Leefdaal

**Leefdaal**
Deelgemeente in België
	;
Situering
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Vlaams-Brabant
Gemeente	Bertem
Fusie	1977
Coördinaten	50° 51′ NB, 04° 35′ OL
Algemeen
Oppervlakte	15,08 km²
Inwoners ; (1/1/2020)	4.553 ; (302 inw./km²)
Hoogte	54 m
Overig
Postcode	3061
NIS-code	24009(C)
Detailkaart
	;
Portaal	België

Leefdaal is een dorp in de Belgische provincie Vlaams-Brabant en een deelgemeente van Bertem. Leefdaal was een zelfstandige gemeente tot aan de gemeentelijke herindeling van 1977.

Toponymie[bewerken | brontekst bewerken]

Het toponiem 'Leefdaal' is te herleiden tot twee Keltische deelwoorden. Het eerste deel, 'Leef' komt van de oude naam van de rivier de Voer, de Laban. Daal is dan weer te herleiden tot vallei. De naam kan dus verklaard worden als vallei van de Voer.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Het dorp zou al in de tijd van de Romeinen een nederzetting geweest zijn waardoor tevens twee Romeinse heirbanen liepen.

Volgens de legende was in het jaar 727 de Heilige Hubertus met zijn metgezellen onderweg van Heverlee naar Tervuren. In Leefdaal werd hij door koorts bevangen en met spoed naar zijn bestemming gebracht, waar hij overleed.^[1] Dat Tervuren werkelijk de sterfplaats van de heilige was, wordt niet algemeen aanvaard, maar het staat vast dat Hubertus in Leefdaal op een bijzondere verering kon rekenen. Een broederschap van Sint-Hubertus werd in 1639 opgericht. Sinds 1645 worden relikwieën van de heilige in de Sint-Lambertuskerk bewaard. Die kerk werd in 1662 verfraaid met het schilderij "De bekering van Sint-Hubertus" van Gaspar de Crayer.

Leefdaal heeft zijn naam geleend aan het adellijke geslacht Van Leefdael. Dit geslacht behoorde in de middeleeuwen tot de aanzienlijkste van het Hertogdom Brabant. Bekend is vooral Philips, baron van Leefdael (1610-1681).

Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]

De Sint-Lambertuskerk
Het Kasteel van Leefdaal
De Onze-Lieve-Vrouw van Goede Gezondheidkapel
Het Landhuis Les Maronniers
De Sint-Veronakapel in het gehucht Sint-Verona

Natuur en landschap[bewerken | brontekst bewerken]

Leefdal ligt op het Brabants Plateau en aan de Rivier. De hoogte bedraagt 45-102 meter. Er zijn holle wegen en de belangrijkste natuurgebieden zijn het kasteeldomein en het Weebergbos dat ten zuiden van de dorpskom is gelegen. Dit is een biologisch waardevol zuur beukenbos, het is privébezit en niet toegankelijk.

Demografische ontwikkeling[bewerken | brontekst bewerken]

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwoneraantal op 31 december

Politiek[bewerken | brontekst bewerken]

De Leefdaalse politiek draaide voornamelijk om twee grote partijen: ‘Nummer één’ en ‘Nummer twee’. De eerste partij was nauw verwant aan de Filharmonie, opgericht in 1840. In 1875 ontstond uit die muziekvereniging Fanfare Sint-Lambertus, die met ‘Nummer twee’ een politieke (liberale) tegenhanger kreeg. Bertem, waar Leefdaal in 1977 mee fusioneerde, kende een gelijkaardige situatie.

Lijst van burgemeesters[bewerken | brontekst bewerken]

1800-1805: Jan-Francis Vander Elst
1806-1812: Guilliam Verheyden
1813-1819: Guilliam Vander Elst
1819-1821: Philip Vander Maelen
1822-1825: Jan-Baptist Vander Elst
1826-1836: Antoon Janssens
1836-1848: Jan-Alexander Van Hamme
1848-1866: Philippus Josephus Van Hamme
1867-1895: Justin Tielemans
1896-1917: Térence Van Hamme (1847-1917)
1917-?: Karel Verstraeten (waarnemend)
1921-1941: Louis Boon (1878-1945)
1941-1944: Clement Ronsmans
1944-1945: Louis Boon (1878-1945)
1945-1964: Victor Elaerts (1889-1966)
1964-1972: Henri Kiebooms (1901-1972)
1972-1976: Theo Goossens (1925-2004)

Zie Lijst van burgemeesters van Bertem voor een overzicht van de burgemeesters vanaf 1977

Koningsschietingen[bewerken | brontekst bewerken]

Leefdaal telt twee schuttersgilden. De Jefkes, Pekes en Mekes (ook gekend als 'Nummer één') houden hun koningsschieting op de laatste zondag van juni. Het feest van de Jefkes en de Mamers ('Nummer twee') vindt plaats op de eerste zondag van juli. Beide evenementen verlopen volgens een gelijkaardig stramien.^[2]^[3]

Sport[bewerken | brontekst bewerken]

In Leefdaal speelde ook voetbalclub VC Leefdaal Vooruit. Deze ploeg is in 2005 gefusioneerd met FC Rapid Bertem tot VC Bertem-Leefdaal. De gemeente bouwde in 2007 voor de fusieclub een nieuwe kantine met kleedkamers aan de terreinen in de Dorpstraat in Leefdaal.

