Naar inhoud springen

Commuun genus

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door Jasper Kloekmoed (overleg | bijdragen) op 3 aug 2008 om 13:06. (Pagina aangemaakt: "==Geslacht als algemeen verschijnsel in de taalkunde== {{Hoofdartikel|Geslacht (taalkunde)}} Het '''geslacht''' van een [[zelfstandig naamwoord...")
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)

Geslacht als algemeen verschijnsel in de taalkunde

Zie Geslacht (taalkunde) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Het geslacht van een zelfstandig naamwoord wordt in het Nederlands ook wel woordklasse genoemd. De Engelse term is gender en de Latijnse term is genus. De Indo-Europese talen kenden van oudsher drie geslachten, te weten mannelijk, vrouwelijk en onzijdig. In de moderne talen van deze classificatie zijn daarvan nog volop sporen merkbaar. Het Duits kent alle geslachten nog. Soms verdwijnen de geslachten gedeeltelijk dan wel geheel. Het Frans bijvoorbeeld kent alleen nog mannelijk en vrouwelijk. In talen die niet aan de onze verwant zijn, kunnen veel meer, tot circa twintig, woordklassen voorkomen. Deze worden dan genummerd. Van alle Indo-Europese talen zijn in het Afrikaans, Armeens, Bengali, Perzisch en Engels de geslachten grotendeels verdwenen. In het Engels bijvoorbeeld, bestaan de geslachten mannelijk en vrouwelijk alleen nog in combinatie met een sterk aanwezig biologisch geslacht.

Het verdwijnen van geslachten

In diverse Indo-Europese talen verdwijnen de geslachten langzamerhand. Een goed voorbeeld hiervan is het Engels. Hierin worden alleen zaken met een uitdrukkelijk biologisch geslacht nog als mannelijk of vrouwelijk aangeduid. Bijvoorbeeld the man (his), the woman (her). Dit terwijl alle andere begrippen samen zijn gevallen tot onzijdig. Bijvoorbeeld the cat (its). In talen waarin dit proces is afgerond, zoals de Scandinavische talen, noemen we het resultaat een gemeenschappelijk geslacht.

In talen waarin dit proces zich slecht gedeeltelijk heeft voltrokken spreken we van common gender. Een deel van de sprekers behandeld de zelfstandig naamwoorden in kwestie dan op de oude wijze, terwijl een evenzo aanwezig deel (minimaal) twee geslachten tot één heeft samengevoegd. In het Nederlands resulteerd dit in wat ook wel de de-woorden genoemd worden. Deze woorden worden in het noorden samengevoegd met het mannelijk geslacht (ze worden dus als mannelijk ervaren en gebezigd), terwijl in het zuiden van het taalgebied de oorspronkelijke scheiding tussen mannelijk en vrouwelijk gehandhaafd blijft.

Zie ook


[bron?]