Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Zutphen (1888-1918)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Kiesdistrict_Zutphen_%281888%29.jpg/250px-Kiesdistrict_Zutphen_%281888%29.jpg)
Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Zutphen (1888-1918) geeft een overzicht van verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer in het kiesdistrict Zutphen in de periode 1888-1918.[1]
Het kiesdistrict Zutphen was al ingesteld in 1848. De indeling van het kiesdistrict werd gewijzigd na de grondwetsherziening van 1887; tevens werd het kiesdistrict toen omgezet in een enkelvoudig district.[2] Tot het kiesdistrict behoorden vanaf dat moment de volgende gemeenten: Brummen, Doesburg, Hengelo, Hummelo en Keppel, Steenderen, Vorden, Warnsveld en Zutphen.
Het kiesdistrict Zutphen vaardigde in dit tijdvak per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer.
Legenda
- cursief: in de eerste verkiezingsronde geëindigd op de eerste of tweede plaats, en geplaatst voor de tweede ronde;
- vet: gekozen als lid van de Tweede Kamer.
6 maart 1888
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.[3]
6 maart | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.612 |
Opkomst | 3.247 |
Geldige stemmen | 3.230 |
Blanco stemmen | 11 |
Kandidaten | |
D. Engelberts | 1.733 |
S.M.S. de Ranitz[4] | 1.481 |
9 juni 1891
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
9 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.820 |
Opkomst | 3.450 |
Geldige stemmen | 3.423 |
Blanco stemmen | 19 |
Kandidaten | |
H. Goeman Borgesius | 1.788 |
D. Engelberts[4] | 1.579 |
T.K.J. van Nispen | 46 |
10 april 1894
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.
10 april | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 3.853 |
Opkomst | 2.701 |
Geldige stemmen | 2.671 |
Blanco stemmen | 28 |
Kandidaten | |
H. Goeman Borgesius[4] | 1.343 |
J.G. Gleichman | 898 |
T. Heemskerk | 387 |
15 juni 1897
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
15 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 6.922 |
Opkomst | 6.149 |
Geldige stemmen | 6.029 |
Blanco stemmen | 120 |
Kandidaten | |
H. Goeman Borgesius[4] | 3.283 |
H.W.C. de Jonge | 2.293 |
H.H. van Kol | 291 |
H. Verkouteren | 162 |
17 augustus 1897
[bewerken | brontekst bewerken]Hendrik Goeman Borgesius, gekozen bij de verkiezingen van 15 juni 1897, nam zijn benoeming niet aan vanwege zijn toetreding op 27 juli 1897 tot het na de verkiezingen geformeerde kabinet-Pierson. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een naverkiezing gehouden.
17 augustus | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 6.922 |
Opkomst | 5.500 |
Geldige stemmen | 5.439 |
Blanco stemmen | 61 |
Kandidaten | |
H. Goeman Borgesius[4][5] | 3.365 |
T. Heemskerk | 2.074 |
14 juni 1901
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
14 juni | 27 juni[6] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 6.368 | 6.368 |
Opkomst | 5.016 | 5.404 |
Geldige stemmen | 4.903 | 5.355 |
Blanco stemmen | 113 | 49 |
Kandidaten | ||
H. Goeman Borgesius[4] | 2.200 | 2.874 |
R.P.J. Tutein Nolthenius | 1.758 | 2.481 |
M.A. Brants | 556 | |
P.L. Tak | 389 |
16 juni 1905
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
16 juni | 28 juni[6] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 8.175 | 8.175 |
Opkomst | 7.564 | 7.657 |
Geldige stemmen | 7.480 | 7.613 |
Blanco stemmen | 84 | 44 |
Kandidaten | ||
H. Goeman Borgesius[4] | 3.489 | 4.137 |
A.S. Talma | 3.368 | 3.476 |
F. van der Goes | 623 |
1 augustus 1905
[bewerken | brontekst bewerken]Hendrik Goeman Borgesius was bij de verkiezingen van 16 juni 1905 gekozen in twee kiesdistricten, Enkhuizen en Zutphen. Hij opteerde voor Enkhuizen, als gevolg waarvan in Zutphen een naverkiezing gehouden werd.
1 augustus | 8 augustus[6] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 8.175 | 8.175 |
Opkomst | 6.839 | 6.868 |
Geldige stemmen | 6.795 | 6.801 |
Blanco stemmen | 44 | 67 |
Kandidaten | ||
F. Lieftinck | 3.035 | 3.838 |
R.P.J. Tutein Nolthenius | 2.835 | 2.963 |
W.P.G. Helsdingen | 925 |
11 juni 1909
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
11 juni | 23 juni[6] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 8.550 | 8.550 |
Opkomst | 7.667 | 7.927 |
Geldige stemmen | 7.573 | 7.874 |
Blanco stemmen | 94 | 53 |
Kandidaten | ||
F. Lieftinck[4] | 3.402 | 4.140 |
A. van Heeckeren van Kell | 3.572 | 3.734 |
F.M. Wibaut | 599 |
17 juni 1913
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
17 juni | 25 juni[6] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 9.043 | 9.043 |
Opkomst | 8.279 | 8.253 |
Geldige stemmen | 8.139 | 8.172 |
Blanco stemmen | 140 | 81 |
Kandidaten | ||
F. Lieftinck[4] | 3.715 | 4.927 |
J.R. Snoeck Henkemans | 3.355 | 3.245 |
F.M. Wibaut | 1.069 |
15 juni 1917
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
15 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 9.096 |
Opkomst | 3.601 |
Geldige stemmen | 3.436 |
Blanco stemmen | 165 |
Kandidaten | |
F. Lieftinck[4] | 2.475 |
M.C. van Wijhe | 961 |
24 juli 1917
[bewerken | brontekst bewerken]Franciscus Lieftinck, gekozen bij de verkiezingen van 15 juli 1917, overleed op 7 juli 1917 voordat zijn installatie had plaatsgevonden. Als gevolg daarvan werd in Zutphen een naverkiezing gehouden.
24 juli | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 9.096 |
Kandidaten | |
J. van Gilse |
Van Gilse was de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.
Opheffing
[bewerken | brontekst bewerken]De verkiezing van 24 juli 1917 was de laatste verkiezing voor het kiesdistrict Zutphen. In 1918 werd voor verkiezingen voor de Tweede Kamer overgegaan op een systeem van evenredige vertegenwoordiging met kandidatenlijsten van politieke partijen.
Bronnen
- Tweede Kamerverkiezingen kiesdistrict Zutphen op www.verkiezingsuitslagen.nl
- Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl
Noten
- ↑ De verkiezingen in 1888 waren de eerste verkiezingen waarbij een Tweede Kamer van 100 leden gekozen werd; de verkiezingen in 1918 waren na de opheffing van de kiesdistricten de eerste verkiezingen waarbij de uitslag bepaald werd op grond van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
- ↑ Een enkelvoudig district vaardigde per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer.
- ↑ Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.
- ↑ a b c d e f g h i j Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Zutphen.
- ↑ Eerst bij de Grondwetsherziening van 1938 werd vastgelegd dat men niet tegelijkertijd lid van de Staten-Generaal en van de regering kon zijn. Voorheen was het wel gebruikelijk dat een tot minister benoemd kamerlid aftrad in zijn functie, maar het was niet verplicht.
- ↑ a b c d e Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.