Psychomachia
De Psychomachia (Grieks:Ψυχομαχία, strijd der zielen) van de Latijnse dichter Prudentius (ca. 348 - 405) uit de late oudheid is waarschijnlijk de eerste en meest invloedrijke "pure" middeleeuwse allegorie, de eerste in een lange traditie van werken als Roman de la Rose, Elckerlijc en Piers Plowman.
In iets minder dan duizend regels beschrijft de dichter het conflict tussen de personificaties van deugden en zonden als een gevecht in de stijl van de Aeneis van Vergilius. Het christelijke geloof strijdt met heidense idolatrie, aangemoedigd door duizend christelijke martelaren. Kuisheid wordt aangevallen door lust, maar zij slaat haar vijand neer met een zwaard. Woede valt geduld aan, maar is niet bij machte om het te verslaan en vernietigt in plaats daarvan zichzelf. Op vergelijkbare wijze vechten verschillende zonden met eraan tegengestelde deugden en worden telkens verslagen. Ook verschijnen Bijbelse figuren die als voorbeeld dienen voor deugden, bijvoorbeeld Job als voorbeeld van het geduld.
Hoewel zeven deugden zeven zonden verslaan, gaat het niet om de bekende zeven hoofdzonden, noch de drie goddelijke deugden en de vier kardinale deugden, die pas veel later werden vastgelegd door de Kerk van Rome.