Overleg Wikipedia:Wikiproject/GHS-project

Hallo Capaccio,

hier dan maar verder met de discussie. GHS is officieel ingevoerd voor alle stoffen op 1-12-2010. Bij mengsels kan nog tot 2015 met het oude gevaarstofrecht gebruik worden gemaakt. Nu is het zo, dat de oude symbolen niet rechtstreeks omgezet kunnen worden tot de nieuwe symbolen. Vaak is dit echter wel zo. Alle stoffen waarbij nieuwe symbolen gebruikt worden veranderen echter allemaal wel. Voorbeeld is 1,2-dimethoxyethaan boortrichloride. Een bot hier in te zetten vind ik daarom riskant. Het klopt dat er een converter is voor het omzetten van R/S naar H/P. Dit is echter eveneens tijdrovend, want het verschild zo ver ik weet van stof tot stof, afhankelijk van LD50/LC50 waarden. Wat ik bedoelde met Duitse wiki: kijk naar bijv. methanol, dimethylzink of toluol. Dan nog wat ik bedoelde met gevaar of waarschuwing. Naargelang de eigenschappen van de stof moeten deze signaalwoorden worden opgenomen bij de symbolen. Ik zou ze er gewoon onder zetten, zoals bij boortrichloride.DrTW (overleg) 9 jan 2011 10:27 (CET)DrTW

Hoi DrTW, bedankt voor je uitleg. Op dit moment zijn alle gevaarpictogrammen omgezet. Dit terugdraaien lijkt me een beetje zinloos. Alles handmatig aanpassen nog minder. Wat stel je dan voor? Ik ben persoonlijk niet echt te vinden voor een systeem zoals op de Duitse wikipedia: het is ofwel de oude ofwel de nieuwe. Aangezien we hier op Wikipedia hoofdzakelijk zuivere stoffen beschouwen, lijkt me de invoer van het nieuwe systeem geen overbodig luxe. - C (o) 9 jan 2011 10:29 (CET)

Ik heb ook begrepen dat er een bepaald signaalwoord 'gevaar' moet worden ingevoerd, bij het pictogram Explosief en Schadelijk. Klopt dat? Of zijn er ook hier uitzonderingen? - C (o) 9 jan 2011 10:36 (CET)

Dit is nu precies het probleem. Je kunt niet met een bot alles goed doen, er zijn helaas teveel uitzonderingen. GHS07 is nieuw, en duikt nu niet bij bijvoorbeeld dichloormethaan, tolueen, dme, etc. op. Het signaalwoord, dat varieert van waarschuwing, gevaar op niets, kan onder de symbolen gezet worden. Dan is er nu nog de combinatie GHS/RSzinnen. Wat natuurlijk als een tang op een varken slaat. Ik ben het met je eens alleen het nieuwe GHS systeem te gebruiken, maar alleen als het ook correct is.DrTW (overleg) 9 jan 2011 10:43 (CET)DrTW

Dat wordt dus enorm veel werk. Ik heb alvast een lijst gegenereerd met de > 1500 artikelen waarop de nieuwe pictogrammen zijn ingevoerd. Wat we ook nodig hebben is een lijst waarop we deze stoffen kunnen terugvinden met de correcte pictogrammen op. - C (o) 9 jan 2011 12:30 (CET)

Ik ben bang dat er weinig anders opzit helaas. Nog even om terug te komen op het signaalwoord. Zullen we dit gewoon onder de symbolen zetten, of is er nog een extra vak nodig in de tabel? Ik ben ervoor om ze gewoon onder de symbolen te zetten.

Ik heb Romaine gevraagd om een extra parameter in het infobox-sjabloon in te voeren. Nog even geduld dus. Het zou fijn zijn als we samen met de scheikundige gebruikers (jij, ik, Klever, T.vanschaik, ...) de lijst afwerken. Dat betekent: controleren van de juiste pictogrammen, invoegen van de H- en P-zinnen (voorlopig nog met R- en S-zinnen als parameter; die kunnen we pas later wijzigen) en het juiste signaalwoord invoeren. Het gaat tijd vragen, maar gedeelde smart is halve smart, nietwaar? Ik gebruik deze lijst als handleiding. Groeten, C (o) 9 jan 2011 13:20 (CET)

Wat je daar als link hebt, is de officiele lijst naar GHS. Alle stoffen die hier beschreven staan moeten volgens de wet met de hier genoemde symbolen en Hzinnen geetiketteerd worden. Pzinnen schrijft de wetgever helaas niet voor. Andere stoffen kunnen door de fabrikant naar goeddunken worden ingedeeld met betrekking tot symbool, H en P zin. En ja, het is veel werk en het zal even duren, maar niets aan te doen.

