Overleg:Tropische cycloon

Orkaan of Hurricane?

Er bestaat in het Nederlands een ongewenste spraakverwarring tussen een "Orkaan" en een "Tropische cycloon". De Engelstalige wiki maakt een terecht onderscheid tussen Tropical cyclone en European windstorm. Ze hebben ook een Hurricane (disambiguation) en Typhoon (disambiguation).
Het probleem met de Nederlandse-talige wiki is dat in normaal spraakgebruik met "Orkaan" de winterstormen bedoeld worden die regelmatig huishuiden boven de Noordelijke Atlantische Oceaan en de Noordzee. En die in het vaderlandse al zoveel narigheid veroorzaakt hebben. Voor dat soort orkanen bestaat vziw geen apart artikel, dat itt de Engelsetalige wiki dat een uitgebreid artikel heeft over European windstorms. Naar mijn mening is dat een ernstige tekortkoming.
Kortom, ik stel voor het huidige artikel "Orkaan" om te dopen tot "Tropische cycloon" oid, en een nieuw artikel te creeren genaamd Orkaan, dat gewijd is aan Noord-Atlantische orkanen. In het Duits is er overeens een Orkan en een Tropischer Wirbelsturm. "Wervelstorm" vind ik overigens een minder geschikte term, omdat dat weer leidt tot spraakverwarring met een tornado. JdH 24 aug 2006 17:42 (CEST) Een orkaan is per definitie een tropische depressie! Dus zijn stormen, die deze kenmerken niet bezitten geen orkanen, maar moet men spreken van stormen met orkaankracht. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 82.174.119.214 (overleg · bijdragen) 5 mrt 2010 20:41

Taifoen?

originele vraag, gekopieerd vanaf overleg Handige Harry
Harry, op de één of andere manier heb ik niet het idee dat taifoen beter Nederlands is dan tyfoon - persoonlijk kijk ik er een beetje raar tegenaan. Opzoekend in de woordenlijst blijken ze allebei te zijn 'toegestaan', maar Van Dale online heeft alleen 'tyfoon' en in google is het verschil (voor de Nederlandse taal!) orrrrok nog al duidelijk tyfoon=193.000 en taifoen=14.800? Waarom dan toch 'taifoen'?? - Pudding 14 sep 2006 23:35 (CEST)

reactie HandigeHarry, verplaatst vanaf overleg Pudding
Het is een Japans woord. Hoe de Japanners het schrijven weet ik niet, maar de uitspraak is wel ongeveer bekend.

In het Engels schrijft men Typhoon. Dat levert wel ongeveer de juiste uitspraak op.

De Nederlanders hebben het Engelse woord overgenomen. De PH werd in F veranderd, maar de Y en de OO bleven staan. Dat vind ik raar, als je een woord overneemt uit een andere taal, doe het dan goed. Nog gekker (en eigenlijk heel erg dom) vind ik het dat men het uitspreekt zoals het geschreven is.

Als Van Dale zegt dat Tyfoon en Taifoen allebei mogen, dan is dat volgens het principe "Als de mensen het maar vaak genoeg fout zeggen, dan wordt het op den duur vanzelf goed gevonden". Maar het lijkt me dat er niet over getwijfeld kan worden wat de oorspronkelijk juiste uitspraak is.

Handige Harry 14 sep 2006 23:43 (CEST)

Strikt formeel over de uitspraak heb je gelijk, maar er is ook nog zoiets als 'ingeburgerd' of 'meest gebruikt' ongeacht of dit strikt theoretisch/historisch/etymologisch juist zou zijn of niet (zie de eindeloze discussie over sjabbat/sabbat). Voor de lezer heeft het gebruiken van ingeburgerde spellingsvarianten het voordeel dat de lezer over het woord heen kan vliegen door het woordbeeld te herkennen en niet op elk woord zijn ogen moet laten rusten om het op zich in te laten werken, te spellen, en dan pas te snappen wat er staat. We volgen daarom normaliter de meest gebruikelijke 'hoofdvorm' van een woord en niet de minder gebruikelijke (maar ook toegestane) spellingswijzen. Ik zou toch sterk voor tyfoon opteren - hoe vaud dad invijtte ook iz - het leest gewoon prettiger. Wellicht is het wel een fijn plan om jouw opmerking over de spelling hierboven ook in het artikel te verwerken?? - Pudding 15 sep 2006 00:16 (CEST)

