Assemblage (kunst)

(✔/✂/→) Dit artikel komt mogelijk voor verwijdering in aanmerking. Het overleg hierover wordt gevoerd op deze discussiepagina. Iedereen is welkom daaraan bij te dragen. Zie voor meer informatie: Waarom staat mijn artikel op de beoordelingslijst. Voel je vrij het artikel te bewerken. Haal de pagina echter niet leeg en verwijder deze boodschap niet voordat de discussie gesloten is.

Pierre Arman, Avalanche, 1990

Eduardo Paolozzi, Daedalus on Wheels, Cambridge

Assemblage is een kunstzinnig proces waarbij driedimensionale gevonden voorwerpen bedacht samengevoegd worden tot een nieuwe compositie. De kunstwerken die op deze wijze ontstaan, noemt men assemblages. Het gaat hier in het algemeen om beeldhouwkunst, vaak met raakvlakken aan schilderkunst (in de zin van een object aan de muur) en met collage (in de zin van het gebruik van gevonden vormen). Junk Art rekent men ook tot assemblagekunst.

Geschiedenis, van collage naar assemblage

Men kan in de kunstgeschiedenis een rode draad volgen beginnend bij de collagetechnieken van het kubisme en het dadaïsme via het gebruik van kant-en-klare voorwerpen als readymade, bijvoorbeeld het fietswiel op het krukje door Marcel Duchamp en het fietsstuur gemonteerd aan het zadel van Pablo Picasso en dan via het irrationele combineren van onderwerpen dat te zien is in het surrealisme naar de heterogene accumulaties van de popart in de jaren '60 van de twintigste eeuw.

Assemblage als kunstzinnige werkwijze werd bekend door de tentoonstelling The Art of Assemblage, die in 1961 gehouden werd in het Museum of Modern Art in New York. Er werd terug gekeken en er werden tijdgenoten gepresenteerd. Op deze tentoonstelling was werk te zien van de Europese kunstenaars George Braque, Jean Dubuffet, Marcel Duchamp, Pablo Picasso en Kurt Schwitters en van de Amerikanen Man Ray, Joseph Cornell, Robert Rauschenberg, Wallace Berman, Bruce Conner, Edward Kienholz en William C Seitz.

Door de beweging van het Nouveau Réalisme werd deze beeldende aanpak ook in Europa bekend. Reële objecten werden aan dragers gemonteerd en de reliëfs werden als schilderijen of wandobjecten gepresenteerd. Assemblages kunnen geconserveerd worden door ze in brons te gieten of door ze in een vitrine of objectkast te plaatsen. De de triviale voorwerpen die bestanddeel zijn van het beeld of wandobject kunnen hun originele texturen behouden of voorzien worden van een monochrome verflaag.

In de moderne beeldhouwkunst wordt het begrip assemblage veelvuldig gebruikt bij het definiëren van de constructie van metaalsculpturen, bestaande uit metalen onderdelen zoals buizen, vaten, H-profielen en metaal afkomstig van de schroothoop. Ook in de glasbeeldhouwkunst, bijvoorbeeld bij een glaskunstenaar als Dale Chihuly kan men spreken van assemblage.

Kunstenaars

De assemblages worden tot op heden door verschillende kunstenaars gemaakt. Kunstenaars die met assemblages bekend werden zijn behalve de reeds genoemden: James Rosenquist, Jasper Johns, Allen Jones, George Segal, Robert Watts, Red Grooms, Richard Artschwager, Alberto Burri, Louise Nevelson, Martial Raysse, Hans Salentin, David Smith. In België: Camiel Van Breedam, Marcel Broodthaers, Danny Matthys, Panamarenko, Vic Gentils. In Duitsland Hans Bellmer, Wolf Vostell, H.A. Schultz. In Engeland Anthony Caro, Richard Hamilton, Eduardo Paolozzi. In Frankrijk Arman, Daniel Spoerri, Christo. In Nederland Carel Visser, Wim T. Schippers en Woody van Amen. In Oostenrijk Dieter Roth en in Zwitserland Jean Tinguely.

Afbeeldingen

• 
  Daniel Spoerri,
• 
  Christo
• 
  Wolf Vostell
• 
  Robert Rauschenberg
• 
  Woody van Amen
• 
  Ingo Klöcker, Primeur, 2010
• 
  Carel Visser, Pleinbeeld, 1998
• 
  David Smith, Cubi VI, 1963
• 
  Bernhard Luginbühl, Kleiner Zyklop, 1967
• 
  Jean Tinguely, Heuraka - Zürichhorn
• 
  Anthony Caro, Black Cover Flat, 1974
• 
  Dale Chihuly, 2005

Zie ook

• Mixed media