Portaal:Filosofie/Uitgelicht 44
Een paradox is een schijnbare tegenstrijdigheid, die vaak lijkt in te gaan tegen ons gevoel voor logica, onze verwachting of onze intuïtie. Schijnbaar, omdat de vermeende tegenstrijdigheid, berust op een denkfout of een verkeerde redenering. Het is ook mogelijk dat de paradox een uitspraak is die verschillende semantische niveaus bevat.
Een beroemde paradox uit de logica is de paradox van Epimenides. Deze luidt: De Kretenzer Epimenides zegt: "Alle Kretenzers liegen altijd." De vraag is natuurlijk: Spreekt Epimenides de waarheid? Stel dat Epimenides de waarheid spreekt. Dan liegen alle Kretenzers altijd. Aangezien Epimenides een Kretenzer is, liegt hij. Maar dit is in tegenspraak met de aanvankelijke veronderstelling, dus liegt Epimenides. Niet alle Kretenzers liegen altijd. En er is geen sprake van een tegenstrijdigheid.
Wanneer de betekenis van één of meerdere woorden binnen een zin wijzigt is er sprak van een semantische paradox. De belangrijkste tekst van het taoïsme, de Tao Te Ching, staat vol met dit soort paradoxen. Logisch taalkundig gezien staat er een tegenspraak, maar na lang nadenken kan men achter de bedoeling van de schrijver komen. Het lijkt erop dat de schrijver een wijsheid verhuld heeft in een paradox teneinde de lezer aan het denken te zetten.