwak lichtpuntje moet kunnen worden waargenomen. Ik vermoed dat er een wiskundige formule bestaat om de lichtsterkte (de magnitude) te kunnen berekenen (grootte spiegel / afstand Aarde-Maan / lichtkracht zon), maar ik ben geen wiskundige. Misschien bestaat er een tabel met toenemende magnitudes in relatie tot de spiegelgrootte. Ik noem mijn "plan" (de maanspiegel) het Pharos-project, naar de legendarische lichttoren in Alexandrië. P.S.: dat experiment met de maanspiegel kan nooit uitgevoerd worden tijdens Volle Maan want de retro-reflectie (de heiligenschijn) van het regolith (het stof op het maanoppervlak) is VEEL te helder, het zou ons lichtpuntje overstralen en in het niets kunnen doen verdwijnen. DannyJ.Caes (overleg) 1 aug 2019 16:09 (CEST)

Er zijn mensen die zeggen dat er reeds enkele retro-reflectoren voor laserstralen ("spiegels" bestaande uit cube-corner prismas) op de maan staan, afkomstig van het Apollo project, maar daar zijn we niks mee omdat die enkel tijdens de veel te heldere Volle Maan het zonlicht richting Aarde reflecteren. Het Pharos-project moet uitgevoerd worden tijdens Eerste Kwartiers maan ofwel Laatste Kwartiers maan omdat we dan op de maan een duidelijke ochtend- of avond-terminator hebben (een relatief donkere achtergrond om het lichtpuntje zichtbaar te maken). DannyJ.Caes (overleg) 1 aug 2019 17:52 (CEST)

(Na bewerkingsconflict) Bij het gebruik van een gewone (platte) spiegel op de maan zal een dergelijke reflectie vanaf de zon een lichtvlek op de Aarde projecteren die een diameter heeft van ongeveer 3600 km. (Berekening: de afstand Zon-Maan is ongeveer 388 maal zo groot als de afstand Maan-Aarde. De diameter van de Zon is 1,4 X 10⁶ km. De geprojecteerde afbeelding van de Zon via de maanspiegel op Aarde wordt dan 1,4 X 10⁶ / 388 ≈ 3600 km.) Door de beweging van de Aarde en die van de Maan zal die vlek periodiek een vrij complexe baan over het Aardoppervlak beschrijven. (Als je de spiegel niet doorlopend op de Aarde gericht houdt, zal de reflectie verreweg de meeste tijd natuurlijk niet op de Aarde terecht komen maar elders in het Heelal.) Als je je op Aarde niet binnen die baan bevindt dan krijg je dat licht nooit te zien. Je moet dus op het goede moment op de goede plek kijken om de spiegel even op te kunnen zien lichten. De hoeveelheid zonlicht die op die spiegel van 1 m² valt, wordt op Aarde verspreid over die hele geprojecteerde lichtvlek, met een oppervlak van pakweg 10.000.000 km². Het licht wat je op Aarde in de gunstigste omstandigheden te zien zou kunnen krijgen is dan dus 1/10.000.000.000.000 van de sterkte van het licht dat je ziet als je direct in de Zon zou kijken. Of we dat zouden kunnen meten lijkt me niet onmogelijk maar wel een hele uitdaging. Veel groter is de uitdaging om dat licht te onderscheiden van alle 'ruis'.

