Dwikorakabinet II

Dwikorakabinet II
Kabinet in Indonesië
Premier	Soekarno
Start	24 februari 1966
Eind	28 maart 1966
Voorganger	Dwikorakabinet I
Opvolger	Dwikorakabinet III
Staatshoofd	Soekarno
Lijst van Indonesische kabinetten
Portaal	Politiek

Het Dwikorakabinet II (Indonesisch: Kabinet Dwikora II), officieel het Verbeterde Dwikorakabinet (Kabinet Dwikora Yang Disempurnakan) was een Indonesisch kabinet dat een maand lang regeerde in 1966. Het kabinet was een poging van president Soekarno om zijn positie weer te verstevigen na de turbulente periode van de poging tot staatsgreep en Indonesische massamoord van 1965-66. Het kabinet staat ook bekend als het "Kabinet met Honderd Ministers" (Kabinet Seratus Menteri) vanwege het zeer grote aantal ministers en beambten met ministersstatus.^[1]

Aanleiding en formatie[bewerken | brontekst bewerken]

Na de poging tot staatsgreep in de nacht van 30 september op 1 oktober 1965 werd de schuld aan de communisten gegeven, en er was er sprake van grootschalige zuiveringen: de Indonesische massamoord van 1965-66. Ook communistische politici werden gedood, waaronder kabinetsleden D.N. Aidit, M.H. Lukman en Njoto. Ondertussen was er groeiende onvrede onder de bevolking, onder andere vanwege stijgende benzineprijzen, hoge inflatie en de revaluatie van de roepia. In Jakarta en andere grote steden waren grootschalige studentenprotesten.^[2] De studentenprotesten stonden bekend onder de noemer Tritura, een afkorting van Tri Tuntungan Rakyat ("Drie Eisen van het Volk"):

Ontbinding van de Communistische Partij van Indonesië (PKI) en gerelateerde organisaties
Wijziging van het Dwikorakabinet I
Verlaging van de voedselprijzen

Om aan de onvrede tegemoet te komen stelde Soekarno op 21 februari 1966 het Verbeterde Dwikorakabinet voor. De protesten gingen echter door, ook omdat volgens de demonstranten de communistische invloed in het kabinet nog altijd te groot was.^[3] Op de dag van de inauguratie van het nieuwe kabinet, 24 februari, werd bij de protesten in Jakarta Arif Rahman Hakim, een student van de Universitas Indonesia, gedood door een politiekogel, wat de protesten nog verder verhevigde.^[4]

Supersemar en arrestatie van ministers[bewerken | brontekst bewerken]

De studentenprotesten en de afnemende populariteit van president Soekarno gaven de mogelijkheid aan het leger om een grotere rol te gaan spelen. Op 11 maart nam het leger — in de persoon van landmachtcommandant Soeharto — de feitelijke macht stevig in handen door president Soekarno te dwingen de Supersemar te ondertekenen. De Supersemar was een document waarmee Soekarno de bevoegdheid gaf aan Soeharto om alles te doen wat hij nodig achtte om de chaotische situatie volgend op de Kudeta en de massamoorden in goede banen te leiden. Hoewel Soekarno nog een tijdje president bleef was alle macht nu praktisch in handen van Soeharto. Een dag later gebruikte hij die macht om de PKI te verbieden.

Op 18 maart 1966 ging Soeharto over tot de arrestatie van 15 ministers uit het Kabinet Dwikora II, "uit naam van de president". Het ging hierbij om ministers die verdacht werden van betrokkenheid bij de '30-Septemberbeweging' die de poging tot staatsgreep had gepleegd, die bij de PKI betrokken zouden zijn, of die anderszins door Soeharto als een gevaar gezien werden. Het ging in alle gevallen om aan Soekarno loyale ministers.^[5] Vanwege de arrestatie van de ministers werd korte tijd later het kabinet opgeheven en vervangen door het Kabinet Dwikora III.^[6]

Samenstelling[bewerken | brontekst bewerken]