Volgens mij ook "Tyfoon". Er is niets ongebruikelijks aan dat een woord op zijn Nederlands wordt uitgsproken. Zelfs het UK-engels en het Amerikaans-engels is voor uitspraak of schrijfwijze niet altijd hetzelfde. Taal is dynamisch. En "ongeveer" de juiste uitspraak is toch meestal niet goed genoeg. --Johjak (!) 18 sep 2006 14:44 (CEST)

Ook wat mij betreft 'tyfoon'.

Andere opmerking: er wordt daar tevens genoemd dat het in Azië ook een cycloon genoemd wordt (in Nederland horen we echter die term toch ook?); maar reeds eerder in het artikel wordt de uitdrukking 'tropische cycloon' gebruikt. Het is niet logisch een term al te gebruiken voordat hij wordt geïntroduceerd. Bob.v.R 21 sep 2006 14:34 (CEST)

Wow wat een lelijk woord. Ik dacht dus eerst dat het vandalisme was; zo gekunsteld zag het er uit. --.....jeroen..... 21 dec 2008 15:09 (CET)

Ja hoor, taifoen. Laten we alles fonetisch gaan schrijven. Laten we onszelf vooral niet belachelijk maken. Of is dit iets een in Belgie veelgebruikte variant. Ik heb er nog nooit van gehoord. Gewoon tyfoon gebruiken wat mij betreft Magalhães 21 dec 2008 15:16 (CET)

Er is toch niks mee om het uit te spreken als 'tiefoon' (niet te schrijven overigens). Het is in het Engels immers een leenwoord uit Latijn en/of Oudgrieks, namelijk typhon en τυφών. En de Engelse uitspraak taifoen komt overigens helemaal niet overheen met de klassieke uitspraak 'tuuphoon'. Met vriendelijke groeten. Wimpus (overleg) 12 jul 2014 12:11 (CEST)

Draairichting

Ik heb een vraagje. Ik hoorde net dat een Orkaan altijd de zelfde kant op draait. Is dit waar? Bovenstaande niet-ondertekende bijdrage was op 23 apr 2007 13:47 geplaatst door Seinhuis.

Interessante vraag. Ik heb het vermoeden dat de draairichting volledig bepaald wordt door de Corioliskracht. Als dat waar is, dan draaien de orkanen op het noordelijk halfrond rechtsom en op het zuidelijk halfrond linksom. Maar ik heb geen gegevens ter beschikking om onomstotelijk mee te kunnen bevestigen dat dat ook zo is. Bob.v.R 23 apr 2007 15:14 (CEST)

De huidige versie van het artikel is overigens wel met mijn vermoeden in overeenstemming. Onder het kopje 'Oog' bevindt zich bijvoorbeeld een foto van een linksomdraaiende orkaan waar iemand als onderschrift heeft gezet: 'De Orkaan Catarina in 2004, met een duidelijk zichtbaar oog. De riching, waarin de cycloon draait, verraadt, dat Catarina op het zuidelijk halfrond raasde.' Bob.v.R 23 apr 2007 15:20 (CEST)

kijk eens goed naar het artikel van Orkaan_Catarina, op de foto's daar draait ze andersom. Catarina heeft in het noordelijk halfrond toegeslagen , en volgens dat prentje met alle orkaanpaden steken orkanen de evenaar nooit over. Een en ander klopt dus niet. of zie ik iets over het hoofd? --Stijn 7/09/2011

De orkaan Catarina in maart 2004 ([1]) is niet dezelfde als Katrina (orkaan) van augustus 2005. Ik zal de onjuiste redirect verwijderen. - Robotje (overleg) 18 mrt 2015 22:28 (CET)

Cycloon = orkaan?

