Mondslijmvliesontsteking: verschil tussen versies
Toevoegen 'orale cryotherapie' |
|||
| Regel 43: | Regel 43: | ||
Er is onvoldoende bewijs dat andere soorten cytokines en groeifactoren een voordelig effect zouden hebben op het ontstaan of verminderen van de ernst van mondslijmvliesontsteking. Ook voor het gebruik van cytokines en groeifactoren bij kinderen die chemotherapie ondergaan is er onvoldoende bewijs.<ref name=":0" /> |
Er is onvoldoende bewijs dat andere soorten cytokines en groeifactoren een voordelig effect zouden hebben op het ontstaan of verminderen van de ernst van mondslijmvliesontsteking. Ook voor het gebruik van cytokines en groeifactoren bij kinderen die chemotherapie ondergaan is er onvoldoende bewijs.<ref name=":0" /> |
||
=== Orale cryotherapie === |
|||
Orale [[cryotherapie]] omvat het aanbrengen van ijs in de mond en behoort tot de [[preventie]]<nowiki/>maatregelen van orale mucositis ten gevolge van [[chemotherapie]]. <ref name=":2">{{Citeer tijdschrift |achternaam=Riley |voornaam=Philip |titel=Interventions for preventing oral mucositis in patients with cancer receiving treatment: oral cryotherapy |url=http://doi.wiley.com/10.1002/14651858.CD011552.pub2 |jaargang=2016 |tijdschrift=Cochrane Database of Systematic Reviews |datum=2015-12-23 |taal=en |nummer=1 |doi=10.1002/14651858.CD011552.pub2 |pmid=26695736 |pmc=PMC8915172 |last2=Glenny |first2=Anne-Marie |last3=Worthington |first3=Helen V |last4=Littlewood |first4=Anne |last5=Clarkson |first5=Jan E}}</ref> <ref name=":3">{{Citeer tijdschrift |achternaam=Rodrigues |voornaam=Andrea Bezerra |medeauteurs=De Aguiar, Maria Isis Freire |
|||
De Oliveira, Patrícia Peres |
|||
Alves, Naiana Pacifico |
|||
Silva, Renan Alves |
|||
De Oliveira Vitorino, Willame |
|||
De Souza Lopes, Thays Silva |titel=Effect of cryotherapy in preventing mucositis associated with the use of 5-fluorouracil |url=https://www.scielo.br/j/rlae/a/bBFqYy55kQtfjtJgksxNNgN/?lang=en |jaargang=28 |tijdschrift=Revista Latino-Americana de Enfermagem |datum=2020-10-19 |taal=en |doi=10.1590/1518-8345.3953.3363 |issn=1518-8345 |pmid=33084773 |pmc=PMC7575237 |pagina's=e3363}}</ref> <ref name=":4">{{Citeer tijdschrift |achternaam=Walladbegi |voornaam=J. |titel=Moderate temperature reduction is sufficient for prevention of 5-fluorouracil-induced oral mucositis: an experimental in vivo study in rats |url=https://doi.org/10.1007/s00280-022-04495-3 |jaargang=91 |tijdschrift=Cancer Chemotherapy and Pharmacology |datum=2023-01-01 |taal=en |nummer=1 |doi=10.1007/s00280-022-04495-3 |issn=1432-0843 |pmid=36451020 |pmc=PMC9813161 |pagina's=67–75 |last2=Dankis |first2=M. |last3=Aydogdu |first3=Ö. |last4=Jontell |first4=M. |last5=Winder |first5=M.}}</ref> Het nut van cryotherapie beperkt zich echter tot chemotherapie met een korte [[Halveringstijd|halfwaardetijd]] (vb. [[5-Fluoruracil|5-fluorouracil]] bolus, [[melfalan]]…). <ref name=":2" /> <ref name=":3" /> |
|||
