Hemelbol: verschil tussen versies
k robot Anders: tr:Gökküre |
k robot Erbij: sh:Nebeska sfera |
||
| Regel 65: | Regel 65: | ||
[[ro:Sferă cerească]] |
[[ro:Sferă cerească]] |
||
[[ru:Небесная сфера]] |
[[ru:Небесная сфера]] |
||
[[sh:Nebeska sfera]] |
|||
[[sk:Nebeská sféra]] |
[[sk:Nebeská sféra]] |
||
[[sl:Nebesna krogla]] |
[[sl:Nebesna krogla]] |
||
Versie van 24 nov 2009 17:20
In de astronomie en de navigatie is de hemelbol of hemelsfeer een denkbeeldige roterende bol met een gigantische straal die concentrisch is met de Aarde en tegen de achtergrond waarvan de hemellichamen worden waargenomen. Van alle voorwerpen in het heelal kan worden gedacht dat zij liggen op deze bol. Men spreekt over de hemelevenaar, zenit en nadir als respectievelijk de evenaar, de noordpool en de zuidpool van de hemelbol. Dit zijn de projecties van de evenaar, noordpool en zuidpool van de Aarde op de hemelbol.
Alleen het deel van de hemelbol dat boven de horizon uitkomt is zichtbaar, dit wordt de hemelkoepel genoemd. Door de draaiing van de aarde is dit steeds een ander deel, afhankelijk van de positie op de aarde kunnen sommige delen altijd zichtbaar zijn en sommige delen nooit.
Geschiedenis
In vele oude culturen geloofde men dat de sterren allemaal op gelijke afstand van de Aarde stonden en dat de hemelbol een echt model van het heelal was. Het model is een nuttige abstractie, maar niet correct. Alles wat we in het heelal zien is zo ver weg dat hun afstanden onmogelijk te meten zijn door hen enkel te bekijken. Bovendien weet men tegenwoordig dat niet alle objecten in het heelal op dezelfde afstand van onze planeet staan.
Toepassing
Omdat de afstanden van veel hemellichamen onbepaald zijn, volstaat het de richting van het voorwerp vanuit de Aarde kennen om de plaats ervan te bepalen. In deze betekenis is het hemelbolmodel een zeer praktisch hulpmiddel in de positionele astronomie.
Aangezien de Aarde op zijn as roteert, lijken de voorwerpen op de hemelbol rond de hemelpolen te roteren met een omlooptijd van 24 uur. Zo zal de zon in het oosten lijken op te gaan en in het westen ondergaan, net als de sterren, de planeten en de maan.
De hemelbol kan worden verdeeld door de evenaar te projecteren in de ruimte. Zo verdeelt men de bol in de noordelijke hemelhemisfeer en de zuidelijke hemelhemisfeer. Eveneens kan men de kreeftskeerkring, de steenbokskeerkring, de noordpool en zuidpool projecteren op de hemelbol.