Saksische genitief: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Versie van 1 mei 2015 09:47

De bezits-s of genitief-s, ook Saksische genitief genoemd^[1], is een achtervoegsel dat in het Engels, Duits en Nederlands aan een eigennaam of soms een ander zelfstandig naamwoord (meestal verwijzend naar een persoon) wordt gehecht om een bezitsrelatie weer te geven.

Hoewel de bezits-s vaak rechtstreeks wordt gelijkgesteld met een "gewone" genitief (de tweede naamval), valt daar volgens veel taalkundigen op af te dingen omdat niet alle delen van dezelfde naamwoordgroep mee worden verbogen, zoals bij een echte genitief^[2], en daarnaast het grammaticale geslacht van woorden bij de bezits-s geen enkele rol speelt, iets wat bij de gewone genitief wel zo is^[3].

Engels

Vorming

Als het grondwoord zelf al op -s eindigt, wordt alleen een apostrof (') of 's toegevoegd:

Lies haar boek -> Lies' book

Charles zijn ouders -> Charles'(is al een s en dat wordt tegenwoordig niet meer gebruikt) parents/Charles' parents

Als het grondwoord niet op -s eindigt, wordt altijd 's toegevoegd:

Pete zijn stoel -> Pete's chair

Bij twee opeenvolgende namen wordt de 's achter de laatste naam gezet:

Bijvoorbeeld: Janet and Gary their children -> Janet and Gary's children

Gebruik

De genitive wordt gebruikt bij persoonsnamen en bepaalde zelfstandige naamwoorden. In het algemeen gebeurt dit om een bezitsrelatie aan te duiden (zie de bovenstaande voorbeelden). Soms heeft de genitive daarnaast de meer specifieke functie van tijdsbepaling:

Yesterday's paper -> De krant van gisteren.

De possessive 's kan altijd worden gebruikt bij persoonsnamen. De volgende klassen zelfstandige naamwoorden kunnen daarnaast een possessive 's krijgen:

verwijzend naar een persoon of dier;
verwijzend naar een land (ook woorden als country en nation kunnen een possessive 's krijgen);
verwijzend naar een organisatie, instantie e.d.

In de regel kan de possessive 's worden vervangen door een constructie met have, of met het voorzetsel of.

Nederlands

Anders dan in het Engels, waar altijd een apostrof wordt gebruikt, wordt in het Nederlands deze -s meestal aan het woord zelf vastgeschreven.

Voorbeelden

De vetgedrukte woorden hebben een bezits-s

mijn broers jas, mijn broer z'n jas (bezit)
Saskia's neus, Saskia d'r neus (omvatting)
Rembrandts schilderijen, Rembrandt z'n schilderijen (afkomst)
Els' man, Els d'r man (bezit in overdrachtelijke zin)
mijn zus' vriend, mijn zus d'r vriend (idem)

Na woorden die een bepaling van hoeveelheid uitdrukken, zoals iets, niets, wat of veel, eindigt het bijvoeglijk naamwoord op een genitief-s:

Dat is niet veel soeps

Heb je niet wat beters?.

Ik wil iets lekkers.

Iets warms.

Veel liefs!.

Alternatieven

Constructies met het bezittelijk voornaamwoord zijn ook vaak mogelijk: Wie z'n boek, de man die z'n boek ik heb gelezen. Het voornaamwoord komt op deze positie normaliter alleen in zijn clitische vorm voor.

Er bestaat een tendens om deze -s te vervangen door een constructie met een bezittelijk voornaamwoord als zijn (z'n) of haar (d'r). Dit is naast het gebruik van het voorzetsel van, ook de enige gebruiksmogelijkheid in het Afrikaans.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Universiteit Gent, [http://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/001/414/949/RUG01-001414949_2010_0001_AC.pdf Taalverandering in Koekelare Een correlationeel sociolinguïstisch onderzoek]. Geraadpleegd op 1 mei 2015.
↑ Ernie Ramaker, Over hen en hun. Geraadpleegd op 30 april 2015.
↑ Taco H. de Beer, Noord en Zuid. Tijdschrift ten dienste van onderwijzers, 24e jaargang. Blom & Olivierse (1901). Geraadpleegd op 1 mei 2015.

