Overleg:Wij (roman)

. Voor zover bekend heeft Orwell nooit toegegeven dat hij Zamjatin imiteerde of in ieder geval als inspiratie gebruikte.

Volgens de pagina van "Brave New World" heeft die schrijver het ook nooit toegegeven dat hij het als inspiratie heeft gebruikt. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door Aspergie (overleg · bijdragen) 5 feb 2010 19:17

Zamyatin, Wij en de Sovjet-Unie

Het lemma over deze roman is geschreven vanuit het beeld dat Zamyatin Wij heeft geschreven in de Sovjet-Unie. Die redenering volgend zou het boek een aanklacht zijn tegen het communisme.

Het aardige in mijn beleving is dat Wij een aanklacht is tegen de moderne tijd in het algemeen, waarin alles door hogere machten wordt uitgerekend, en waarin handelingen worden voorgeschreven op basis van nut en productiviteit. De romantiek hadden we gehad, het sociaal realisme ook, het was tijd voor de volgende grote stap voorwaarts. Niet alleen de mechanisering van de Industriële Revolutie, maar vooral rationalisering. Scientific Management, ook wel Taylorisme, is de belangrijkste uiting van die denkwijze. Zo bezien is Wij eerder een aanklacht tegen het kapitalisme. Daarom ook inderdaad Chaplin met Modern Times, maar ook Fritz Lang met Metropolis. Lang en Chaplin waren reguliere Westerlingen, de niet onder een communistisch juk hebben geleefd.

Op een meer basaal niveau: de Sovjet-Unie bestond nog helemaal niet toen het boek werd geschreven. De revolutie liep nog, de Sovjet-Unie werd pas in 1922 gesticht. De geheime politie, de verklikkersmentaliteit, de hierachie, het zijn voor een "oude" Rus onder de Tsaren gewone zaken. Toen Zamyatin de gevangenis inging was de revolutie nog ver weg. Ook hier beperkt het kwaad zich niet tot de ene of andere zijde in de tegenstelling kapitalisme/communisme. Dat wereldbeeld is echt te beperkt om de werkelijkheid te verklaren. De Sovjet-Unie heeft voortgebouwd op een aantal foute kanten van het tsaristische regime, en daarnaast een vooruitgangsgeloof omarmt dat puur kapitalistisch van oorsprong was. Anders moeten we meneer Ford een communist noemen :-).

Kortom, in mijn optiek is het lemma over Wij van Zamyatin niet correct. Het boek is voor mij een aanklacht tegen een grote maatschappelijke ontwikkeling, en bovendien een uiting van zijn zorg over de mensheid in het algemeen. Zijn we sterk, maken we de juiste keuze?

Het boek staat midden in zijn tijd, niet alleen in de kritiek op de ontmenselijking van de maatschappij. Nieuwe materialen zoals het Nieuwe Glas, de rol van Dromen (Freuds en Jung), voorbeelden te over.

Graag discussie!