Portaal:Steden/Uitgelicht stad Internationaal/45
Istanboel of Istanbul (Turks: İstanbul, uitspraak [isˈtɑnbul]?) is een stad in het Europese en Aziatische deel van Turkije en was de hoofdstad van het Ottomaanse Rijk. Daarvoor was ze onder de naam Constantinopel hoofdstad van het Byzantijnse Rijk. De stad is oorspronkelijk gesticht door Griekse kolonisten in 667 v.Chr. en werd door hen Byzantium (Byzantion) genoemd.
Met bijna 13 miljoen geregistreerde en een geschat aantal van 6 miljoen[bron?] niet-geregistreerde inwoners is Istanboel de grootste stad van Turkije. De stad bestaat uit 27 districten, die tezamen de hoofdstad van de gelijknamige provincie vormen.
Voor de herkomst van de Turkse naam İstanbul worden verschillende verklaringen gegeven. Hij zou van het Griekse Κωνσταντινουπολις (Konstantinoupolis) zijn afgeleid. Een andere verklaring is dat het van het Griekse εἰς τὴν Πόλιν (Oudgrieks eis tèn polin; Middelgrieks is tin polin) ('naar de stad') is afgeleid; in het vroegere Byzantijnse Rijk werd de hoofdstad Constantinopel immers vaak aangeduid als "de Stad". In het Latijn heette de stad Constantinopolis, in formeel Turks: قسطنطينيه (Konstantiniyye), in veel Slavische talen sprak men van Tsargrad.
Zowel de spellingsvariant 'Istanboel' als 'Istanbul' is volgens de Nederlandse Taalunie correct. Hoewel in het Turks een punt op de 'I' staat, wordt deze in het Nederlands normaal gesproken niet weergegeven. In het Turks is de correcte spelling met punt, omdat deze taal een extra letter kent, de I/ı (zonder punt), waarvan de uitspraak verschilt van die van de letter İ/i (met punt). De Taalunie raadt aan in het Nederlands geen punt op de hoofdletter in Istanboel te schrijven.
Heel af en toe treft men de oude naam Constantinopel nog aan. In bepaalde talen, zoals het Grieks, is dit nog steeds de meest gebruikte naam.