[1] Universiteit Gent, [http://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/001/414/949/RUG01-001414949_2010_0001_AC.pdf Taalverandering in Koekelare Een correlationeel sociolinguïstisch onderzoek]. Geraadpleegd op 1 mei 2015.

[2] Ernie Ramaker, Over hen en hun. Geraadpleegd op 30 april 2015.

[3] Taco H. de Beer, Noord en Zuid. Tijdschrift ten dienste van onderwijzers, 24e jaargang. Blom & Olivierse (1901). Geraadpleegd op 1 mei 2015.

[1]

[2]

[3]

@@ Regel 3: / Regel 3: @@
 Hoewel de bezits-''s'' vaak rechtstreeks wordt gelijkgesteld met een "gewone" genitief (de [[tweede naamval]]), valt daar volgens veel taalkundigen op af te dingen omdat niet alle delen van dezelfde [[naamwoordgroep]] mee worden verbogen, zoals bij een echte genitief<ref>{{Citeer web |url= http://www.ernieramaker.nl/schrijfsels.php?tekst=henhun|titel= Over hen en hun|auteur= Ernie Ramaker|uitgever= |datum= |bezochtdatum=30 april 2015}} </ref>, en daarnaast het grammaticale [[geslacht (taalkunde)|geslacht]] van woorden bij de bezits-''s'' geen enkele rol speelt, iets wat bij de gewone genitief wel zo is<ref>{{Citeer web |url= http://www.dbnl.org/arch/_noo001190101_01/pag/_noo001190101_01.pdf|titel= Noord en Zuid. Tijdschrift ten dienste van onderwijzers, 24e jaargang|auteur= Taco H. de Beer|uitgever= Blom & Olivierse|datum= 1901|bezochtdatum=1 mei 2015}}</ref>.
+==Engels==
+===Vorming===
+Als het grondwoord zelf al op ''-s'' eindigt, wordt alleen een apostrof (') of 's toegevoegd:
+:Lies haar boek -> Lies' book
+:Charles zijn ouders -> Charles'(is al een s en dat wordt tegenwoordig niet meer gebruikt)  parents/Charles' parents
+Als het grondwoord niet op ''-s'' eindigt, wordt altijd 's toegevoegd:
+Pete zijn stoel -> Pete's chair
+Bij twee opeenvolgende namen wordt de 's achter de laatste naam gezet:
+Bijvoorbeeld: Janet and Gary their children -> Janet and Gary's children
+===Gebruik===
+De ''genitive'' wordt gebruikt bij persoonsnamen en bepaalde zelfstandige naamwoorden. In het algemeen gebeurt dit om een bezitsrelatie aan te duiden (zie de bovenstaande voorbeelden). Soms heeft de ''genitive'' daarnaast de meer specifieke functie van tijdsbepaling:
+:Yesterday's paper -> De krant van gisteren.
+De ''possessive 's'' kan altijd worden gebruikt bij persoonsnamen. De volgende klassen zelfstandige naamwoorden kunnen daarnaast een ''possessive 's'' krijgen:
+*verwijzend naar een persoon of dier;
+*verwijzend naar een land (ook woorden als ''country'' en ''nation'' kunnen een ''possessive 's'' krijgen);
+*verwijzend naar een organisatie, instantie e.d.
+In de regel kan de ''possessive 's'' worden vervangen door een constructie met ''have'', of met het voorzetsel ''of''.
 ==Nederlands==
+{{zieook|Zie ook [[Apostrof_in_de_Nederlandse_spelling#Genitief|apostrof in de Nederlandse genitief]]}}
 Anders dan in het Engels, waar altijd een [[Apostrof (leesteken)|apostrof]] wordt gebruikt, wordt in het Nederlands deze ''-s'' meestal aan het woord zelf vastgeschreven.
 === Voorbeelden ===
@@ Regel 25: / Regel 52: @@
 Er bestaat een tendens om deze ''-s'' te vervangen door een constructie met een bezittelijk voornaamwoord als zijn (z'n) of haar (d'r). Dit is naast het gebruik van het voorzetsel ''van'', ook de enige gebruiksmogelijkheid in het [[Afrikaans]].
-== Zie ook ==
-* [[Apostrof_in_de_Nederlandse_spelling#Genitief|apostrof in de Nederlandse genitief]]
 {{Appendix}}