Wikipedia:Taalcafé/Archief/202404

Zwet en Zwart (en Zoet)

In het artikel Zwet (toponiem) werd een afleiding gegeven voor Zwiet (een oude naam voor de Weipoortse Vliet in Zoeterwoude) die op Etymologiebank expliciet verouderd, onjuist en zelfs onmogelijk genoemd wordt. Dat heb ik gecorrigeerd, evenals de bewering dat zwart in toponiemen niet naar de kleur verwijst; Zwartsluis, Zwartemeer en Zwartewaal bieden op Etymologiebank tegenvoorbeelden, en in feite vind ik alleen gevallen waarin 'zwart' gewoon zwart betekent. Ook bij de Zwarte Zee lijkt dat het geval. Bij Zwarte Water (rivier) heb ik een soortgelijke bewering (van dezelfde auteur) afgezwakt, maar liever zou ik die helemaal schrappen. De auteur kan ik het niet meer vragen, die is in 2008 gestopt.

Wat adviseren jullie?

Er is ook nog het geval van de Zwetpolder bij Zoeterwoude. De klankverwantschap doet denken dat zwet en zoet dezelfde etymologie hebben, en van zoet heb ik gevonden dat die naar een waternaam Zoete verwijst, zie ook hiervoor Zwet (toponiem).  →bertux 19 mrt 2024 17:54 (CET)

Swiet [sviˑət] is in ieder geval het Friese woord voor "zoet". Wutsje 19 mrt 2024 18:35 (CET)

Volgens Etymologiebank cognaat met het Engelse sweet, zag ik, maar etymologie zit vol valkuilen. Zo schrijf ik op grond van EB: Zwiet is verbonden met het Oudfriese woord swête, 'zoet', niet te verwarren met het Friese swete, 'grens'.

Berkel, Gerald van; Samplonius, Kees, Zwieten - (geografische naam). Nederlandse plaatsnamen verklaard. Geraadpleegd op 19 maart 2024 – via Etymologiebank, Instituut voor de Nederlandse Taal.

In de noordelijke provincies schijnt zwet vrijwel altijd op een grens of scheiding te duiden, maar in Holland is het niet zo duidelijk  →bertux 19 mrt 2024 19:26 (CET)

De Zweth in het Westland was toch wel de scheiding tussen ontginningen en ambachten. Zie de eerste bron in het artikel. JanB46 (overleg) 19 mrt 2024 20:22 (CET)

Zeker, ook EB geeft dat aan, maar bij de Zwetpolders (er zijn er meerdere), en vooral de Zwetterpolder, weet ik het nog zo net niet. Ik ben geneigd om alles waar ik geen duidelijke bron voor vind te schrappen, wel wetend dat daarbij ook correcte informatie zal sneuvelen  →bertux 19 mrt 2024 20:40 (CET)

Zwartwit

Het viel me op, dat een medium als nu.nl spreekt over "witte collega's" die "zwarte Amerikanen" gemarteld hebben. Op Wikipedia zijn we uiteraard volgend in het taalgebruik, maar dit is toch een signaal dat in elk geval in zo een context "wit" de voorkeur lijkt te krijgen tov "blank". Ook NRC gebruikt "wit" in een artikel over het mecenaat.

Terzijde, zie ook de prachtige foto boven het artikel, een havenbaron naast onze volksschrijver gemaakt door een een topfotograaf. Een witte vrouw - het idool van heiligheid met haar kind - completeert het beeld. Ik stuur graag een PDF aan liefhebbers die niet achter de betaalmuur kunnen kijken.

Groet, Elly _{Sta jij al hier? (Overleg)} 20 mrt 2024 09:43 (CET)

De praktijk is volgens mij dat we voor bevolkingsgroepen de naam gebruiken waaraan zij zelf de voorkeur geven. Het zou me niet verbazen dat een meerderheid van de blanke/witte Nederlanders nog altijd liever blank dan wit wordt genoemd. Marrakech (overleg) 20 mrt 2024 17:32 (CET)

Dat blijkt in ieder geval uit een onderzoek van Hart van Nederland...

https://www.hartvannederland.nl/panel/blank-of-wit-deze-term-heeft-nu-de-voorkeur-in-nederland Harmendewind (overleg) 20 mrt 2024 21:50 (CET)

