Pareto-efficiëntie

Pareto-efficiëntie is een begrip uit de economie. Zij heeft betrekking op welvaartsverdelingen. Een welvaartsverdeling, ook wel uitkomst genoemd, is Pareto-efficiënt wanneer niemand zijn/haar positie kan verbeteren zonder dat dit ten koste gaat van anderen.

Een Pareto-analyse is gebaseerd op de consumenten keuzetheorie. Die gaat ervan uit dat individuen het eigen nut/kwaliteit van het leven maximaliseren.

Pareto-verbetering

Wanneer het optimum niet bereikt is en de toestand niet Pareto-efficiënt is, wil dat zeggen dat de huidige situatie zich (bij de grafische voorstelling) onder de Paretogrens bevindt. Wij kunnen nu een zodanige verandering doorvoeren dat minstens één individu erbij wint, zonder dat een van de anderen erbij verliest. Dit noemen we een Pareto-verbetering.

Er wordt gesproken van een potentiële Pareto-verbetering, indien bij een nieuwe situatie de winnaars de verliezers compenseren en er alsnog een stijging in het totale nut ontstaat. Hierdoor kan de verzameling van economische agenten er als geheel in nut op vooruit gaan.

Voorbeeld

In de beginsituatie: A krijgt 10, B krijgt 12, C krijgt 4.

Als in een alternatieve verdeling A 10 krijgt, B 13 krijgt, C 4 krijgt dan is de eerste verdeling niet Pareto-efficiënt. Bij de alternatieve verdeling krijgt B meer, zonder dat een van de anderen er op achteruit gaat.

Maar stel dat in de alternatieve verdeling A 13, B 8 en C 6 krijgt, dan is de eerste verdeling Pareto-efficiënt, want B gaat erop achteruit. De oplossing is dat A en C aan B compenseren. Hierdoor kan een totale welvaartswinst gerealiseerd worden zonder dat iemand erop achteruit gaat.

Een economie is Pareto-efficiënt, wanneer iedere verandering in de economie, die tot een welvaartsverbetering voor de één leidt, tegelijkertijd een welvaartsverlies voor iemand anders betekent, met andere woorden: wanneer iemand zijn/haar positie alleen ten koste van een ander kan verbeteren.