Andere Leefdaalse sportclubs zijn voetbalclub F.C. Knepper Leefdaal, Volley Club Voervallei Leefdaal-Bertem, Badmintonclub Leefdaal, Beter Bewegen Leefdaal, Onpartijdige Wipmaatschappij Leefdaal, De Leefdaalse Sportvrienden (wielertoeristenclub), Palleskesbee (zaalvoetbal), Leefdaal Bullets (zaalvoetbal).

De jeugdbeweging Chiro is ook actief in Leefdaal. De plaatselijke afdeling heet Chiro Leefdaal.

In mei 2020 startte men met de bouw van een sporthal naast de voetbalterreinen. Het nieuwe gebouw, dat de naam 'Verona' kreeg, werd voltooid in het najaar van 2021. Hierin zijn diverse lokale sportclubs actief, zoals basketbalclub Dynamo Bertem, volleybalclub VC Voervallei en twee badmintonverenigingen.

Bekende inwoners[bewerken | brontekst bewerken]

Jan van Brouchoven (1644-1725), staatsman
Guillaume de Metser (1613-1683), pastoor van Leefdaal en schrijver
Danyel Dirk (1947-1969), zanger
Selah Sue (1989), muzikante
Pascal Verbeken (1965), schrijver en journalist
Jef De Smedt (1956), acteur (sinds 2022 inwoner van Leefdaal)^[4]
Jaak Dreesen (1934-2022), schrijver en journalist

Nabijgelegen kernen[bewerken | brontekst bewerken]

Bertem, Everberg, Vossem, Neerijse, Korbeek-Dijle

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

P. Leynen, De St-Hubertus-Vereering te Leefdaal, s.l., 1946.
J. Mertens, Leefdaal. Opgravingen in de S.-Verone kapel , Bulletin van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, 5 (1954), 142-175.
W. Brumagne, Leefdaal 1780-1855. De moeilijke geboorte van een nieuwe tijd (Belgisch Centrum voor Landelijke Geschiedenis; 121), Leuven, 1999.
W. Brumagne, De Veronewijk en haar Kruiskapel. Bertem-Leefdaal (Vura Ducum; 4), Leefdaal, 2001.
M. Wynants, Bibliografie van Tervuren (Tervuren, Duisburg, Vossem, Moorsel, Leefdaal) op basis van een systematische ordening (Koninklijke Heemkundige Kring Sint-Hubertus Tervuren Documenten nr. 2), Tervuren, 2005.
W. Brumagne, Leefdaal 1914-1918. Een Brabants dorp in de Groote Oorlog, Leefdaal, 2007.
E. Derveaux (red.), Versteende geloften. Kapellen in Tervuren en Bertem (Vura Ducum, 7), Tervuren, 2009.

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Leefdaal, Telenet.be
Inventaris Onroerend Erfgoed

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ''Vie du grand Saint Hubert à la Cour, au désert et sur le siège épiscopal de Tongres. Namur, imprimerie Picard-Balon. 28blz. ongedateerd.
↑ Jefkes, Pekes en Mekes Leefdaal | niet geschoten is altijd mis. Gearchiveerd op 3 juni 2022. Geraadpleegd op 3 juni 2022.
↑ Schuttersgilden en hun koningsschieting. Gearchiveerd op 25 mei 2022. Geraadpleegd op 3 juni 2022.
↑ Wie schiet de hoofdvogel af tijdens de Koningsschieting van de schuttersgilde in Leefdaal?. ROB-tv - Regionale Omroep Brabant. Gearchiveerd op 9 september 2023. Geraadpleegd op 27 juni 2022.

Zie de categorie Leefdaal van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] ''Vie du grand Saint Hubert à la Cour, au désert et sur le siège épiscopal de Tongres. Namur, imprimerie Picard-Balon. 28blz. ongedateerd.

[2] Jefkes, Pekes en Mekes Leefdaal | niet geschoten is altijd mis. Gearchiveerd op 3 juni 2022. Geraadpleegd op 3 juni 2022.

[3] Schuttersgilden en hun koningsschieting. Gearchiveerd op 25 mei 2022. Geraadpleegd op 3 juni 2022.

[4] Wie schiet de hoofdvogel af tijdens de Koningsschieting van de schuttersgilde in Leefdaal?. ROB-tv - Regionale Omroep Brabant. Gearchiveerd op 9 september 2023. Geraadpleegd op 27 juni 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]