Onderwijstijd

Wetsartikel Onderwijswet
	Wet van 14 februari 1963, tot regeling van het voortgezet onderwijs
Wet	Wet op het voortgezet onderwijs
Hoofdstuk	I. Algemene bepalingen
Artikel	10 en verder
Citaat	Het programma omvat voor elke leerling in het derde leerjaar ten minste 1000 uren
Datum	14 februari 1963

Onderwijstijd is de tijd voor activiteiten uit het onderwijsprogramma die de overheid als zodanig meetelt.

Activiteiten[bewerken | brontekst bewerken]

De Onderwijsinspectie in Nederland hanteert een aantal criteria waarin onderwijsactiviteiten moeten voldoen om te vallen onder onderwijstijd.^[1] Het onderwijs:

moet onder pedagogisch-didactische verantwoordelijkheid van bekwaam onderwijspersoneel worden uitgevoerd.
moet deel uitmaken van het door de school geplande en voor de leerlingen verplichte onderwijsprogramma.
moet door een inspirerend en uitdagend karakter bijdragen aan een zinvolle invulling van de totale studielast van leerlingen.

Achtergrond[bewerken | brontekst bewerken]

Staatssecretaris Van Bijsterveldt heeft in 2007 de norm voor onderwijstijd, op aandringen van onder andere de VO-raad, aangepast. Deze aanpassingen worden op aanbevelingen van de Commissie Onderwijstijd^[2] voortgezet in de nieuwe wet voor de onderwijstijd die vanaf augustus 2011 geldt in Nederland.

In deze wet wordt niet langer gerekend in lesuren maar in onderwijstijd. Reden daarvoor is dat scholen vaak onderwijsactiviteiten organiseren die niet binnen een lesuur vallen. De vaststelling van wat valt onder onderwijstijd gaat in de nieuwe wet naast de MR, ook in overleg met ouders en leerlingen. De verantwoording achteraf mag op groepsniveau in plaats van per leerling. Nederlandse scholen mogen rekenen volgens de nieuwe normen, dat wil zeggen 1000 klokuren voor alle leerjaren, uitgezonderd het laatste leerjaar (700 uur).

Prestaties[bewerken | brontekst bewerken]

Onderzoek toont aan dat er een directe relatie bestaat tussen schoolprestaties en onderwijstijd.^[3] Niet alleen het aantal uren maar ook de regelmaat telt daarbij zwaarwegend. Zo zijn bijvoorbeeld de lange zomervakanties in de VS bepalend voor het feit dat arme kinderen op achterstand geraken bij rijke kinderen die onder aansporing van hun ouders de zomervakantie leerzaam (summerschool) invullen.^[4]

Lesuitval[bewerken | brontekst bewerken]

Lesuitval in het onderwijs is een zorgenkindje. Ouders en inspectie beschouwen dit als een belangrijk aandachtspunt^[5]. Uit het inspectieverslag van 2005 was te lezen dat maar bij zo'n 30 procent van de onderwijsinstellingen de leerlingen voldoende onderwijstijd krijgen om te leren wat ze dienen te leren^[6]. Tot die tijd werd er nauwelijks iets door de onderwijsinstellingen over omvang en aard van de uitval vastgelegd^[7]. Het Nederlandse Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen is daarom in 2003 begonnen met een verkenning naar hoe vaak lesuitval op lager, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs voorkomt^[8]. Het bleek dat lessen voornamelijk in het voortgezet onderwijs uitvallen op de voet gevolgd door met middelbaar beroepsonderwijs. Het primair onderwijs kende in verhouding nauwelijks uitval van lessen.

De aard van het uitval in het Nederlands voortgezet onderwijs betrof volgens het daarop ingestelde vervolgonderzoek^[9]:

gemiddeld valt er een les in de week uit
het lesuitval is het grootst in de wintermaanden en het voorjaar
de donderdag is koploper, de maandag de achterblijver
lessen vallen vooral aan het eind van de dag uit
gedurende de dag wordt er vaker vervangen
vooral in de eerste leerjaren is de meeste uitval van lessen
in de laatste jaren wordt er nauwelijks vervangen
de culturele en creatieve vakken kenden de meeste uitval (vaak omdat deze vakken vaak voor vergaderingen worden uitgeroosterd), exacte en economische vakken de minste
in het Westen en in de grote steden is de lesuitval meer dan een kwart hoger dan elders
de voornaamste reden voor uitval is ziekte (winter, steden), gevolgd door organisatorische redenen (voorjaar) zoals schoolreisjes, vergaderingen.