Leiders van het kabinet[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.	Ministerspost		Partij
1	Minister-President (tevens president, hoge commandant der strijdkrachten, mandataris van het Tijdelijke Raadgevend Volkscongres (MPRS) en 'groot leider van de revolutie')	Soekarno
2	Vicepremier I	Soebandrio (tot 18 maart 1966)^[7]
2	Vicepremier I	Hamengkoeboewono IX (ad-interim, vanaf 18 maart 1966)
3	Vicepremier II	Johannes Leimena	Parkindo
4	Vicepremier III	Chaerul Saleh (tot 18 maart 1966)^[7]	Murba
4	Vicepremier III	Adam Malik (ad-interim, vanaf 18 maart 1966)	Murba
5	Vicepremier IV	Idham Chalid	NU
6	Vicepremier V	Roeslan Abdulgani (vanaf 18 maart 1966)	PNI
7	Minister van Informatie gedetacheerd bij het Presidium	Achmadi (tot 18 maart 1966)^[7]
7	Minister van Informatie gedetacheerd bij het Presidium	W.J. Rumambi (ad-interim, vanaf 18 maart 1966)

Thematische ministersgroepen[bewerken | brontekst bewerken]

Buitenlandse Zaken[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.	Ministerspost	Minister		Partij
8	Coördinerend Minister van Buitenlandse Zaken en Buitenlandse Economische Betrekkingen		Soebandrio (tot 18 maart 1966)^[7]
8			Adam Malik (ad-interim, vanaf 18 maart 1966)	Murba

Recht en Binnenlandse Zaken[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.	Ministerspost		Partij
9	Coördinerend Minister van Recht en Binnenlandse Zaken	Sartono	PNI
10	Minister van Binnenlandse Zaken (tevens gouverneur van de Speciale Hoofdstedelijke Regio Jakarta)	Soemarno Sosroatmodjo (tot 18 maart 1966)^[7]
10		Basuki Rahmat (ad-interim, vanaf 18 maart 1966)
11	Minister van Justitie	Astrawinata (tot 18 maart 1966)^[7]
11	Minister van Justitie	Wirjono Prodjodikoro (ad-interim, vanaf 18 maart 1966)
12	Minister / Voorzitter van het Hooggerechtshof	Wirjono Prodjodikoro
13	Minister / Procureur-generaal	A. Soethardio

Defensie en Veiligheid[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.	Ministerspost
14	Coördinerend Minister van Defensie en Veiligheid	M. Sarbini
15	Plaatsvervangend Coördinerend Minister van Defensie en Veiligheid	Mursyid
16	Minister / Commandant van de landmacht	Soeharto
17	Minister / Commandant van de marine	Moeljadi
18	Minister / Plaatsvervangend Commandant van de marine	Hartono
19	Minister / Commandant van de luchtmacht	Sri Mulyono Herlambang
20	Minister / Commandant van de politie	Soetjipto Joedodihardjo

Financiën[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.	Ministerspost		Partij
21	Coördinerend Minister van Financiën	Soemarno	PNI
22	Minister voor Centrale Bank-zaken / Gouverneur van Bank Indonesia	T. Jusuf Muda Dalam (tot 18 maart 1966)^[7]	PNI
22		Soemarno (vanaf 18 maart 1966)	PNI
23	Ministers gedetacheerd bij de Minister voor Centrale Bank-zaken	Arifin Harahap
24		Mohammad Hasan
25	Minister / Eerste Plaatsvervanger van de Gouverneur van de Bank Indonesia	J.D. Massie
26	Minister van de Staatsbegroting	Surjadi
27	Minister van de Staatsinkomsten	Hoegeng Imam Santoso
28	Minister van Verzekeringszaken	Sutjipto S. Amidharmo

Ontwikkeling[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.	Ministerspost		Partij
29	Coördinerend Minister van Ontwikkeling	Hamengkoeboewono IX
30	Minister van Arbeid	Soetomo Martopradopo (tot 18 maart 1966)^[7]
30	Minister van Arbeid	Frans Seda (ad-interim, vanaf 18 maart 1966)	PK
31	Minister van Nationale Onderzoekszaken	Suhadi Reksowardojo
32	Minister van Olie en Aardgas	Ibnu Sutowo
33	Minister van Mijnbouw	Armunanto (tot 18 maart 1966)^[7]
33	Minister van Mijnbouw	Ibnu Sutowo (ad-interim, vanaf 18 maart 1966)
34	Minister van Basisindustrie	Muhammad Jusuf
35	Minister van Toerisme	Hamengkoeboewono IX
36	Minister van Veteranenzaken en Demobilisering	Basuki Rahmat