Het ijs wordt vijf minuten voor aanvang van de behandeling aangebracht en blijft tot dertig minuten na toediening van het chemotherapeuticum ter plaatse. <ref name=":2" /> <ref name=":3" /> De koude brengt [[vasoconstrictie]] teweeg in de mond, hierdoor worden lagere concentraties van het chemotherapeuticum bereikt in de bloedvaten van het mondslijmvlies en verlaagt de kans op het ontwikkelen van orale mucositis. <ref name=":2" /> <ref name=":3" /> <ref name=":4" /> <ref>{{Citeer tijdschrift |achternaam=Singh |voornaam=Vibha |titel=Oral mucositis |url=https://journals.lww.com/10.4103/njms.NJMS_10_20 |jaargang=11 |tijdschrift=National Journal of Maxillofacial Surgery |datum=2020 |taal=en |nummer=2 |doi=10.4103/njms.NJMS_10_20 |issn=0975-5950 |pmid=33897175 |pmc=PMC8051654 |pagina's=159 |last2=Singh |first2=AkhileshKumar}}</ref> |
|||
== Referenties == |
== Referenties == |
||
Versie van 25 mei 2023 13:29
Mondslijmvliesontsteking of orale mucositis is een aandoening waarbij het slijmvlies dat de mondholte bekleedt aangetast is, dit kan leiden tot het ontstaan van aften of zweren in de mond. [1] Deze zweren kunnen pijnlijk zijn en problemen veroorzaken bij eten, slikken en praten.[2]
Voorkomen en complicaties
Mondslijmvliesontsteking komt voor bij 75% van de kanker-patiënten die chemotherapie en/of radiotherapie van het hoofd-halsgebied krijgen.[1]
Bij chemotherapie ontstaat de ontsteking meestal 1 week na start van de behandeling en verdwijnt deze binnen de 3 weken na het stoppen van de behandeling. Bij radiotherapie ontstaat deze pas 2 weken na start van de behandeling en duurt het 3 tot 4 weken na het stoppen van de behandeling vooraleer deze verdwenen is. [1]
Hoewel de aandoening vanzelf zou moeten overgaan leidt deze vaak tot een verminderde levenskwaliteit door een verminderde voedingsinname, een verhoogd risico op ernstige infecties, een verhoogd gebruik van zware pijnstillers, ziekenhuisopnames en het onderbreken van de kankerbehandeling. Het is dan ook zeer belangrijk om mondslijmvliesontsteking bij kankerpatiënten tijdig te behandelen.[1][2]
Er zijn vijf gradaties van ernst vastgelegd door de Wereldgezondheidsorganisatie:[2]
- Graad 0: beginnende letsels zonder symptomen.
- Graad I: roodheid en lichte pijn in de mond.
- Graad II: roodheid en kleine pijnlijke zweren in de mond, eten van vast voedsel gaat nog.
- Graad III: grote pijnlijke zweren in de mond, alleen vloeibaar voedsel eten gaat nog.
- Graad IV: ernstige pijn, zweren en bloedingen in de mond, voedselinname via de mond gaat niet meer.
Behandeling
Het toepassen van een goede algemene mondzorg is het belangrijkste om het ontstaan van mondslijmvliesontsteking te voorkomen.[2]
Daarnaast zijn er verschillende behandelingen beschikbaar om de ernst ervan te verminderen en het genezingsproces te versnellen:[1][2]
- Toediening van cytokines en groeifactoren
- Toediening van ontstekingsremmers
- Toediening van pijnstillers
- Mondspoelingen
- Lasertherapie
Toediening van cytokines en groeifactoren
De toediening van keratinocyte groeifactoren kan het ontstaan van mondslijmvliesontsteking bij kankerpatiënten voorkomen of de ernst ervan verminderen. Vooral bij patiënten met hoofd-halstumoren die een combinatie krijgen van radio- en chemotherapie en voor patiënten die enkel chemotherapie krijgen voor vaste tumoren (bv. 5-fluoruracil, cisplatine) of bloedkankers (bv. melfalan). Voor patiënten die een stamceltransplantatie ondergaan na een voorbehandeling met hoge dosis chemotherapie is er minder bewijs dat de toediening van deze groeifactoren kan helpen.[1]