Bestrijding[bewerken | brontekst bewerken]

Lesuitval bestrijden is voor scholen een belangrijke opdracht. Voor vbo- en mavo-leerlingen werkt een invalregeling of een verplichte huiswerkles^[10]. Bestrijden van het dreigende lerarentekort levert ook een belangrijke bijdrage omdat zelfs 1 procent tekort al kan leiden tot het verzorgen van te weinig onderwijs^[11]. Scholen doen vaak bij het voorkomen van lesuitval een beroep op het eigen personeel in plaats van elders vervanging te regelen waardoor deze een toenemende werkdruk ervaren wat de kans op ziekte van de docent weer vergroot^[12]. Zoekt men echter veel sneller vervanging buiten de eigen instellingen dan ontstaat een actieve pool van invallers.

Bronvermelding[bewerken | brontekst bewerken]

Referenties

↑ Onderwijsinspectie. Beoordelingskader onderwijstijd van de Inspectie.. ^{[dode link]}
↑ Commissie Onderwijstijd (16 december 2008). Brief met Aanbevelingen Commissie Onderwijstijd.. ^{[dode link]}
↑ Michael J. Barrett (november 1990). The Case for More School Days.. Atlantic Monthly.
↑ DR Entwisle, KL Alexander (1992). Summer setback: Race, poverty, school composition, and mathematics achievement in the first two years of school.. American Sociological Review.
↑ van Oord, L., Wendte, R. en Schieven, P. (2005). Onderwijsmeter 2005. Ministerie van OCW, Den Haag.
↑ Inspectie van het Onderwijs (2005). Onderwijsverslag 2003/2004. Inspectie van het Onderwijs, Utrecht.
↑ Frielink, S., Jongkind, R., Oeij, P. en Korver, T. (2005). Regelruimte regelen. Flexibel omgaan met problemen in de personeelsvoorziening op scholen voor voortgezet onderwijs. SBO, Den Haag.
↑ Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (2003). Onderwijsmeter 2003. Market Response Nederland, Leusden.
↑ Berndsen, F.E.M. en van der Ploeg, S.W. (2005). Lesuitval in het voortgezet onderwijs 2004-2005. Regioplan in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, Amsterdam.
↑ Veenstra, R. (1999). Leerlingen – klassen – scholen : Prestaties en vorderingen van leerlingen in het voortgezet onderwijs. Rijksuniversiteit van Groningen. ^{[dode link]}
↑ Commissie Leraren (2007). Leerkracht. DeltaHage, Den Haag. Geraadpleegd op 5 juni 2011.
↑ Diehl, P.J. en Hanssen, D.W. (2007). Levenfasebewust personeelsbeleid in het onderwijs. Kluwer. ISBN 9013048382.

[INSPECTIE3488-1] Onderwijsinspectie. Beoordelingskader onderwijstijd van de Inspectie.. ^{[dode link]}

[COMMISSIE-2] Commissie Onderwijstijd (16 december 2008). Brief met Aanbevelingen Commissie Onderwijstijd.. ^{[dode link]}

[BARRETT-3] Michael J. Barrett (november 1990). The Case for More School Days.. Atlantic Monthly.

[ALEXANDER-4] DR Entwisle, KL Alexander (1992). Summer setback: Race, poverty, school composition, and mathematics achievement in the first two years of school.. American Sociological Review.

[OORD-5] van Oord, L., Wendte, R. en Schieven, P. (2005). Onderwijsmeter 2005. Ministerie van OCW, Den Haag.

[INSPECTIE-6] Inspectie van het Onderwijs (2005). Onderwijsverslag 2003/2004. Inspectie van het Onderwijs, Utrecht.

[FRIELINK-7] Frielink, S., Jongkind, R., Oeij, P. en Korver, T. (2005). Regelruimte regelen. Flexibel omgaan met problemen in de personeelsvoorziening op scholen voor voortgezet onderwijs. SBO, Den Haag.

[OCW-8] Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (2003). Onderwijsmeter 2003. Market Response Nederland, Leusden.

[REGIOPLAN-9] Berndsen, F.E.M. en van der Ploeg, S.W. (2005). Lesuitval in het voortgezet onderwijs 2004-2005. Regioplan in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, Amsterdam.

[VEENSTRA-10] Veenstra, R. (1999). Leerlingen – klassen – scholen : Prestaties en vorderingen van leerlingen in het voortgezet onderwijs. Rijksuniversiteit van Groningen. ^{[dode link]}

[LEERKRACHT-11] Commissie Leraren (2007). Leerkracht. DeltaHage, Den Haag. Geraadpleegd op 5 juni 2011.

[DIEHL-12] Diehl, P.J. en Hanssen, D.W. (2007). Levenfasebewust personeelsbeleid in het onderwijs. Kluwer. ISBN 9013048382.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]