Bas Veth (kunstschilder)
Bastiaan (Bas) Veth (Arnhem, 12 maart 1861 - Gouvieux, 4 april 1944) was een Nederlands kunstschilder, aquarellist en politiek activist voor de Boerenrepublieken[1].
Levensloop
Bas Veth was de enige zoon van Arie Veth, oprichter-firmant van de Arnhemsche Rijtuigfabriek, en Elisabeth Gips, die in 1860 te Dordrecht getrouwd waren. Na de dood van Arie keerde Elisabeth Veth-Gips in 1877 met Bas en twee jongere dochters terug naar Dordrecht. Bas studeerde van 1879 tot 1881 aan de Polytechnische School te Delft en wordt daarna handelaar. Hij ontwikkelt zich tot impressionistisch schilder, aquarellist en tekenaar van vooral landschappen, rivier- en zeegezichten. Werken van zijn hand bevinden zich in het Dordrechts Museum, het Frans Halsmuseum in Haarlem en het Prentenkabinet van de Gemeentelijke Archiefdienst Delft.
Op 10 oktober 1887 trouwde Veth te Dordrecht met Maria Johanna Smits (Dordrecht, 1865, Wiesbaden, 1924) - zij kregen vier kinderen. In Dordrecht was Veth werkend lid en voorzitter van het Teekengenootschap Pictura. Daarnaast bereidde hij tentoonstellingen van de vereniging Voor Vak en Kunst mede voor. In 1892 is hij een van de oprichters van de historische Vereeniging Oud-Dordrecht, waarvan hij jarenlang voorzitter was. Van 1892 tot 1903 fungeerde hij als conservator van het museum van de vereniging boven de Groothoofdspoort. Na zijn aftreden werd hij door de ledenvergadering tot erelid benoemd.
Veth was ook politiek actief. Tussen 1890 en 1899 was hij secretaris en voorzitter van de liberale kiesvereniging Burgerplicht. Verder fungeerde hij als hoofd van het Persbureau te Dordrecht van het Algemeen Nederlands Verbond. Mogelijk bracht deze functie hem in contact met dr. Willem Johannes Leyds, buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister van de Zuid-Afrikaansche Republiek. Leyds was tijdens de Tweede Boerenoorlog (1899-1902) de spil van pogingen om vanuit West-Europa de Boerenrepublieken te steunen. Als medewerker ontwikkelt Veth vele activiteiten voor de Boerenrepublieken, die uiteenlopen van administratief werk, het schrijven van opinieartikelen in Franse kranten tot het beproeven en aankopen van explosieven, geweren (van Mauser) en munitie. Hij organiseerde de smokkel van wapens en de uitzending van vrijwilligers naar Zuid-Afrika. Aan het einde van de Tweede Boerenoorlog was hij ook betrokken bij het sturen van hulpgoederen naar de Boeren die over de grens met Mozambique naar de Delagoabaai gevlucht waren.
Na de Boerenoorlog ging Veth weer in zaken en verhuisde hij naar Den Haag. Hij scheidde van Maria Johanna Smits en verliet Den Haag. Hij overleed op 4 april 1944 in Gouvieux bij Parijs, waar hij tolk was.
Zijn persoonlijk archief wordt bewaard bij het Nationaal Archief te Den Haag.
Werken
Onder meer
- Grijze Dag (1883, Dordrechts Museum)
- Dordrecht, olieverf
- Schepen in een haven bij winter
- De vlootschouw, olieverf
- Havengezicht, aquarel
- ↑ Ribberink, A.E.M. en Muller, J.M., Inventaris van de papieren van Bas Veth (1861-1944), medewerker van het gezantschap van de Zuid-Afrikaanse Republiek en kunstschilder, Algemeen Rijksarchief, Den Haag, 1978