Overleg:Wetenschappelijke methode

Zijsprong over de wetenschapelijke methode

Deze discussie is begonnen op de overleg:wetenschap

In de bijdrage van Frederik Beuk (31 okt 2007 03:44) valt me op, dat hij het begrip "wetenschappelijke methode" anders gebruikt meestal gebruikelijk. Hij gebruikt dat als aanduiding voor:

• de wetenschappelijke wisselwerking tussen bij wetenschapsontwikkeling, die zich als ontwikkelingsproces over 50 jaar kan uitstrekken. Dit is de wisselwerking tussen fundamenteel en experimenteel onderzoek. In fundamenteel onderzoek bepaalde hypothesen worden gesteld, die door de staat van techniek nog niet getest kunnen worden .... etc, etc.

Meer gebruikelijke betekenissen van "wetenschappelijke methode" zijn volgens mij:

• de wetenschappelijke theorie-ontwikkeling volgens de empirische cyclus.
• de gestructureerde werkwijze bij het opzetten en uitvoeren van toegepast onderzoek, zoals bv Baarda en de Goede bespreken in hun methode en technieken.

Waarom verteld ik dit nu? In het huidige artikel wetenschappelijke methode wordt dit onderscheid nog niet gemaakt. Zoals een tijdje terug nog geen onderscheid werd gemaakt in het begrip methodologie. Ik denk dat er meer zaken rondom het artikel wetenschap beter gedefinieerd dienen te worden, zoals ook wetenschapper, kennis, de soorten wetenschap alfa, beta, gamma etc... Deze zaken moeten beter ggedefinieerd worden om dit artikel wetenschap wat meer vaste bodem te geven. - Mdd 31 okt 2007 15:58 (CET)

Met mijn opmerking doelde ik niet zozeer op de wisselwerking, maar vooral op het geheel van theorie formulering en opvolgende empirische verificatie daarvan. Die twee samen vat ik onder de wetenschappelijke methode.

In die zin volgens mij niet eens zo erg afwijkend van wat jij als meest gebruikelijke betekenis hanteert.

Ik zou overigens de termen fundamenteel en experimenteel onderzoek vermijden danwel toelichten. Dit vooral omdat ik fundamenteel onderzoek vaak als tegenhanger van toegepast onderzoek gebruikt zie. Om bij het voorbeeld te blijven, al het onderzoek naar het Bose-Einstein condensaat is volgens mij fundamenteel (d.w.z. het theoretische voorwerk, alsook de experimentele verificatie). Onderzoek erop gericht praktische toepassingen hiervan te vinden vallen dan in het toegepaste domein.

Ben het overigens met je eens dat er meer rondom het thema verduidelijkt moet worden. Wellicht aardig in dit kader is de vraag of er een wetenschappelijke methode c.q. meerdere, wetenschapsgebied-specifieke wetenschappelijke methoden zijn. Dichter bij het gebied waar ik wel wat van af weet (dit artikel ligt relatief ver buiten mijn comfort zone moet ik bekennen), ken ik wat boeken over marketingtheorie die aan de MSM (multiple scientific methods) of SSM (single scientific method) hier een paar pagina's aan wijden. Frederik Beuk 2 nov 2007 06:49 (CET)

Toevoeging

Ik ben deze discussie op het overleg:wetenschap begonnen vanuit het oogpunt om het artikel over wetenschappelijke methode te verbeteren. Uit de voorafgaande discussie (nu vat ik het nogmaals samen) is me gebleken:

Het begrip "wetenschappelijke methode" wordt vaak in de algemene betekenis gebruikt als aanduiding van de wetenschappelijke werkwijze. De suggestie hierbij is dat er een werkwijze is, maar binnen de wetenschap zijn er talloze werkwijzen. In grote lijnen kunnen we hierbij onderscheiden:

1. de wetenschappelijke theorie-ontwikkeling volgens de empirische cyclus.
2. de gestructureerde werkwijze bij het opzetten en uitvoeren van toegepast onderzoek, zoals bv Baarda en de Goede bespreken in hun methode en technieken
3. de vele wetenschapsgebied specifieke wetenschappelijke methoden.

Met de wetenschappelijke werkwijze kan je ook duiden op de wisselwerking tussen bij wetenschapsontwikkeling, die zich als ontwikkelingsproces over decenia kan uitstrekken. Dit is de wisselwerking tussen fundamenteel en toegepast onderzoek. In fundamenteel onderzoek bepaalde hypothesen worden gesteld, die door de staat van techniek nog niet getest kunnen worden .... etc.

