Wikipedia:Wikiproject/Kwaliteit

Uit de lengte en uit de breedte

Wikipedia is een laagdrempelig project: iedereen kan onder elke naam aan ieder artikel meewerken, en dat waarborgt een grote veelheid van behandelde onderwerpen. Het is ook een van de eigenschappen die het project zo aantrekkelijk en zo bekend hebben gemaakt. Dit principe, WP:VJVEGJG, heeft echter een keerzijde. Niet altijd is de kwaliteit gewaarborgd, en zo kent het project artikelen van zeer hoog niveau, maar ook teksten die de toets van serieuze kritiek niet kunnen doorstaan.

De opvattingen zijn verdeeld. Er zijn nu eenmaal medewerkers die meer naar compleetheid streven, en collega's die meer aan kwaliteit hechten. Die twee neigingen hoeven elkaar niet te bijten, maar dan moet er wel wederzijds begrip zijn voor elkaars benadering. Het beste is alles bij elkaar te houden: proberen de wijde dekking te combineren met een kern van kwalitatief hoogstaande artikelen.

Voorstellen daartoe zijn echter telkens opnieuw verworpen door de collectieve medewerkers in diverse projecten in verschillende talen. Dat is begrijpelijk: juist de ruime toegankelijkheid van het project lijkt daarmee immers in het geding. Toch is dat niet zo. Er bestaat naar onze mening een groep gebruikers die kwaliteit belangrijk vinden, en die geen animo hebben om eindeloze achterhoedegevechten te moeten vechten met onkundigen, gelaten de wiki-erosie te zien toeslaan in goede artikelen en de keus te hebben ofwel autoritair op te treden ofwel de kwaliteit uitgehold te zien worden.

Onze visie

A zeggen en B zeggen

Het project dat wij hierbij introduceren, biedt daarvoor een oplossing. Het voorziet in twee groepen artikelen:

• A-artikelen: Die welke aan hogere eisen voldoen, en het niveau hebben bereikt dat ze in een papieren encyclopedie gedrukt zouden kunnen worden. De inhoud is feitelijk juist en het artikel bevat in redelijke mate voldoende en noodzakelijke informatie over zijn onderwerp. De beoordeling zou alleen door een senior-editor gemaakt kunnen worden.
• B-artikelen: Die welke aan bepaalde minimale eisen moeten voldoen, precies zoals nu. Deze groep behoeft niet nader te worden besproken.

Basisprincipes

Artikelen komen pas voor de A-status in aanmerking als ze op alle aspecten aan bepaalde criteria voldoen. De criteria zijn niet nieuw, het zijn de vier basisprincipes van kwaliteit: encyclopediciteit, verifieerbaarheid, neutraliteit en balans.

Om toe te zijn op het toekennen van de A-status, hebben we deskundige gebruikers nodig: eindredacteuren. We noemen hen eindredacteuren, niet omdat zij een finale taak zouden hebben, maar wel omdat zij als laatsten beslissen welke versie van een artikel de A-status verdient. Welbeschouwd is iedere medewerker tevens redacteur, en het voorvoegsel eind- maakt een onderscheid duidelijk. In principe kan iedereen voor de rol van eindredacteur in aanmerking komen:

• die aantoonbaar over een coöperatieve instelling beschikt;
• van wie is gebleken dat hij over encyclopedische, doelgroepgerichte schrijfvaardigheid beschikt;
• uit wiens werk op Wikipedia blijkt dat hij inhoudelijke expertise bezit in enig vakgebied.

Voorlopige eerste stappen

Navigatie kwaliteitsproject
Operatie Centurio
Operatie Hoplites
Operatie Falanx
Operatie Salomo

Voorlopig voorzien wij een bescheiden eerste fase van dit project, waarin we gaan proberen of het werkt. Deze eerste fase bestaat uit vier stappen:

• Operatie Centurio: het aanwijzen van honderd onderwerpen, die als proefkonijn gaan dienen.
• Operatie Hoplites: het aanzoeken van voorlopige eindredacteuren, die in dit proefproject de revisies beoordelen en hopelijk markeren voor de A-status.
• Operatie Falanx: ieder die de kwaliteitsprincipes onderschrijft, kan dan meewerken aan het in gezamenlijke formatie oprukken om de door de voorlopige eindredacteuren gekeurde artikelen tot grote hoogten te verheffen.
• Ten slotte volgt Operatie Salomo: evaluatie, en mogelijk de implementatie van een verbeterde en meer permanente structuur op grond van de bevindingen.

