Koreaanse gedemilitariseerde zone

De Noord-Koreaanse zijde van de Joint Security Area in de DMZ, gezien vanaf de Noord-Koreaanse zijde

Geografische ligging van de DMZ, die doorsneden wordt door de 38ste breedtegraad.

De Koreaanse DMZ (Demilitarized Zone, ofwel gedemilitariseerde zone) is een bufferzone tussen Noord-Korea en Zuid-Korea. Het is een soort IJzeren Gordijn zoals dat tijdens de Koude Oorlog in Europa bestond: aan weerszijden van de streng bewaakte grens staan de Noord- en Zuid-Koreaanse legers klaar om zich te verdedigen tegen de vijand. De grens is 248 kilometer lang. De DMZ is vier kilometer breed. In de zone bevinden zich naar schatting twee miljoen landmijnen.

Geschiedenis

De geschiedenis van de DMZ begint aan het einde van de Koreaanse Oorlog. De oorlog eindigde in 1953 met een wapenstilstand. Geen van de partijen had veel terrein gewonnen of verloren: de nieuwe grens lag ongeveer op dezelfde plaats als de oorspronkelijke grens, die langs de 38e breedtegraad was getrokken. De onderhandelingen voor de wapenstilstand vonden plaats in Panmunjeom, aan de noordzijde van de huidige grens.

Aan weerszijden van de grens werden zeer veel troepen gestationeerd: Noord-Koreaanse aan de ene kant, Zuid-Koreaanse en Amerikaanse troepen aan de andere kant. Een gereduceerd Amerikaans leger is tot op de dag van vandaag nog gestationeerd in Zuid-Korea, maar is niet meer zo prominent aanwezig als in de tijd toen de Koude Oorlog op zijn hoogtepunt was.

Grensovergangen

Vlakbij Panmunjeom kruist een "autosnelweg" (de Aziatische weg 1) de grens. De naam is betrekkelijk, omdat in werkelijkheid vrijwel niets of niemand de grens kan oversteken en omdat er in Noord-Korea vrijwel geen autoverkeer is. Aan de noordzijde staan vlak voor de grens symbolisch wegwijzers naar Seoel.

Op de grensovergang is een soort plein waar een aantal barakken staan waar onderhandelingen tussen de twee landen plaatsvinden. Dit is de zogenaamde Joint Security Area (JSA), waar in theorie beide partijen gezamenlijk de veiligheid bewaken. In werkelijkheid blijven de partijen, sinds een aantal incidenten, aan hun eigen kant van de grens. Alleen de in de DMZ gestationeerde Zwitserse en Zweedse troepen kunnen de grens kruisen. De barakken kunnen door toeristen vanaf zowel de noord- als de zuidzijde bezichtigd worden.

Aan de noordelijke kant zijn grote letters te zien in de heuvels met teksten zoals :"Ons systeem is het beste" en "Dood aan Amerika". Aan beide kanten van Panmunjeom staan enorme vlaggenstokken (de hoogste ter wereld, ruim 100 meter, de Noord-Koreaanse is iets hoger dan de Zuid-Koreaanse) met eveneens de grootste nationale vlaggen ter wereld (wederom is de Noord-Koreaanse iets groter dan de Zuid-Koreaanse).

Tevens waren er van beide zijden grote luidsprekers hoorbaar waaruit 20 uur per dag propaganda werd uitgezonden. Deze uitzendingen werden in 2004 na een akkoord opgeschort. In mei 2010 besloot Zuid-Korea echter de uitzendingen te hervatten, nadat duidelijk was geworden dat een dodelijk incident kort daarvoor met een onderzeeër van dat land was veroorzaakt door een Noord-Koreaanse torpedo. Het Noorden dreigde daarop de luidsprekers te zullen beschieten.

Bij Panmunjeom kruist ook een spoorweg de grens. De lijn is decennialang buiten gebruik geweest, kwam begin 21e eeuw weer in gebruik, onder meer voor Zuid-Koreaanse voedselhulp aan Noord-Korea, maar werd in april 2013 weer gesloten na politieke spanningen.

Incidenten

Er vond een aantal incidenten plaats bij de JSA in het verleden; in 1976 het zogenaamde Axe-murder-incident, waarbij twee Amerikaanse officieren door Noord-Koreaanse grenswachten met bijlen worden vermoord, te zien op de beveiligingscamera's. De bewuste bijl wordt in het Noord-Koreaanse museum bij Panmunjeom bewaard als een soort trofee. Ook vonden er enkele defecties plaats, tijdens bezoeken van Russische toeristen aan de noordelijke kant, waarna vuurgevechten uitbraken tussen de grenswachten met enkele doden tot gevolg.

Langs de grens zijn ook enkele door Noord-Korea gegraven tunnels ontdekt. De grootste kon een militaire divisie per uur van het noorden naar het zuiden verplaatsen. Tijdens het onderzoeken van één van de tunnels kwam een Amerikaanse officier om door een boobytrap. Noord-Korea verklaarde dat het tunnels voor kolenmijnbouw waren, ondanks de afwezigheid van steenkool in de omgeving. Zuid-Korea vermoedt dat er nog tien dergelijke tunnels gegraven zijn onder de DMZ.

Zie ook

• 38e breedtegraad

De naam DMZ werd ook gebruikt voor de gedemilitariseerde zone in Vietnam.

Mediabestanden

Zie de categorie Demilitarized Zone of Korea van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.