Cycloon is een redirect naar deze pagina, maar in mijn Engels-Nederlands woordenboek worden voor Cyclone alleen de betekenissen 'cycloon', 'wervelstorm', 'tyfoon' en 'tornado' gegeven. Op de Engelse wiki staat nog geen Nederlandse interwiki. Moet die wel naar orkaan verwijzen? Want op de Engelse wiki wordt onderscheid gemaakt naar Tropical cyclone en Cyclone. --hardscarf 3 jun 2007 23:02 (CEST)

Meteologisch gezien zijn een "orkaan" (hurricane), "tyfoon" {typhoon), en een "cycloon" (cyclone) hetzelfde beest; alleen worden op verschillende plaatsen op de aardkloot verschillende namen gebezigd:
when the winds are sustained (one minute average) at 74 mph (119 km/hr), the storm becomes:
In the Atlantic Ocean, East Pacific, Central Pacific (east of the International Dateline) and Southeast Pacific (east of 160°E) a Hurricane;
in the Northwest Pacific (west of the International Dateline) a Typhoon;
in the Southwest Pacific (west of 160°E) and Southeast Indian Ocean (east of 90°E) a Severe Tropical Cyclone;
in the North Indian Ocean a Severe Cyclonic Storm;
and in the Southwest Indian Ocean (west of 90°E) a Tropical Cyclone.

Een "tornado" is een heel ander ding; Nerderlands heeft "wervelwind" of "windhoos" geloof ik, maar dat klinkt als een mak schaap vergeleken bij "tornado". Overigens, het artikel wervelwind beweert dat "tornado" & "cycloon" hetzelfde ding zouden zijn; dat is een pertinente onjuistheid. JdH 3 jun 2007 23:46 (CEST)

Op de website van het KNMI staat het allemaal duidelijk omschreven.

• Een cycloon, hurricane of tyfoon is een tropische storm, die ontstaat boven de oceanen rond de evenaar.
• Een windhoos kan onder de juiste omstandigheden overal onstaat uit (onweers)wolken. Hangen deze boven water, dan is het waterhoos.
• Een tornado is gewoon een zware windhoos
• Een orkaan is een storm met windkracht 12, dat kan dus een cycloon, een windhoos of nog iets anders zijn.

Een cycloon is dus inderdaad een orkaan, maar een orkaan hoeft niet per definitie een cycloon te zijn. Dit artikel zou dus Cycloon moeten heten. T Houdijk 23 jun 2007 23:11 (CEST)

Het lijkt me goed dit discussiepunt nieuw leven in te blazen. Als het kan met orkaankracht. We hebben de NL termen: bries, wind, storm, orkaan, tyfoon = taifoen, wervelwind, wervelstorm, cycloon, windhoos, tropische storm, tropische cycloon, tornado. Heb ik nog wat vergeten? Niet: hurricane, ook al gebruikt het KNMI deze term volgens de tekst hierboven, de woordenlijst kent het woord niet. Ik heb het idee dat de diverse bronnen een tropische cycloon niet gelijkstellen aan een orkaan, wat het lemma wel doet. Kortom: werl aan de winkel. Madyno (overleg) 12 sep 2017 18:35 (CEST)

2x de kop Ontstaan

Er staat 2x de kop ontstaan op de pagina. Allebei met andere tekst.

Verhuizing

N.a.v een discussie over het potentieel etalage artikel Atlantisch orkaanseizoen 1911 is gebleken dat deze pagina juister Tropische cycloon zou heten (niet te verwarren met de en:Tropical Cyclone). Elke orkaan is tenslotte een tropische cyclone, maar niet elke tropische cycloon is een orkaan, dus tropische cyclone is de betere (meer omvattende) kandidaat (zie ook discussie op deze pagina onder Cyclone = Orkaan). Het artikel tropische cycloon kan dan verdwijnen en orkaan naar deze pagina verwijzen. Voordat ik dat aanvraag even peilen of iedereen het eens is met deze route. Gr. Joost 99 (overleg) 23 jun 2011 19:37 (CEST)

tyfoon

een tyfoon is geen orkaan
Bovenstaande niet middels vier tildes ondertekende oprisping is geplaatst door 213.216.2.204 op 11 december 2014 om 10:19 uur.

Externe links aangepast

Hallo medebewerkers,

Ik heb zojuist 1 externe link(s) gewijzigd op Tropische cycloon. Neem even een moment om mijn bewerking te beoordelen. Als u nog vragen heeft of u de bot bepaalde links of pagina's wilt laten negeren, raadpleeg dan deze eenvoudige FaQ voor meer informatie. Ik heb de volgende wijzigingen aangebracht:

• Archief https://web.archive.org/web/20080626191441/http://maritim.bmg.go.id/cyclones/IDJ23200.html toegevoegd aan http://maritim.bmg.go.id/cyclones/IDJ23200.html

Zie de FAQ voor problemen met de bot of met het oplossen van URLs.

