Xanana Gusmão
| Xanana Gusmão | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Xanana Gusmão
| ||||
| Volledige naam | Kay Rala Xanana Gusmão José Alexandre Gusmão | |||
| Geboren | 20 juni 1946 | |||
| Land |  Oost-Timor
| |||
| Functie | Premier | |||
| Handtekening | 
| |||
| ||||
Xanana Gusmão, geboren als José Alexandre Gusmão (Laleia (Manatuto), 20 juni 1946) was van 2002 tot 2007 president en van 2007 tot 2015 premier van Oost-Timor.
Levensloop[bewerken | brontekst bewerken]
Gusmão, van oorsprong journalist, koos in 1975 de kant van het verzet tegen de Indonesische inval en annexatie van Oost-Timor. Hij werd leider van de uiterst linkse verzetsbeweging Fretilin en streed vanuit de bergen tegen het Indonesische leger.
Nadat Oost-Timor zich in 2002 onafhankelijk had verklaard stelde Gusmão zich verkiesbaar voor het presidentschap. Op 17 april dat jaar werd hij uitgeroepen tot winnaar van de verkiezingen: hij had bijna 83 procent van de stemmen gekregen. Zijn enige tegenstander Francisco Xavier do Amaral kwam niet verder dan 17 procent.
Gusmão trad aan op 20 mei 2002. Als president, een vooral ceremonieel ambt in Oost-Timor, ijverde hij voor verzoening met het grote buurland Indonesië. Met dat doel bracht hij dat land een officieel bezoek.
In eigen land had hij grote moeite met de regering van het Fretilin onder leiding van Marí Alkatiri. Maar als president kon hij niet voorkomen, dat de voor- en tegenstanders van die regering elkaar in het voorjaar van 2006 naar het leven stonden.
Gusmão stelde zich in 2007 niet herkiesbaar. Op 20 mei 2007 werd hij opgevolgd door José Ramos-Horta, die de presidentsverkiezingen had gewonnen. Gusmão trad vervolgens in de politieke arena als lijsttrekker van een nieuwe partij: de CNRT. Deze won de parlementsverkiezingen.
Op 8 augustus 2007 werd Gusmão benoemd tot minister-president van Oost-Timor, wat erop neerkwam dat hij en Ramos-Horta van plaats hadden gewisseld.
Begin 2008 werd een aanslag gepleegd op Gusmão, hij bleef ongedeerd. Ook op Horta werd een aanslag gepleegd. Deze raakte daarbij zwaargewond.
Op 5 februari 2015 diende Gusmão het ontslag in van zijn regering en van zichzelf als premier. Op 16 februari werd hij opgevolgd als premier door Rui Maria de Araújo
Privé[bewerken | brontekst bewerken]
Gusmão is in juli 2002 getrouwd met de Australische Kirsty Sword.
Onderscheidingen[bewerken | brontekst bewerken]
In 1999 ontving Gusmão de Sacharovprijs voor de Vrijheid van Denken van het Europees Parlement. De Sacharovprijs is bestemd voor personen en organisaties die zich wijden aan de bescherming van de rechten en fundamentele vrijheden van de mens.[1]
In 2002 werd hij onderscheiden met de Félix Houphouët-Boigny-Vredesprijs van de UNESCO.
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Voorganger: Sérgio Vieira de Mello (VN) |
President van Oost-Timor 2002-2007 |
Opvolger: José Ramos-Horta |
| Voorganger: Estanislau da Silva |
Premier van Oost-Timor 2007-2015 |
Opvolger: Rui Maria de Araújo |
| Voorganger: Ibrahim Rugova (1998) |
Sacharovprijs 1999 | Opvolger: ¡Basta Ya! (2000) |