Volksindustrie[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.	Ministerspost
37	Coördinerend Minister van Volksindustrie	Abdul Azis Saleh
38	Minister van Kleine Industrie	Suharnoko Harbani
39	Minister van Textielindustrie	Ashari Danudirdjo
40	Minister van Ambacht	Hadi Thayeb
41	Minister van Volksindustrie voor "Zelfredzaamheid"	T.D. Pardede

Openbare Werken en Energie[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.	Ministerspost
42	Coördinerend Minister van Openbare Werken en Energie	Soetami
43	Minister voor Elektriciteit en Energie	Setiadi Reksoprodjo (tot 18 maart 1966)^[7]
43	Minister voor Elektriciteit en Energie	Soetami (ad-interim, vanaf 18 maart 1966)
44	Minister van Basiswatervoorziening	P.C. Harjasudirdja
45	Minister van Wegenbouw	Hartawan Wirjodiprodjo
46	Minister van Nederzettingen en Bouw	David Gee Cheng
47	Minister voor de hoofdweg van Sumatra	Slamet Bratanata

Landbouw en Landzaken[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.	Ministerspost		Partij
48	Coördinerend Minister van Agrarische Ontwikkeling en Landzaken	Sadjarwo	BTI
49	Minister van Landbouw	Sukarno
50	Minister van Tuinbouw	Frans Seda	PK
51	Minister van Bosbouw	Soedjarwo
52	Minister van Landzaken	Rudolf Hermanses
53	Minister van Volkswatervoorziening en Ontwikkeling van de Dorpsbevolking	Surachman (tot 18 maart 1966)^[7]
53		P.C. Harjasudirdja (ad-interim, vanaf 18 maart 1966)

Distributie[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.	Ministerspost		Partij
54	Coördinerend Minister van Distributie	Johannes Leimena	Parkindo
55	Minister van Binnenlandse Handel	Achmad Jusuf
56	Minister van Grondtransport	Hidajat
57	Minister van Post en Telecommunicatie	Soerjadi Soerjadarma (tot 18 maart 1966)^[7]
57	Minister van Post en Telecommunicatie	Hidajat (ad-interim, vanaf 18 maart 1966)
58	Minister van Luchtvaart	Partono
59	Minister van Transmigratie en Coöperaties	Achadi (tot 18 maart 1966)^[7]
59	Minister van Transmigratie en Coöperaties	Ahmad Sukendro (ad-interim, vanaf 18 maart 1966)

Maritieme Zaken[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.	Ministerspost
60	Coördinerend Minister van Maritieme Zaken	Ali Sadikin
61	Minister van Zeevaart	Ali Sadikin
62	Minister van Visserij en Zeebeheer	Hamzah Atmohandojo
63	Minister van Maritieme Industrie	Mardanus

Welvaart[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.	Ministerspost		Partij
64	Coördinerend Minister van Welvaart	Muljadi Djojomartono	v/h Masjoemi^[8]
65	Minister van Sociale Zaken	Rusiah Sardjono
66	Minister van Gezondheid	Satrio

Godsdienst[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.	Ministerspost		Partij
67	Coördinerend Minister van Godsdienst	Saifuddin Zuhri	NU
68	Minister van Godsdienst	Saifuddin Zuhri	NU
69	Minister van Hadj	Farid Ma'ruf
70	Minister van Verhoudingen met Oelama's	Marzuki Yatim
71	Minister ter ondersteuning van de Minister van Godsdienst	Fattah Jasin	NU

Onderwijs en Cultuur[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.	Ministerspost		Partij
72	Coördinerend Minister van Onderwijs en Cultuur	Prijono	Murba
73	Minister van Basisonderwijs en Cultuur	Sumardjo (tot 18 maart 1966)^[7]
73	Minister van Basisonderwijs en Cultuur	Syarief Thayeb (ad-interim, vanaf 18 maart 1966)
74	Minister van Hoger Onderwijs en Wetenschap	Johannes Leimena (tot 18 maart 1966)	Parkindo
74	Minister van Hoger Onderwijs en Wetenschap	Syarief Thayeb (ad-interim, vanaf 18 maart 1966)
75	Minister van Sport	Maladi

