Zwarte Meer (Drenthe)
Het Zwarte Meer was een veenmeer, ook wel meerstal genoemd,[1] in het zuidoostelijk gedeelte van de provincie Drenthe, dicht bij de grens met Duitsland.
Geschiedenis
Oorspronkelijk lagen er in het veengebied van Zuidoost-Drenthe twee veenmeren, het Kleine en het Grote Zwarte Meer. In de 19e eeuw wordt op kaarten van dit gebied alleen nog één meer, het Zwarte Meer, vermeld. Uit het Zwarte Meer ontsprong het beekje de Runde, dat ook Rundiep werd genoemd.[2] Op de kaart van Kuypers uit 1869 is ook een verbinding te zien tussen het Zwarte Meer en het in Duitsland gelegen Hebeler Meer. Tijdens de vervening van het gebied, na de aanleg van de Verlengde Hoogeveensche Vaart, is het meer langzamerhand drooggevallen. De loop van de eveneens grotendeels drooggevallen beek de Runde wordt vanaf 2005 weer gereconstrueerd.
Vanaf 1871 vestigden zich een aantal Duitse en Twentse boeren zich aan de zuidzijde van het Zwarte Meer. Zij verbouwden boekweit in dit Drentse hoogveengebied. Zij namen hun katholieke levensovertuiging mee en vormden een enclave in het overwegend protestantse gebied. De door hen gestichte nederzetting zou naar het Zwarte Meer, Zwartemeer worden genoemd. Later werd dit dorp in noordelijke richting verplaatst naar de Verlengde Hoogeveensche Vaart. Op een topografische kaart, waarvan de verkenning heeft plaatsgevonden in 1902, staat het Zwarte Meer nog ingetekend. Bij het meer staat op deze kaart een boerderij ingetekend genaamd Modo Udum Modo Sudum wat Nu eens droog, dan weer nat betekent.[3][4]
- Encyclopedie Drenthe Online: Zwartemeer
- Historische Gemeente Atlas van Nederland door Kuyper Emmen (1867)
Noten
- ↑ Haartsen, Adriaan en Nikki Brand Ontgonnen verleden, Ede, 2009
- ↑ De Runde liep van het Zwarte Meer in noordelijke richting naar de provincie Groningen waar het verder liep als de Ruiten-Aa
- ↑ De tekst Modo Udum Modo Sudum zou verwijzen naar de naam van de nabij het Zwarte Meer gelegen boerderij van de eerste pastoor van Zwartemeer (bron: Reijers, Olav De gereformeerde kerk van Zwartemeer[dode link]). De in 2008 in opdracht van de gemeente Emmen vervaardigde Ruimtelijke Waardenkaart kreeg naar de naam van deze boerderij de titel Modo udum modo sudum mee.
- ↑ Kuiper, Marcel Historische Topografische Kaarten Drenthe, kaarten 243 en 260, Uitgeverij 12 Provinciën, Landsmeer, 2007