We denken dat dit plan een kans van slagen heeft, omdat het niemand uitsluit. In ieder geval kan iedereen ongestoord aan nieuwere A-versies werken, en daarnaast laat dit hele project iedereen de vanzelfsprekende vrijheid die activiteiten voort te zetten, waarmee hij of zij doorgaans bezig was.

Een tijdschema zou op dit moment onrealistisch zijn. Uiteraard stellen we dat wel op, en dan krijgt u het te lezen. Maar voor alles is het van belang te beseffen dat haastige spoed, zo al zelden, dan nu in het geheel niet goed zou zijn. Het gaat om kwaliteit, om samenwerking aan maar liefst honderd artikelen. Zeker moet dat in de tijd gefaseerd gebeuren, maar die tijd moet ruim zijn. We komen erop terug.

Operatie Centurio

Er bestaat een lijst van artikelen die op iedere Wikipedia zouden thuishoren: meta:List of articles every Wikipedia should have, maar daarvan maken we geen gebruik. In de eerste plaats valt op die lijst wel wat aan te merken, in de tweede plaats is hij lang (er staan 1000 titels op), en ten derde streven wij vooralsnog geen minimumbestand van essentiële artikelen na. We geven de voorkeur aan een loodsproject waarin we kwaliteitsverbetering kunnen onderzoeken en nastreven.

Daarom formuleren we een bescheidener voorstel, waarin een lijst van 100 artikelen centraal staat. Vele daarvan zijn al op de Wikipedia aanwezig, maar kunnen verbetering gebruiken; andere zijn nieuw. De diversiteit aan onderwerpen wordt gewaarborgd door de UDC-indeling te volgen, maar kenners daarvan zullen dadelijk opmerken dat de klasse der biografieën ontbreekt. Het leek ons gewenst die te koppelen aan de inhoudelijke onderwerpen, en iedere klasse bevat dan ook allereerst een aantal persoonsnamen.

Operatie Falanx

Voor de onderwerpen die geselecteerd zijn, geldt niet het motto: Voel Je Vrij En Ga Je Gang, maar: WP:DMTW. Durf Mee Te Werken. Dit impliceert iets hogere eisen: alleen toevoegingen van gebruikers die aangetoond hebben zorgvuldig te kunnen werken worden opgenomen in de A-versie van het artikel.

Problemen rond kwaliteit

Wij willen eerst aan de praktijk toetsen aan welke minimale vereisten een artikel zou moeten voldoen om als A-artikel te worden gemarkeerd. De vragen luiden:

• Hoe haalbaar is met name het eerste basisprincipe bij een diverse scala van onderwerpen?
• Hoe precies werkt het Chinesefluistereffect, waarbij de ene verandering de andere teweegbrengt, met een keten aan corrupties tot gevolg? Hoe wordt het effectief tegengegaan?
• Hoe precies werkt het effect van Hermelientje, waarbij de integriteit van een tekst in al zijn samenhang wordt aangetast door onoordeelkundige bewerkingen? Hoe wordt het effectief tegengegaan?

Verdere opties

We denken dat, hoewel niet strikt noodzakelijk, een tweetal technische zaken ons project op de lange termijn kunnen helpen:

• Flagged revisions invoeren kan helpen de door een senior-editor gekeurde versie makkelijker opvraagbaar te maken.
• Daarbij zouden artikelen die op die wijze geanalyseerd zijn een extra tabblad kunnen bevatten, waarachter de lezer redactionele commentaar kan vinden. Geen overleg- of discussiepagina, maar een plek waar de keuzes in het artikel en conclusies van de overlegpagina punt voor punt beargumenteerd staan: een soort van peer discussion.

Daarbij benadrukken we nogmaals: Die evaluatie en die bevindingen zeggen alleen iets over het B-traject. De integriteit van de huidige Wikipedia, zoals die nu reeds bestaat, wordt daarmee op geen enkele wijze aangetast, en de Wikipedia is ook geen voorwerp van evaluatie.

De initiatiefnemers