Verhoudingen met het Volk[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.	Ministerspost		Partij
76	Coördinerend Minister van Verhoudingen met het Volk	Roeslan Abdulgani	PNI
77	Minister van Verhoudingen met de Volksvertegenwoordigingsraad, het Raadgevend Volkscongres, het Hoge Adviesorgaan en het Nationaal Front	W.J. Rumambi
78	Minister / Secretaris-Generaal van het Nationaal Front	JK Tumakaka (tot 18 maart 1966)^[7]
78	Minister / Secretaris-Generaal van het Nationaal Front	Achmad Sjaichu (ad-interim, vanaf 18 maart 1966)

Ministers van Staat[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.	Ministerspost		Partij
79	Minister / Adviseur van de President / Eerste Minister voor Fondsenmobilisatie	Notohamiprodjo
80	Ministers / Adviseurs van de President voor Binnenlandse Veiligheid	Soekarno Djojonegoro
81		Munadjat Danusaputro
82	Minister toegewezen aan de President voor Speciale Veiligheidszaken	Imam Syafei (tot 18 maart 1966)^[7]
83	Ministers van Staat	Oei Tjoe Tat (tot 18 maart 1966)^[7]
84		Achmad Sukendro
85		Aminuddin Azis
86		Soedibjo	PSII
87		Mudjoko
88	(Coördinerend) Minister / Voorzitter van de Financiële Controlecommissie	Suprajogi
89	(Coördinerend) Minister van Nationale Ontwikkelingsplanning	Soemarno Sosroatmodjo
90	(Coördinerend) Minister toegewezen aan de president voor Buitenlandse Economische Betrekkingen	Adam Malik	Murba

Beambten met de status van minister[bewerken | brontekst bewerken]

Nr.	Ministerspost		Partij
91	Voorzitter van het Tijdelijke Raadgevend Volkscongres (MPRS)	Chaerul Saleh (tot 18 maart 1966)^[7]	Murba
92	Vicevoorzitters van het Tijdelijke Raadgevend Volkscongres (MPRS)	Ali Sastroamidjojo	PNI
93		Idham Chalid	NU
94		Wilujo Puspojudo
95	Staatssecretaris	Mohammad Ichsan
96	Minister / Hoofd van het nationale veiligheidsagentschap	Wilujo Puspojudo
97	Tweede Vicevoorzitter van het Hoge Adviesorgaan (DPA)	Sujono Hadinoto
98	Vicevoorzitters van de Volksvertegenwoordigingsraad voor "Wederzijdse Hulp" (DPR-GR)	Achmad Sjaichu
99		Syarief Thayeb
100		Asmara Hadi
101		Mursalin Daeng Mamangung
102	Leidinggevenden van de Financiële Controlecommissie	Sukardan
103		Radius Prawiro
104		Mochtar Usman
105		HA Pandelaki
106	Directeur-Generaal van het Nationale Kernenergie-agentschap	G.A. Siwabessy
107	Minister / Adviseur van de President voor Politiezaken	Sunarto
108	Minister / Commandant voor de Uitvoering van de Vliegtuigindustrie	Omar Dhani^[9]
109	Minister / Projectmanager voor de Vliegtuigindustrie	Kurwet Kartaadiredja