Door het over 'witte' vrouw te hebben, wordt de ene Maria (moeder van Jezus) onbedoeld ingeruild voor de andere Maria (Magdalena), patroonheilige van een kloosterorde van zogenaamde 'witte vrouwen'. De hoofdredacteur van de Dikke Van Dale wees recent in een bespreking over blank en wit nog op de vroege 'wit'-voorvechter Julian With. With meende in een interviewartikel uit 1986 ook al dat 'het woord 'blank' [...] een veel te positieve bijbetekenis van superieur en mooi' zou hebben. Daarnaast kwam in desbetreffend artikel ook naar voren dat 'witte mensen het niet leuk [vinden] om als wit te worden aangeduid', met als toevoeging: 'en juist daarom gebruikt hij [Julian With] het'. Zou het dan in sommige kringen van oorsprong dan gewoon een benaming zijn om te sarren? Wimpus (overleg) 20 mrt 2024 23:11 (CET)

@Harmendewind - Kijk aan! Alle reden lijkt me om heel terughoudend met de benaming wit te zijn. Marrakech (overleg) 20 mrt 2024 23:52 (CET)

De enige mensen die er echt 'wit' uitzien zijn lijken. Geen positieve associatie. Maar er zijn periodes geweest waar de elite zich wit poederde met een lood product. Hebben wij daar een artikel over?Smiley.toerist (overleg) 21 mrt 2024 00:56 (CET)

Wij baseren ons op bronnen, niet op enquetes of een leuke anekdote uit 1986 of op de werkelijke kleur. Want die is noch roze, noch wit, ook niet blank en Chinezen zijn ook niet geel. Lezen is moeilijk, maar wat ik beschreef is mijn waarneming dat in zo een context "wit" de voorkeur lijkt te krijgen tov "blank". Dus als het contrast wordt besproken tussen bevolkingsgroepen. Elly _{Sta jij al hier? (Overleg)} 21 mrt 2024 06:24 (CET)

Die enquete is in dit geval natuurlijk een bron. Maar goed, ik heb sterk de indruk dat nu.nl en NRC tegenwoordig zonder uitzondering de term wit in plaats van zwart gebruiken, dus niet alleen 'als het contrast wordt besproken tussen bevolkingsgroepen'. Marrakech (overleg)

baronie of baronnie?

Hallo, bestaat er een consensus over de schrijfwijze wanneer naar een baronie verwezen wordt zoals bv. bij Charles Rotsart de Hertaing waar baronnie van Maldgegem gespeld wordt. Thanks. Lotje (overleg) 20 mrt 2024 16:48 (CET)

Het is natuurlijk helemaal niet van belang of er over een dergelijke schrijfwijze consensus is; als leidraad geldt immers altijd woordenlijst.org en die is zoals je kunt zien hierover duidelijk (het is dus met één n).

Terzijde, @Lotje: volgens mij ben je er intussen al wel behoorlijk vaak op geattendeerd dat bij twijfel over spellingzaken in veruit de meeste gevallen de officiële woordenlijst uitsluitsel biedt. Er staat ergens bovenaan op deze pagina trouwens ook een rechtstreekse link daarheen (en dat is je geloof ik intussen ook al wel vaker verteld). Is het misschien een idee om woordenlijst.org eens in je webbrowser bij je "Favorieten" te zetten? Mvg, De Wikischim (overleg) 20 mrt 2024 17:31 (CET)

@De Wikischim: als het goed is, maak ik enkel nog melding van woorden die niet correct gespeld werden/ Kwestie van tegen niemands schenen te schoppen. Lotje (overleg) 20 mrt 2024 17:35 (CET)

De huidige schrijfwijze is inderdaad baronie. In vroeger tijden was de spelling baronnie echter vrij gebruikelijk (zie bv. het Reglement voor de respective schouten in de stadt en baronnie van Isselsteyn, hier en hier in het WNT, en deze flinke lijst met zoekresultaten in de DBNL). Als je die oude bronnen citeert, zul je uiteraard de toenmalige spelling over moeten nemen. — Matroos Vos (overleg) 20 mrt 2024 19:45 (CET)

@Matroos Vos: bedankt . Soms vraag ik me af of een Commons:Category:Former spellings zinvol zou zijn. Cheers. Lotje (overleg) 21 mrt 2024 05:38 (CET)