Het is deze redenering, die ik graag aan dit artikel zou willen toevoegen. Ik heb deze inleiding maar meteen in het artikel geimplementeerd. - Mdd 2 nov 2007 15:19 (CET)

@Frederik Beuk. Zoals je hebt geadviseerd, heb ik de "fundamenteel versus empirisch" hierbij vervangen door "fundementeel" versus toegepast". Ik denk ook dat er vele wetenschapsgebied specifieke wetenschappelijke methoden zijn, en heb deze formulering ook aan de lijst toegevoegd. Er zijn niet alleen vele vakgerichte methoden, er zijn ook vele vormen van de studie van deze methoden, zie methodologie#vormen van methodologie. - Mdd 2 nov 2007 15:13 (CET)

Voorstel voor andere definitie

Mijns inziens gaat het bij wetenschap op 1) een natuurlijke (i.t.t. een bovennatuurlijke) verklaring, die 2) strikt logisch in elkaar steekt, en 3) die niet onnodig ingewikkeld is. Reproduceerbaarheid valt niet onder deze primaire criteria, maar voor die vakgebieden die draaien om reproduceerbare experimenten, vereist het principe van eenvoud dat dezelfde verklaring steeds opgaat. Dit betekent automatisch dat Popperiaanse falsificeerbaarheid geen volstrekt vereiste is, behalve voor dat deel van wetenschap dat zich met (reproduceerbare) experimenten bezighoudt. De huidige nadruk op waarnemingen, metingen, voorspellingen en experimenten, maar ook het hameren op de empirische cyclus is mijns inziens veel te beperkend. Heel veel vakgebieden, zelfs binnen de beta wetenschappen, worden daarmee onwetenschappelijk.Keekie 7 dec 2009 10:40 (CET)

Het gaat er niet om wat Keekie vindt, maar om wat in de relevante literatuur staat. In een encyclopedisch artikel zouden de verschillende opvattingen (niet van de mensen als Keekie, maar eerder van mensen als Bacon, Descartes en Popper) aan bod moeten komen om aldus de ontwikkeling van de wetenschappelijke methode inzichtelijk te maken. 87.208.63.189 8 jun 2011 21:58 (CEST)

Verklaarbaarheid is strikt genomen geen vereiste. Menige medische methode (inclusief geneesmiddelen) werkt bijv. zonder dat men het mechanisme doorgrondt. Het enige criterium is verifieerbaarheid (waarbij volgens Popper ook een controleerbaar onjuiste uitspraak "wetenschappelijk" mag heten). Rbakels (overleg) 7 jul 2019 11:39 (CEST)

Kwaliteit artikel

De kwaliteit van dit artikel is ver onder de maat dunkt me. Er wordt een soort Jip-en-Janneke uitleg gegeven over hoe je een experiment uit moet voeren, waarbij je in stap twee(!) moet nadenken. Hierdoor lijkt dit artikel eerder op een soort (overigens hilarische) persiflage op een encyclopedisch artikel over de wetenschappelijke methode. De namen Bacon, Alhazen, Suart Mill en Descartes komen in het artikel niet eens voor, maar er is wel een referentie (de enige bovendien) aan een boek van de grote denkers Ben Baarda en Martijn de Goede. Sorry voor het gemopper, niet constructief, weet ik, ik zal het niet meer doen enzo, maar dit is gewoon prut. 87.208.63.189 8 jun 2011 22:13 (CEST)

Een encyclopedie is er niet om experts een (onleesbare) definitie te geven die misschien wetenschappelijk perfect is (uh, wat is wetenschappelijk correct? hier dreigt een cirkel), doch om een inleiding te geven in opvattingen.

M.i. dient wetenschap vooral objectief te zijn - maar ik hoorde een jurist van naam zijn vak "subjectieve wetenschap" noemen.

De verwijzing naar politiek is zelf heel.politiek, en in een ver verleden ook modieus: gerelateerd aan de stelling dat wetenschap niet "waardevrij" is. Voor een fysicus is dat onzin. Bijv. kernfysica is het product vam decennia van onderzoek zonder enig perspectief op een atoombom. Rbakels (overleg) 22 okt 2016 14:09 (CEST)

Falsificeerbaarheid

Een heel praktische consequentie van de definitie dat een theorie slechts wetenschappelijk mag worden genoemd als deze (on beginsel!) verifieerbaar of falsificeerbaar is, is dat meningen geen wetenschap zijn. Weliswaar kunnen argumenten worden gegeven voor meningen, maar het is pincipieel onmogelijk om de (on-)juistheid van een mening vast te stellen. Daarmee heeft een mening een persoonlijke component - wat niet bij de gangbare opvatting van wetenschap hoort. Toen fysici een kleine 100 jaar geleden verschillende quantumtheorieen onwikkelden rusttten ze pas toen ze de (wislundige) gelijkwaardigheid van die theorieën hadden bewezen. Rbakels (overleg) 22 okt 2016 14:19 (CEST)

"Nauwkeurigheid (accuratesse) en logisch redeneren zijn binnen alle wetenschappen een vereiste".

Hier dreigt de definitie met een kwaliteitscriterium vermengd te worden. Onnauwkeurig onderzoek kan echter nog steeds voor wetenschappelijk doorgaan. Sterker nog: alle waarnemingen zijn tot op zekere hoogte onnauwkeurig. Absolute nauwkeurigheid bestaat niet. Bovendien kan bewust van ultieme nauwkeurigheid worden afgezien bij toegepast wetenschappelijk onderzoek. Wie bijv. pretendeert een zuiniger motor gebouwd te hebben hoeft het brandstofverbruik niet in tien cijfers achter de komma te meten om van een wetenschappelijk aantoonbaar feit te kunnen spreken. Rbakels (overleg) 7 jul 2019 11:47 (CEST)

De zin lijkt mij correct, de toevoeging tussen haakjes geeft aan dat 'nauwkeurigheid' iets breder bedoeld wordt dan uitsluitend het aantal decimalen. Bob.v.R (overleg) 7 jul 2019 13:00 (CEST)