Het gebruik van recombinant humaan interleukine-11 mondspoeling bij kankerpatiënten met een ernstige vorm van mondslijmvliesontsteking zou ook kunnen helpen om het genezingsproces te versnellen. Het preventief gebruik van deze mondspoeling wordt niet aanbevolen omdat er geen verschil is met het toepassen van een goede algemene mondzorg en omwille van de hoge kostprijs.[2]
Er is onvoldoende bewijs dat andere soorten cytokines en groeifactoren een voordelig effect zouden hebben op het ontstaan of verminderen van de ernst van mondslijmvliesontsteking. Ook voor het gebruik van cytokines en groeifactoren bij kinderen die chemotherapie ondergaan is er onvoldoende bewijs.[1]
Orale cryotherapie
Orale cryotherapie omvat het aanbrengen van ijs in de mond en behoort tot de preventiemaatregelen van orale mucositis ten gevolge van chemotherapie. [3] [4] [5] Het nut van cryotherapie beperkt zich echter tot chemotherapie met een korte halfwaardetijd (vb. 5-fluorouracil bolus, melfalan…). [3] [4]
Het ijs wordt vijf minuten voor aanvang van de behandeling aangebracht en blijft tot dertig minuten na toediening van het chemotherapeuticum ter plaatse. [3] [4] De koude brengt vasoconstrictie teweeg in de mond, hierdoor worden lagere concentraties van het chemotherapeuticum bereikt in de bloedvaten van het mondslijmvlies en verlaagt de kans op het ontwikkelen van orale mucositis. [3] [4] [5] [6]
Referenties
- ↑ a b c d e f g (en) Riley, Philip, Glenny, Anne-Marie, Worthington, Helen V, Littlewood, Anne, Fernandez Mauleffinch, Luisa M (28 november 2017). Interventions for preventing oral mucositis in patients with cancer receiving treatment: cytokines and growth factors. Cochrane Database of Systematic Reviews 2017 (11). PMID: 29181845. PMC: PMC6486203. DOI:10.1002/14651858.CD011990.pub2.
- ↑ a b c d e f (en) Wei, Hangping, Wei, Juan, Dong, Xiaofang (2022-12). A prospective interventional study of recombinant human interleukin-11 mouthwash in chemotherapy-induced oral mucositis. BMC Oral Health 22 (1): 313. ISSN:1472-6831. DOI:10.1186/s12903-022-02348-2.
- ↑ a b c d (en) Riley, Philip, Glenny, Anne-Marie, Worthington, Helen V, Littlewood, Anne, Clarkson, Jan E (23 december 2015). Interventions for preventing oral mucositis in patients with cancer receiving treatment: oral cryotherapy. Cochrane Database of Systematic Reviews 2016 (1). PMID: 26695736. PMC: PMC8915172. DOI:10.1002/14651858.CD011552.pub2.
- ↑ a b c d (en) Rodrigues, Andrea Bezerra, De Aguiar, Maria Isis Freire De Oliveira, Patrícia Peres Alves, Naiana Pacifico Silva, Renan Alves De Oliveira Vitorino, Willame De Souza Lopes, Thays Silva (19 oktober 2020). Effect of cryotherapy in preventing mucositis associated with the use of 5-fluorouracil. Revista Latino-Americana de Enfermagem 28: e3363. ISSN:1518-8345. PMID: 33084773. PMC: PMC7575237. DOI:10.1590/1518-8345.3953.3363.
- ↑ a b (en) Walladbegi, J., Dankis, M., Aydogdu, Ö., Jontell, M., Winder, M. (1 januari 2023). Moderate temperature reduction is sufficient for prevention of 5-fluorouracil-induced oral mucositis: an experimental in vivo study in rats. Cancer Chemotherapy and Pharmacology 91 (1): 67–75. ISSN:1432-0843. PMID: 36451020. PMC: PMC9813161. DOI:10.1007/s00280-022-04495-3.
- ↑ (en) Singh, Vibha, Singh, AkhileshKumar (2020). Oral mucositis. National Journal of Maxillofacial Surgery 11 (2): 159. ISSN:0975-5950. PMID: 33897175. PMC: PMC8051654. DOI:10.4103/njms.NJMS_10_20.