Gravensteen (Zierikzee)
| Gravensteen | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Het vooraanzicht van 's Gravensteen
| ||||
| Locatie | ||||
| Locatie | Mol 25, Zierikzee | |||
| Coördinaten | 51° 39′ NB, 3° 55′ OL | |||
| Start bouw | 1524 | |||
| Bouw gereed | 1526 | |||
| Erkenning | ||||
| Monumentstatus | rijksmonument | |||
| Monumentnummer | 40782 | |||
| ||||
Het Gravensteen is een gebouw uit 1526 aan de Mol 25 in Zierikzee, gebouwd in opdracht van het Graafschap Zeeland.[1] De begane grond van 's Gravensteen wordt gebruikt door een Wereldwinkel. De rest van het gebouw is te bezichtigen met rondleidingen via het Stadhuismuseum Zierikzee.
Het Gravensteen was het oude juridische, financiële en administratieve centrum van de Graaf van Holland en Zeeland, dat later ook als stadsgevangenis van Zierikzee werd gebruikt. In de cel zijn vele tekeningen op de muren achtergelaten door verschillende gevangenen. De celmuren, die van hout zijn gemaakt, staan vol met tekeningen van soldaten, schepen, en inscripties die de geschiedenis van het Gravensteen vertellen.
Bouw
Voordat het eerste Gravensteen was gebouwd, werd de rechtspraak gedaan in 's-Gravenhof, waarvan nog steeds restanten te vinden zijn. Ook was hier de oude gevangenis dichtbij gevestigd. Na de uitbreiding van Zierikzee rond 1325 werd een grotere gevangenis gebouwd. Dit gebouw werd gebouwd in 1350 en heeft 165 jaar dienstgedaan. Daarna raakte het in verval. Op dezelfde plaats werd tussen 1524 tot 1526 het huidige gevangenenhuis gebouwd. Het werd van steen gebouwd, iets dat in die tijd een uitzondering op de normale houten gebouwen was. Het pand heeft een hoge trapgevel van zandsteen. De kruiskozijnen zijn voorzien van smeedijzeren traliekorven. In de topgevel bevinden zich emblemen van het Oostenrijkse huis en het Gulden Vlies.
Gebruik
Uit de inscripties en documenten van het Gravensteen blijkt dat er tussen de jaren 1630 – 1646 Duinkerker Kapers hebben gezeten. Deze kapers, die gevangen zaten om later te ruilen tegen gevangengenomen Zeeuwen, hebben een groot aantal scheepstekeningen achtergelaten in de muren van de cellen.
Het Gravensteen werd toen vooral nog gebruikt voor het huizen van gevangenen die wachtten op hun rechtspraak. Er werden hier ook de straffen uitgevoerd, waaronder de doodstraf. De doodstraf werd uitgevoerd op een speciaal voor de gelegenheid voor het gebouw neergezet schavot. Het galgenmaal werd in het Gravensteen opgediend. Vanaf de 18e eeuw fungeerde het Gravensteen weer als huis van bewaring, waar gevangenen voor een langere tijd konden worden ondergebracht.[2]
De cellen van het Gravensteen hebben nooit een restauratie nodig gehad en zijn tot 1923 in gebruik gebleven, dat is dus bijna 400 jaar.
De rol van het Gravensteen als arrondissementsrechtbank en huis van bewaring werd opgeheven in 1923, daarna werd het nog af en toe gebruikt als belastingkantoor of voor het tonen van schilderkunst en oudheden.[3]
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
|
