Vreemdelingenbeleid

Vreemdelingenbeleid is de benaming die in België en Nederland gebruikt wordt voor het regeringsbeleid dat gevoerd wordt bij het omgaan met de instroom van vreemdelingen in het eigen land. Niet iedere vreemdeling (over het algemeen afkomstig van buiten west-Europa) mag in deze landen komen wonen, en iedere aanvraag wordt getoetst. In Nederland gebeurt dit door de IND.

Het vreemdelingenbeleid in Nederland is gebaseerd op de volgende vier verdragen en wetten:

• het Vluchtelingenverdrag van Genève, ofwel het Verdrag betreffende de Status van Vluchtelingen uit 1951 en het aanvullend Protocol van New York uit 1967
• het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens
• de Nederlandse Vreemdelingenwet
• de Algemene wet bestuursrecht.

Rechtmatig verblijf voor vreemdelingen in Nederland, gebaseerd op de twaalf gronden in artikel 8 van de Vreemdelingenwet, is onder te verdelen in 4 categorieën:

• rechtmatig verblijf op grond van een vergunning;
• rechtmatig verblijf op grond van gemeenschapsrecht;
• rechtmatig verblijf in afwachting van de beslissing op een aanvraag;
• rechtmatig verblijf op grond van de wet.

Rechtmatig verblijf op grond van een vergunning is mogelijk met een :

• verblijfsvergunning regulier voor bepaalde tijd
• verblijfsvergunning regulier voor onbepaalde tijd
• verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd
• verblijfsvergunning asiel voor onbepaalde tijd

Asielprocedure in Nederland

Wie asiel aanvraagt in Nederland, komt terecht in een aanmeldcentrum van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Daar wordt de aanvraag opgenomen in de zogenaamde Algemene Asielprocedure. Binnen acht dagen wordt een beslissing genomen op de asielaanvraag. Wanneer het niet mogelijk is binnen dit tijdsbestek een beslissing te nemen, wordt de asielzoeker in een asielzoekerscentrum geplaatst. Dit heet de Verlengde Asielprocedure. Op grond van de Algemene wet bestuursrecht moet de IND dan binnen zes maanden een besluit nemen.

De procedure bestaat in beide gevallen uit een aantal stappen. In de Algemene Procedure zien deze er als volgt uit. De asielzoeker krijgt een 'eerste gehoor' met de IND waarin hij informatie kan geven over zijn identiteit, verblijf in het land van herkomst en reisroute (dag 1). Het rapport van dit gehoor kan de asielzoeker nabespreken met een advocaat, die hem tevens voorbereid op het 'nader gehoor' (dag 2). In het nader gehoor kan de asielzoeker zijn asielmotieven toelichten (dag 3). Ook het rapport van dit gehoor kan de asielzoeker nabespreken met een advocaat (dag 4). Op dag 5 neemt de IND een eerste beslissing, het 'voornemen'. Wanneer dit eerste oordeel negatief is, dan kan de asielzoeker hierop zijn zienswijze geven (dag 6). Op dag 7 neemt de IND een definitief besluit.

Wanneer de asielaanvraag wordt afgewezen, dan kan de asielzoeker bij de rechtbank in beroep gaan. Verklaart de rechter dit beroep ongegrond, dan kan de asielzoeker nog in hoger beroep gaan bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. De uitslag hiervan mag hij echter niet in Nederland afwachten.

De asielprocedure wordt verlengd wanneer de IND nader onderzoek wenselijk acht. Het kan hierbij bijvoorbeeld gaan om een aanvullend gehoor, documentonderzoek, taalanalyse of onderzoek in het land van herkomst.

De IND maakt gebruik van ambtsberichten van het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken. Een algemeen ambtsbericht behandelt de algemene veiligheid in het betreffende land. In sommige gevallen wordt een individueel ambtsbericht opgesteld met betrekking tot de persoon van de asielaanvrager en hetgeen deze heeft verklaard bij zijn of haar asielaanvraag. Daarnaast bestaan er deelambtsberichten over specifieke onderwerpen, bijvoorbeeld over mensenrechtenschendingen door buitenlandse organisaties, zoals in Afghanistan in de communistische periode (1980-1992) de toenmalige staatsveiligheidsdienst KhAD/WAD. De informatie uit deze ambtsberichten wegen mee bij de beslissing op een asielaanvraag.

Een bijzondere vorm van aanvullend onderzoek vindt plaats bij asielzoekers op wie de uitsluitingsgrond '1f' (vermoedelijke eigen betrokkenheid bij oorlogsmisdrijven of schending van mensenrechten) van toepassing is. Zie daarover onder Vluchtelingenverdrag van Genève.

Positieve beslissing

Bij een positieve beslissing krijgt de asielzoeker een tijdelijke verblijfsvergunning, die na vijf jaar mag worden omgezet in een vaste verblijfsvergunning. Na verloop van tijd kan dit worden omgezet naar naturalisatie.

Negatieve beslissing

Bij een negatieve beslissing krijgt de asielzoeker vier weken de tijd om op eigen gelegenheid het land binnen te verlaten. Daarna kunnen de opvangvoorzieningen worden stopgezet. Een uitzondering hierop vormen asielzoekers die op de luchthaven Schiphol bij de grens zijn aangehouden. Zij kunnen onmiddellijk worden uitgezet. Asielzoekers kunnen dit voorkomen door bij de rechtbank een voorlopige voorziening aan te vragen die het mogelijk maakt de beroepsprocedure af te wachten. Asielzoekers bevinden zich in deze periode in vreemdelingenbewaring op grond van artikel 6 van de Vreemdelingenwet. In 2005 werd de Dienst Terugkeer & Vertrek in het leven te roepen. Deze dienst is verantwoordelijk voor het voorbereiden, bevorderen en organiseren van het daadwerkelijk vertrek uit Nederland.

Externe link

• Nederlandse vreemdelingenwet sinds 1 april 2001, te vinden op www.overheid.nl