Poefjes

Prorail zet nieuw stations meubilair neer. Zie Commons:Category:ProRail-zitpaddestoelen Ik heb er maar een naam voor verzonnen. ProRail zelf schijnt de term "poefjes" te gebruiken, zie https://www.prorail.nl/nieuws/waarom-staat-het-station-niet-vol-met-bankjes en https://www.ovpro.nl/innovatie-2/2012/09/04/nieuw-poefjes-meubilair-voor-85-stations/. Welke naam kan men het beste voor gebruiken? Ik denk aan de zitzakken die een tijdje in de mode waren, maar die waren veel comfortabeler. Smiley.toerist (overleg) 14 mrt 2024 11:39 (CET)

Waarom niet 'poefjes' als dat de naam is die de bronnen zelf gebruiken? Ergens zelf maar een 'andere' naam voor verzinnen is niet erg encyclopedisch. In die zin zijn de bronnen leidend. Ecritures (overleg) 14 mrt 2024 12:12 (CET)

Ik heb naast Prorail ook een andere bron gevonden: Xenos en Poef (maar dan geen zachte kussen). Voor het Engels is het: poufs. Smiley.toerist (overleg) 14 mrt 2024 13:01 (CET)

Helaas hebben Poufs in het Engels ook een andere betekenis: Commons:Category:Poufs.Smiley.toerist (overleg) 14 mrt 2024 13:27 (CET)

Dar wasa niet noodzakelijkerwijs de meest gebruikelijke benutting van dat woord :-) Milliped (overleg) 15 mrt 2024 12:28 (CET)

 Uitgevoerd Ik heb een meer algemene categorie van gemaakt: Commons:Category:Train station stone chairs.Smiley.toerist (overleg) 14 mrt 2024 13:40 (CET)

Alleen is het geen chair maar een stool. Een meer algemene categorie zou denk ik het woord seat gebruiken. –bdijkstra (overleg) 14 mrt 2024 21:46 (CET)

meegenomen in de categorie, is niet van steen

Hernoemd naar Commons:Category:Train station stools. Ik heb niet genoeg Stools in de Commons categorie gevonden om een Nederlandse land categorie te maken.Smiley.toerist (overleg) 21 mrt 2024 10:45 (CET)

Trivia/varia

Er is een stemming in voorbereiding over het vervangen van de kopjes "trivia" door "varia". Commentaar op de conceptstemming is welkom op de overlegpagina. Reacties daarnaast liever in de algemene kroeg, want daar wordt het ook al besproken, ik kondig dit hier aan vanwege de geadviseerde aanpak in de stemprocedure. Groet, Elly _{Sta jij al hier? (Overleg)} 20 mrt 2024 09:24 (CET)

Inmiddels is het overleg uitgekristalliseerd en verwerkt in de stempagina. De stemming begint op 25 maart 2024 om 23:00 uur CET en eindigt op 10 maart om 23:00 CEST. Groet, Elly _{Sta jij al hier? (Overleg)} 24 mrt 2024 22:52 (CET)

Tétar of Tetar?

Het artikel over deze Delftse schilder heet Paul Tétar van Elven, maar op de website van zijn museum heet hij gewoon Paul Tetar van Elven, zie [1]. Wat is de juiste spelling? Deze vraag is in 2011 ook al eens gesteld door Salix2 op Overleg:Paul Tétar van Elven, maar daar is geen antwoord op gekomen. Groet, Elly _{Sta jij al hier? (Overleg)} 4 apr 2024 14:14 (CEST)

Tatarstan of toch Tatarije?

Deze gezaghebbende bron blijft 'Tatarstan' gebruiken. Dat deed mij twijfelen bij Russische_invasie_van_Oekraïne_sinds_2022#April_2024:_Aanvallen_in_Russische_regio_Tatarstan. Maar ook NOS kan fouten maken. Alles omzetten naar Tatarije behalve de titel in de referentie?Smiley.toerist (overleg) 6 apr 2024 14:17 (CEST)

Hallo Smiley.toerist, de Taalunie benoemt op dit moment Tatarije als historische benaming, dus Tatarstan is correct als hedendaagse aanduiding. Tatarije zou, afgaand op de Taalunie, dan ook moeten worden hernoemd naar Tatarstan.

Met vriendelijke groet, Notum-sit (overleg) 12 apr 2024 09:02 (CEST)