Groet.—InternetArchiveBot (Fouten melden) 25 jul 2017 18:50 (CEST)

Externe links aangepast

Hallo medebewerkers,

Ik heb zojuist 1 externe link(s) gewijzigd op Tropische cycloon. Neem even een moment om mijn bewerking te beoordelen. Als u nog vragen heeft of u de bot bepaalde links of pagina's wilt laten negeren, raadpleeg dan deze eenvoudige FaQ voor meer informatie. Ik heb de volgende wijzigingen aangebracht:

• Archief https://web.archive.org/web/20130707190005/http://orkanen2009.webs.com/ toegevoegd aan http://orkanen2009.webs.com/

Zie de FAQ voor problemen met de bot of met het oplossen van URLs.

Groet.—InternetArchiveBot (Fouten melden) 13 sep 2017 01:16 (CEST)

Externe links aangepast

Hallo medebewerkers,

Ik heb zojuist 1 externe link(s) gewijzigd op Tropische cycloon. Neem even een moment om mijn bewerking te beoordelen. Als u nog vragen heeft of u de bot bepaalde links of pagina's wilt laten negeren, raadpleeg dan deze eenvoudige FaQ voor meer informatie. Ik heb de volgende wijzigingen aangebracht:

• Archief https://web.archive.org/web/20170914172509/https://taal.vrt.be/taifoen-tyfoon-0 toegevoegd aan https://taal.vrt.be/taifoen-tyfoon-0

Zie de FAQ voor problemen met de bot of met het oplossen van URLs.

Groet.—InternetArchiveBot (Fouten melden) 22 nov 2018 11:56 (CET)

Hoi.

Kan je in het 'oog' van een oorkaan staan ? Mvg , Lightning Style - Rasenchidori (overleg) 15 dec 2020 16:35 (CET)

De huidige artikeltekst bevat tekstdelen waarover ik iets naar voren brengen wil.

Wellicht is behulpzaam om aan te geven dat ik gebruik maak van berichten en kennis van o.a.:

• het National Hurricane Center (NHC);
• het KNMI;
• mijn opleiding.

Het verwart inderdaad dat aan natuurkundig gezien gelijksoortige weersverschijnselen op verschillende plaatsen in de wereld verschillende soortnamen gegeven worden.

Voorts worden in verschillende delen van de wereld verschillende indelingsschalen gebruikt; zij kunnen verschillen in enerzijds de wijze van meten van windsnelheden en anderzijds in het trekken van windsnelheidsgrenzen tussen categorieën.

Depressies zijn weersystemen van synoptische schaal met een horizontale uitgestrektheid ruwweg tussen honderd en duizend kilometers en een verticale uitgestrektheid vanaf het aardoppervlak tot tien à vijftien kilometer boven zeeniveau.

De categorie van depressies omvat onder meer:

• de categorie van lagedrukgebieden op middelbare en hoge breedten [onttrekken hun energie voornamelijk aan horizontale temperatuurverschillen tussen warmere lucht grofweg aan de evenaarszijde en koudere lucht ruwweg aan de poolzijde; zijn verbonden met fronten tussen luchtsoorten];
• de categorie van tropische cyclonen op lage breedten [onttrekken hun energie voornamelijk aan verticale temperatuurverschillen tussen oceaan- of zeewater aan de onderkant en koude lucht aan de bovenkant; staan los van fronten tussen luchtsoorten].
• andere categorieën (bv. polar lows).

Zij kunnen worden afgezet tegen de veel kleinere windhozen, waterhozen, wervelwinden, tornado’s die horizontale afmetingen hebben in de orde van meters tot een kilometer of wellicht ietsje meer.

Omdat ik het meest op de hoogte ben van de systematiek van het NHC (i.t.t. van andere meteorologische instituten die zich met tropische cyclonen bezig houden) en omdat zij haar toepast op o.a. Atlantische tropische cyclonen, zal het onderstaande daardoor gekleurd zijn.

