Tyrannomimus

Tyrannomimus fukuiensis

Tyrannomimus is een geslacht van theropode dinosauriërs, behorende tot de Maniraptoriformes, dat tijdens het vroege Krijt leefde in het gebied van het huidige Japan. De enige benoemde soort is Tyrannomimus fukuiensis.

Vondst en naamgeving

In 1998 werd in de Kitadani Dinosaur Quarry in het noorden van Katsuyama in het noorden van Fukui een vingerkootje gevonden van Ornithomimosauria. Toen van 2018 af achtentwintig specimina werden geborgen, waaronder een meer compleet skelet met unieke eigenschappen, besloot men een apart taxon te benoemen.

In 2023 werd de typesoort Tyrannomimus fukuiensis benoemd en beschreven door Soki Hattori, Masateru Shibata, Soichiro Kawabe, Takuya Imai, Hiroshi Nishi en Yoichi Azuma. De geslachtsnaam moet gelezen worden als "imitator van tyrannosauriërs", een verwijzing naar gedeelde eigenschappen van het darmbeen met dat van Aviatyrannis, met name de verticale richel op het blad. De soortaanduiding verwijst naar de herkomst uit Fukui.

Diagram van het bekende materiaal met het holotype in het rood, het paratype in het blauw

Het holotype FPDM-V-11311 is gevonden in een laag van de Kitadaniformatie die dateert uit het Aptien. Het bestaat uit een skelet met schedel. Bewaard zijn gebleven twee stukken hersenpan, wervels uit rug, heiligbeen en staart, en stukken van het darmbeen. Het specimen ligt niet in verband. Het paratype is FPDM-V-10295, delen van de achterpoten.

Toegewezen zijn de specimina FPDM-V-11313 (een voorhoofdsbeen), FPDM-V-11314–11316 (drie ruggenwervels), FPDM-V-11317–11320 (vier sacrale wervels), FPDM-V-11321–11323 (drie opperarmbeenderen), FPDM-V-8579, 8580, 8945, 11324–11329, 11332 (tien vingerkootjes waaronder handklauwen), FPDMV-9348, 11333–11337 (zes darmbeenderen), FPDM-V-11338 (een dijbeen), FPDM-V-11339–11341 (drie scheenbeenderen, FPDMV-11343–11345 (drie middenvoetsbeenderen) en FPDM-V-11343, 11346–11348 (vier teenkootjes).

Beschrijving

Tyrannomimus is ongeveer twee meter lang.

Verschillende onderscheidende kenmerken werden aangegeven. Het holotype toont twee autapomorfieën, unieke afgeleide eigenschappen, voor de Ornithomimosauria. De recessus tympanicus dorsalis, de kleine bovenste uitholling in de oorzone, is hoog met de onderzijde in tweeën gedeeld door een horizontaal lopende beenrichel. De fossae prezygocentrodiapophyseales, centrodiapophyseales en postzygocentrodiapophyseales, groeven in de zijden van de wervels, tonen verbrede bolvormige holten. Bij de toegewezen exemplaren toont het opperarmbeen een diepe put aan de voorste zijkant van de bovenzijde. Dit kan een bijkomende autapomorfie zijn, afhankelijk van de vraag of deze specimina terecht zijn toegewezen.

Fylogenie

Tyrannomimus werd binnen de Ornithomimosauria in de Deinocheiridae geplaatst, als een van oudste leden van die groep. Het darmbeen lijkt sterk op dat van Aviatyrannis die werd beschreven als een lid van de Tyrannosauroidea. In 2023 werd gesuggereerd dat het in feite om een vroege deinocheiride ging.

Het volgende cladogram toont de positie in de evolutionaire stamboom volgens het benoemende artikel.

Ornithomimosauria	Nqwebasaurus Pelecanimimus Shenzhousaurus Beishanlong LH-02-01 Deinocheiridae Tyrannomimus Harpymimus Garudimimus Deinocheirus Paraxenisaurus Ornithomimidae  Archaeornithomimus "Bissekty-ornithomimide" Sinornithomimus Rativates Struthiomimus Gallimimus Anserimimus Ornithomimus Qiupalong

Literatuur

• Hattori, S.; Shibata, M.; Kawabe, S.; Imai, T.; Nishi, H. & Azuma, Y. 2023. "New theropod dinosaur from the Lower Cretaceous of Japan provides critical implications for the early evolution of ornithomimosaurs". Scientific Reports. 13: 13842. DOI:10.1038/s41598-023-40804-3