Dat zal de reden zijn dat ze geen vlakke spiegels op de maan hebben gezet maar retroflectoren. Er staan er nu 5 op de Maan, en het plan is om er volgend jaar nog eentje heen te schieten. (Zie en:Lunar Laser Ranging experiment en en:MoonLIGHT.) Die dingen reflecteren dan geen zonlicht maar licht dat er met een krachtige laser vanaf Aarde op geschenen wordt; uiteraard op een maanoppervlak dat op dat moment niet door de Zon wordt beschenen. 1/100.000.000.000.000.000 van dat licht kan na reflectie op de Maan weer op Aarde opgevangen worden; net genoeg om met een grote telescoop op te kunnen vangen en er metingen aan te doen, dankzij het feit dat dat licht monochromatisch is en zo vrij eenvoudig uit de 'ruis' (polychromatisch zonlicht) gefilterd kan worden. Zo kan men op een kwart millimeter nauwkeurig bepalen hoe ver de Maan op dat moment van de Aarde staat. Met de retroflector die er hopelijk volgend jaar bij komt zal dat nog nauwkeuriger kunnen. Zo kunnen allerlei relativistische effecten getoetst worden, maar ook is het hopelijk mogelijk om te meten hoe snel de Maan zich van de Aarde af beweegt. Erik Wannee (overleg) 1 aug 2019 18:15 (CEST)

Interessant! Maar wat ik eigenlijk sedert heel wat jaren in gedachten had is een soort plateau-vormige lander met daarbovenop een kantelbare vlakke spiegel die vanop Aarde kan ingesteld worden, zodanig dat de straal zonlicht "steeds" naar de Aarde gericht is (ik bedoel dus steeds vanaf het moment dat de volledige zonneschijf boven de oostelijke maanhorizon staat). Die spiegel zou bovendien een uiterst minieme "schommelbeweging" moeten maken (gently rocking mirror), zodanig dat het geprojecteerde zonnebeeld met een diameter van 3600 km heen en weer over de Aarde trekt. Waarnemers met een niet-al-te-kleine amateurtelescoop zouden dan een pulserend lichtpuntje te zien krijgen tegen de contrasterende donkere achtergrond van de maanterminator (let wel: tegen het uiterst flauw verlichte gedeelte ervan waar de zon reeds 1 graad boven de horizon staat). Zo'n project zou dus aan heel wat eisen moeten voldoen en niet alleen de bedoeling hebben om waarnemers op Aarde een kunstmatig veroorzaakt pulserend lichtpuntje te laten zien tussen de maankraters! (die spiegel zou dus een secundair item zijn). Stel dat er bij NASA mensen zijn die dit lezen en zeggen: Toch nog niet zo gek, dat schijnbaar vreemdsoortig voorstel. Maar ik zie het nog in geen 500 jaar te gebeuren (we kunnen enkel hopen). DannyJ.Caes (overleg) 1 aug 2019 21:12 (CEST)

Ik denk dat een dergelijk idee wegens gebrek aan praktisch nut en hoge kosten geen doorgang zal vinden.

Maar er is hoop! Er zijn plannen voor een permanente bewoonde basis op de Maan. En al die mensen zullen ook moeten eten. Nu gaan we heus geen bloemkolen daarheen schieten, dus die zullen ter plaatse verbouwd moeten gaan worden. In..... Jawel! Kassen! Begrijp je hem? Erik Wannee (overleg) 1 aug 2019 22:16 (CEST)

Zonlichtreflecterende glasplaten (gemaakt van eenzijdig spiegelglas) her en der verspreid op het maanoppervlak, gepositioneerd in alle mogelijke hoeken en standen. Er zullen dan altijd wel één of meerdere gereflecteerde zonlichtstralen de Aarde bereiken. Goed idee! Terzijde, explorerende astronauten zouden dan eindelijk ook te weten komen hoe de mysterieuze Skylights er precies uitzien ginder op het maanoppervlak (vreemdsoortige schacht-vormige kraters met zo-goed-als vertikale wanden en misschien zelfs toegangen tot ondergrondse ruimtes). Oei, we zullen onze wilde maanplannen naar een ander Wikipedia artikel moeten verplaatsen vrees ik. Bestaat er iets Nederlandstaligs omtrent de mysterieuze Skylights op en onder het maanoppervlak? DannyJ.Caes (overleg) 1 aug 2019 23:06 (CEST)

Zo de zien op Wikidata bestaat het artikel nog niet in het Nederlands. Maar daar ga jij uiteraard verandering in brengen... Erik Wannee (overleg) 1 aug 2019 23:21 (CEST)