Historische bron

Deze muurschildering gevonden in de Romeinse stad Pompeï is een voorbeeld van een historische bron

Een historische bron is elk object dat rechtstreeks informatie geeft over het verleden en zelf dus ook uit het verleden komt.

Deze worden op twee manieren ingedeeld:

• De verdeling in primaire en secundaire bronnen heeft betrekking op de afstand tot de onderzochte gebeurtenis.

• Naar vorm worden bronnen ingedeeld in drie tot vijf groepen. Bekend is de indeling in materiële, geschreven en gesproken bronnen. Afbeeldingen worden daarnaast nog weleens onder 'visuele bronnen' ingedeeld. Tegenwoordig worden ook digitale bronnen aan dit rijtje toegevoegd; bronnen die digitaal zijn ontstaan, zoals tweets.

Een historisch werk is het resultaat van een wetenschappelijk onderzoek na de feiten.

Geschreven bronnen

De geschreven bronnen kunnen ingedeeld worden in verhalende of literaire teksten, zoals wetenschappelijke traktaten, kranten, kronieken, egodocumenten, romans en biografieën, diplomatieke teksten - dit zijn bronnen die een rechtssituatie vaststellen of een nieuwe rechtssituatie scheppen zoals de oorkonde - en ten slotte de bronnen van de sociale boekhouding die een schriftelijke neerslag vormen van de uitvoerende macht of van het beheer van openbare of private administraties, ondernemingen of verenigingen.

Ongeschreven bronnen

Ongeschreven bronnen worden verder verdeeld in mondelinge en materiële bronnen.

Mondelinge bronnen

• Het is een activiteit: personen vertellen over het verleden, anderen luisteren naar die herinneringen.
• Het is een bron: het product van de activiteit van vertellen en luisteren. Hieronder vallen het interview, de eventuele video die gemaakt is, het transcript van het interview, het contract, de themalijst en evt. vragenlijst, de identificatiefiche, de interviewfiche, etc.  
• Het is een methode: een historische onderzoeksmethode waarmee we het verleden proberen te begrijpen. Het historisch onderzoek bestaat uit het interviewen van mensen over het verleden, waarbij hun geheugen fungeert als historische bron.

Materiële bronnen

Tot de materiële voorwerpen behoren alle archeologische bronnen; deze omvatten alle materiële overblijfselen die een spoor zijn van menselijke activiteiten in het verleden, de zogenaamde materiële cultuur. Voorbeelden zijn gebruiksvoorwerpen, kunstvoorwerpen, het bodemarchief, onroerend goed, graven, wegen, handgemaakte afbeeldingen zoals schilderijen en tekeningen, en mechanisch vervaardigde afbeeldingen zoals foto's en films. In de archeologische wetenschap spreekt men van artefacten en monumenten.

Disciplines

Er zijn verschillende disciplines die deze bronnen onderzoeken:

• archeologie
• epigrafie
• geschiedenis
• numismatiek
• paleontologie
• papyrologie
• historische kritiek of bronnenonderzoek

Zie ook

• Mondelinge geschiedenis