Dat geldt ook t.a.v. de indeling van tropische cyclonen in windsnelheidsklassen. Het gaat daarbij om windsnelheden nabij het aardoppervlak (~10 m hoogte) gemiddeld over (tenminste) een minuut, en uitdrukkelijk niet om windstoten. Van hoge naar lage windsnelheid luiden de klassen (zonder windsnelheidsgrenzenaanduidingen):

• majeure orkaan
  • categorie 5-orkaan
  • categorie 4-orkaan
  • categorie 3-orkaan
• orkaan
  • categorie 2-orkaan
  • categorie 1-orkaan
• tropische storm
• tropische depressie
• tropische storing [maar zij is niet (noodzakelijk) ook een depressie]

Elders gebruikt men andere namen voor de klassen en ook andere windsnelheidsgrenzen.

T.a.v. de windkrachtaanduidingen van de Beaufortschaal zij opgemerkt dat het optreden van wind met stormkracht niet gelijkstaat aan het optreden van een storm (volgens het KNMI is er pas een storm als er gemiddeld over een heel uurvak - d.w.z. tussen twee opeenvolgende tijdstippen aangeduid meteen geheel uur - wind met stormkracht staat), en dat optreden van wind met orkaankracht niet gelijkstaat aan optreden van een orkaan.

Over de volgende aangehaalde tekstdelen breng ik graag specifiek zaken naar voren.

[01] “Een tropische cycloon, ook wel orkaan, cycloon, tyfoon of taifoen, is een tropische storm waarvan de windsnelheden de orkaandrempel, windkracht 12, overschrijden. Dat houdt in dat er windsnelheden voorkomen van meer dan 63 knopen, ongeveer 117 kilometer per uur. Een storm zonder tropische kenmerken, die de orkaandrempel overschrijdt, heet een (extra-tropische) storm met orkaankracht.”

=> een tropische cycloon is niet synoniem met orkaan, tyfoon, taifoen of cycloon;

=> een tropische cycloon is niet synoniem met tropische storm;

=> een tropische cycloon overschrijdt niet noodzakelijkerwijs windkracht 12 oftewel orkaankracht;

=> een tropische storm overschrijdt nooit windkracht 12

[02] ”Alle tropische depressies, dus ook tropische cyclonen, voldoen aan drie kenmerken”

=> tropische cyclonen omvatten tropische depressies, niet andersom

[03] “ Welke naam een tropische depressie met windsnelheden van 12 beaufort krijgt, is afhankelijk van de plaats waar zij de orkaandrempel overschrijdt.

In het Nederlands spreekt men van orkaan of tropische cycloon.”

=> een tropische depressie krijgt nooit een windsnelheid overeenkomend met een windkracht van 12 Bft

=> opgemerkt zij dat ook andere tropische cyclonen dan enkel de orkanen tropische cyclonen zijn

[04] “Als een tropische cycloon (onafhankelijk van welke sterkte) zijn tropische kenmerken verliest (convectie en gesloten, concentrische circulatie), dan valt de depressie meteorologisch niet meer onder tropisch weer en de meteorologen van bijvoorbeeld het National Hurricane Center staken het uitgeven hun waarschuwingen over dat systeem. Zo'n ex-tropische cycloon wordt dan aangeduid met de term extra-tropische cycloon. Eigenlijk wil dit alleen zeggen dat het niet meer om een tropische cycloon gaat.”

=> Toegegeven moet worden dat de NHC-terminologie verwart. Naar ik op https://www.nhc.noaa.gov/aboutgloss.shtml lees, is de categorie-indeling als volgt (deels in andere woorden):

• extratropische cycloon = depressie - niet noodzakelijk een omgevormde voormalige tropische cycloon - die haar energie onttrekt aan horizontale temperatuurverschillen;
• post-tropische cycloon =
  • hetzij een tropische cycloon die omgevormd is tot een extratropische cycloon;
  • hetzij een resterend laag dat nog wel een tropische storing is (dit laatste leid ik af uit genoemde NHC-woordenlijst gecombineerd met inzicht verworven uit jarenlang met regelmaat lezen van de NHC-berichten over tropische systemen.Redav (overleg) 20 dec 2023 01:31 (CET)