Hier staat de complete GHS wetgeving: https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2009:235:0001:0439:nl:PDF

Het is me overigens opgevallen, dat voor niet alle Pzinnen een automatisch een tekst verschijnt. Zie bijv. Zirkonoceendichloride en zin P305. Ik corrigeer het straks nog wel, zoals het er nu staat kan het niet. Maar het handigste is als voor alle P en H zinnen een autotekst bestaat.

Aansluitend op het voorgaande stel ik voor om de tekst in de infobox aan te passen zodat dezefde termen gebruikt worden als in de Europese verordening: "signaalwoord" (dat staat er nu nog niet bij denk ik), "gevarenpictogrammen", "gevarenaanduidingen" (H-zinnen) en "veiligheidsaanbeveligingen" (P-zinnen).

P.S. Bedankt voor het aanmaken van de P-sjablonen. Ik vrees alleen dat voor veel stoffen het moeilijk zal zijn of onmogelijk om één exacte set van P-zinnen te bepalen. De keuze van P-zinnen hangt niet alleen van de stof zelf af maar ook van het beoogde gebruik. " de veiligheidsaanbeveligingen worden gekozen aan de hand van de criteria in bijlage IV,deel 1, met inachtneming van de gevarenaanduidingen en de beoogde of geïdentificeerde vormen van gebruik van de stof of het mengsel." (citaat uit de verordening). Bijvoorbeeld P260 is voorzien bij stoffen die acuut toxisch zijn bij inademing, maar wanneer bij het gebruik geen stof of nevel kan voorkomen moet ze niet gekozen worden. Ik heb eens snel gekeken naar de H- en P-zinnen van dimethylsulfaat op de MSDS van Merck Chemicals: H350, H341, H330, H301, H314, H317. Als je in de verordening gaat kijken welke P-zinnen hierbij horen kom je uit op een lijst van meer dan twintig verschillende. Merck geeft er echter maar zeven: P201, P280, P301+P330+P331, P302+P352, P304+P340, P305+P351+P338, P309+P311 (de laatste staat niet eens in de lijst). Mijn conclusie: vermeld bij de P-zinnen steeds een referentie (MSDS volgens de Europese regels opgesteld). Klever (overleg) 10 jan 2011 12:44 (CET)

Dank u Klever voor deze nuttige bijdrage. De infobox is momenteel al aangepast wat betreft H- en P-zinnen, maar ze moeten nog bij meer dan 98% van de chemie-artikelen worden ingevoerd. Voorlopig worden de H-zinnen nog onder de parameter Rzinnen ingevoerd; idem voor de P-zinnen. De EUH-zinnen kunnen ook reeds geplaatst worden (tussen de H- en P-zinnen), gebruik makend van de paramter | EUHzinnen =. De H-zinnen vormen inderdaad geen probleem, maar wel de P-zinnen. Als een MSDS voorhanden is, is het inderdaad aangewezen om deze als rode draad te gebruiken. Echter, niet steeds is dit het geval, dan moeten we andere bronnen raadplegen. Ik doe hierbij een warme oproep aan alle chemie-gebruikers (ik denk daarbij aan T.vanschaik, Klever, DrTW en mijzelf) om gezamelijk deze lijst te overlopen, te corrigeren wat fout is en aanvullingen te doen. Als we samen de lijst aanpakken, dan zal het werk vast en zeker verlicht worden. Wat betreft dat Signaalwoord, mij lijkt het best om de situatie te behouden zoals ze nu is: het signaalwoord komt mooi gecentreerd onder de pictogrammen te staan. Groeten, C (o) 10 jan 2011 17:18 (CET)