Boreogomphodon
| Boreogomphodon Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Laat-Trias | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||||
| Boreogomphodon Sues & Olsen, 1990 | |||||||||||||||
| Typesoort | |||||||||||||||
| Boreogomphodon jeffersoni | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Boreogomphodon[1] is een geslacht van uitgestorven traversodontide cynodonten uit het Laat-Trias van de oostelijke Verenigde Staten. Er zijn fossielen gevonden van de Turkey Branchformatie in Virginia.
Naamgeving[bewerken | brontekst bewerken]
De typesoort Boreogomphodon jeffersoni werd in 1990 benoemd door Hans-Dieter Sues en Paul Olson. De geslachtsnaam betekent 'noordelijke gomfodont'. De soortaanduiding eert president Thomas Jefferson welke als eerste fossielen beschreef uit Vrirginia.[2] Zijn tanden en schedelbeenderen zijn de meest voorkomende fossielen van tetrapoden in de Turkey Branchformatie.
Het holotype is USNM 437632, een linkerbovenkaaksbeen. Talrijke bovenkaken en onderkaken zijn toegewezen alsmede enkele overige schedelelementen en postcrania.
Plinthogomphodon herpetairus is in 2014 door zijn medenaamgever Sues zelf hernoemd tot een tweede soort Boreogamphodon herpetairus, 'makker van reptielen'. Het is niet verplicht dit te volgen en het wel of niet behoren tot een bepaald geslacht kan ook niet empirisch worden vastgesteld omdat het hele begrip geslacht geen gangbare operationele definitie heeft.
Beschrijving[bewerken | brontekst bewerken]
Boreogomphodon werd onderscheiden van andere traversodontiden zoals de Afrikaanse Luangwa en de Zuid-Amerikaanse Traversodon op basis van zijn postcanine tanden. De meeste traversodontiden hebben lagere postcanine tanden met twee knobbels, maar Boreogomphodon was de eerste traversodontide die werd gevonden met drie knobbels op de onderste postcanine tanden. Er is een enkele knobbel aan de kant van de bovenste hoektand die naar de lip is gericht, terwijl een plat oppervlak zich naar buiten uitstrekt. De traversodontide Arctotraversodon uit de Wolfville-formatie van Nova Scotia is vergelijkbaar met Boreogomphodon omdat die drie knobbels heeft op de onderste postcaninen, maar de postcaninen zijn veel breder dan ze lang zijn in vergelijking met die van Boreogomphodon.
Exemplaren van Boreogomphodon vertegenwoordigen waarschijnlijk jonge individuen vanwege hun kleine formaat. De snuit is kort, terwijl grotere, vermoedelijk volwassen traversodontiden een langere snuit hebben. Boreogomphodon-exemplaren hebben slechts vier of vijf postcanine tanden. Traversodontiden krijgen meer van deze tanden naarmate ze groeien, wat suggereert dat Boreogomphodon-individuen niet volledig volgroeid waren. Boreogomphodon heeft ook enkele sectoriële of snijdende postcanine tanden, die niet aanwezig zijn bij de meeste grotere traversodontiden.
Boreogomphodon heeft verschillende basale kenmerken, waaronder een verlaging in het bovenkaaksbeen, de paracanine fossa, vóór de hoektand. Deze fossa biedt ruimte voor de onderste hoektand wanneer de muil gesloten is. De punt van de snuit is bedekt met onregelmatige putjes, een uniek kenmerk van Boreogomphodon. Elke bovenste postcanine heeft een grote centrale knobbel en een achterste cingulum, rand rond de basis.
Fylogenie[bewerken | brontekst bewerken]
Boreogomphodon is nauw verwant aan Arctotraversodon en Nanogomphodon. De drie Noord-Amerikaanse traversodontiden vormen een enigszins basale clade binnen de Traversodontidae. Hieronder is een cladogram aangepast van Sues en Hopson (2010) die de fylogenetische relaties van Boreogomphodon laat zien:
| Gomphodontia |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bronnen, noten en/of referenties
|