Richard Baxter (theoloog)

Richard Baxter (1670)

Richard Baxter (12 november 1615 - 8 december 1691) was een Engelse puriteinse kerkleider, dichter, hymnoloog, theoloog en polemist.

Leven

Hij werd in 1638 gewijd tot diaken en 1641 werd hij verbonden aan de gemeente te Kidderminster. Over zijn tijd in Kidderminster schrijft Baxter: “toen ik daar voor het eerst kwam was er ongeveer één gezin per straat dat God diende en Zijn naam aanriep. Maar toen ik er wegging was er niet meer dan één gezin in een hele straat dat dat niet deed.”

Van 1642 tot 1645 was hij geestelijk verzorger in het leger. Met deze laatste functie moest hij in 1647 stoppen in verband met een ziekte. Baxter had altijd een slechte gezondheid, waar halverwege zijn leven nog een depressie bij kwam.

In 1647 wordt hij weer aan zijn eerste gemeente verbonden. Hij bleef er tot 1661. In 1662 werd hij samen met een groot aantal puriteinse predikanten afgezet. Ruim 21 maanden zat hij gevangen, maar dat was een vruchtbare tijd voor zijn theologische werk.

Hij was een van de invloedrijkste leiders van de non-conformisten. Zijn opvattingen over rechtvaardiging en heiligmaking zijn enigszins controversieel in de calvinistische traditie, omdat men hem verdacht van arminianisme. In 1656 verschijnt er een boek van hem met de titel The Reformed Pastor. Hierin gaat het niet om "de gereformeerde pastor", het boek is namelijk vooral een pleidooi voor de geestelijke vernieuwing van het pastoraat. Het uitgangspunt vond hij in Handelingen 20:28. James Packer noemt Baxter een pseudo-anglicaan omdat hij met tegenzin non-conformist was.

Theologie

Volgens de Apeldoornse emeritus-hoogleraar Arie Baars wilde Baxter heel bewust een middenpositie innemen tussen de remonstranten en de calvinistische orthodoxie van zijn dagen. Zo leerde hij bijvoorbeeld: “Christus stierf voor alle mensen om voor hen vergeving en behoud te verwerven, op voorwaarde dat zij zich zouden bekeren en geloven; vervolgens stierf hij voor de uitverkorenen om aan hen het geloof en de bekering zelf ook werkelijk te schenken.”

Tijdens zijn leven voerde Baxter een verbeten pennestrijd met de bekende puritein John Owen, die Baxters visie op een aantal punten volstrekt afwijst. In Nederland waarschuwde Jacobus Koelman tegen ongezonde stellingen en uitdrukkingen, waarmede Baxters geschriften volgens Koelman bezaaid zijn. Opmerkelijk is dat jaren na deze waarschuwing Koelman verschillende werken van Baxter vertaalde in het Nederlands. Blijkbaar komen de "ongezonde uitdrukkingen" daarin niet voor.

Bibliografie (selectie)

• The Reformed Pastor (1656)
• Saints Everlasting Rest
• Life of Faith
• A Christian Directory
• Dying Thoughts
• A Call to the Unconverted to Turn and Live
• The Saints' Everlasting Rest
• Walking With God
• The Godly Home

Nederlandse vertalingen

Oude druk

• Het nootwendigh middel der behoudenis, krachtigh gepredikt en voorgestelt, tot opweckingh van de onboetvaerdige sorgeloosen deser eeuw, of verhandelingh der ware bekeeringe. Door Richard Baxter, en nu uyt het Engels vertaald door Petrus Heringa (Amsterdam, 1669).
• d'Eeuwigh-durende ruste der heyligen, ofte een verhandelingh van de geluksaligen staat der heyligen in hare gemeenschap met God in heerlijkheyt. In 't Engels gepredickt en beschreven door Richard Baxter, en om deszelfs voortreffelijkheyt in 't Nederlants vertaalt (Amsterdam, 1677).
• Het huys-boeck der armen, leerende hoe men een goet Christen sal worden… In klaere gemeensame samen spreeckingen tusschen een Leeraer en Leerlingh. Beschreven door Richard Baxter. Uyt het Engels vertaelt door Henricus van Rhenen (Utrecht, 1678).
• De eerste lesse van de opperste Wijsheyt, ofte een verhandelingh van de self-verlochening. In 't Engels gepredickt en beschreven door Richard Baxter, en om deszelfs nuttigheyt uyt de Engelsche tale overgezet (Utrecht, 1679).
• Een heilig of een beest, dat is een verhandeling van de rampsalige staat der onheilige, in te leven zonder God en de heiligheit. In 't Engels gepredickt en beschreven door Richard Baxter, en om deszelfs deftigheit in 't Nederlants vertaalt (Amsterdam, 1683).
• Het Goddelyke Leven: in drie Verhandelingen: I. Van de kennisse Godts II. Van het wandelen van Godt. III. Van de ommegank met Godt in eensaamheydt. Door Richard Baxter. Vertaalt uyt het Engelsch, door Nathanael Knowles (Leeuwarden, 1686).
• De stemme Gods, roepende de sondaars tot bekeeringe, over Ezechiël XXXIII:11. t' samen gestelt en gepredikt in 't Engelsch door Richard Baxter, ende overgeset door Joan Albert Zaunslifer (Rotterdam, 1711).
• Een zeer stigtelyke en zielroerende overdenkinge, van de hemelsche heerlykheid, beneffens de eenzame onderhandeling der ziele met God, door Richard Baxter ('s Gravenhage, 1717).
• Richard Baxters bestieringen aangaende het uytkopen des tyds; ende hoe men een yder dag in de weeke, ende in't besonder de dag des HEEREN wel sal besteden. Uyt het Engelsch vertaelt (Groningen, 1742).

Hedendaagse Nederlandse vertalingen

• Geestelijke depressiviteit (ISBN 9789075957464)
• De reformatie van het pastoraat (ISBN 9789492433367)
• Met Christus te zijn (ISBN 9789462782501)

Bronnen, noten en/of referenties