Bronnen, noten en/of referenties

↑ (id) Kabinet Dwikora II, Kabinet 100 Menteri Zaman Sukarno. tirto.id. Gearchiveerd op 15 juli 2019. Geraadpleegd op 16 december 2019.
↑ (id) Cara mahasiswa tahun 60-an demo Soekarno tolak kenaikan BBM. merdeka.com. Gearchiveerd op 17 december 2019. Geraadpleegd op 17 december 2019.
↑ (id) Budi Setiyono, Triyana Bonnie (2003), Revolusi belum selesai : kumpulan pidato Presiden Soekarno, 30 September 1965, pelengkap Nawaksara. Masyarakat Indonesia Sadar Sejarah, Semarang, Jawa Tengah. ISBN 979-96911-1-7.
↑ (en) Latif, Yudi. (2008), Indonesian Muslim intelligentsia and power. Institute of Southeast Asian Studies, Singapore. ISBN 978-981-230-785-9.
↑ (id) Sekretariat DPR-GR (1983), Seperempat Abad Dewan Perwakilan Rakjat Republik Indonesia. Gearchiveerd op 7 april 2023.
↑ (id) P.N.H. Simanjuntak, S.H, Pendidikan Kewarganegaraan untuk SMP/MTs Kelas VIII. Penerbit PT Grasindo.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r Op 18 maart 1966 werden vijftien aan Soekarno loyale ministers gearresteerd.
↑ Ward, Ken, 1948- (2010), The foundation of the Partai Muslimin Indonesia. Equinox Pub, Jakarta. ISBN 978-602-8397-01-8.
↑ Omar Dhani was in november 1965 al afgezet als luchtmachtcommandant vanwege de verdenking van betrokkenheid bij de poging tot staatsgreep (Kudeta). Gedurende de gehele regeringsperiode van het Kabinet Dwikora II was hij niet in Indonesië: hij was gevlucht naar Phnom Penh.

[1] (id) Kabinet Dwikora II, Kabinet 100 Menteri Zaman Sukarno. tirto.id. Gearchiveerd op 15 juli 2019. Geraadpleegd op 16 december 2019.

[2] (id) Cara mahasiswa tahun 60-an demo Soekarno tolak kenaikan BBM. merdeka.com. Gearchiveerd op 17 december 2019. Geraadpleegd op 17 december 2019.

[3] (id) Budi Setiyono, Triyana Bonnie (2003), Revolusi belum selesai : kumpulan pidato Presiden Soekarno, 30 September 1965, pelengkap Nawaksara. Masyarakat Indonesia Sadar Sejarah, Semarang, Jawa Tengah. ISBN 979-96911-1-7.

[4] (en) Latif, Yudi. (2008), Indonesian Muslim intelligentsia and power. Institute of Southeast Asian Studies, Singapore. ISBN 978-981-230-785-9.

[5] (id) Sekretariat DPR-GR (1983), Seperempat Abad Dewan Perwakilan Rakjat Republik Indonesia. Gearchiveerd op 7 april 2023.

[6] (id) P.N.H. Simanjuntak, S.H, Pendidikan Kewarganegaraan untuk SMP/MTs Kelas VIII. Penerbit PT Grasindo.

[18maart-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r Op 18 maart 1966 werden vijftien aan Soekarno loyale ministers gearresteerd.

[8] Ward, Ken, 1948- (2010), The foundation of the Partai Muslimin Indonesia. Equinox Pub, Jakarta. ISBN 978-602-8397-01-8.

[9] Omar Dhani was in november 1965 al afgezet als luchtmachtcommandant vanwege de verdenking van betrokkenheid bij de poging tot staatsgreep (Kudeta). Gedurende de gehele regeringsperiode van het Kabinet Dwikora II was hij niet in Indonesië: hij was gevlucht naar Phnom Penh.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Onafhankelijkheidsoorlog:	Presidentieel · Sjahrir I · Sjahrir II · Sjahrir III · Amir Sjarifoeddin I · Amir Sjarifoeddin II · Hatta I · Noodkabinet · Hatta II
Verenigde Staten van Indonesië:	VSI (deelstaat Republiek Indonesië: Soesanto · Halim)
Parlementaire democratie:	Natsir · Soekiman · Wilopo · Ali Sastroamidjojo I · Boerhanoeddin Harahap · Ali Sastroamidjojo II · Djoeanda
Geleide democratie:	Werkkabinet I · Werkkabinet II · Werkkabinet III · Werkkabinet IV · Dwikora I · Dwikora II · Dwikora III · Ampera I · Ampera II
Nieuwe Orde:	Ontwikkeling I · Ontwikkeling II · Ontwikkeling III · Ontwikkeling IV · Ontwikkeling V · Ontwikkeling VI · Ontwikkeling VII
Reformasi:	Hervorming van Ontwikkeling · Nationale Eenheid · Wederzijdse Hulp · Verenigd Indonesië I · Verenigd Indonesië II · Werkkabinet · Indonesië Vooruit