Abazijns
Abazijns
абаза бызшва | ||||
| Gesproken in |  Rusland  Turkije
| |||
| Vitaliteit | bedreigd | |||
| Sprekers | 45.000 | |||
| Taalfamilie |
| |||
| Alfabet | cyrillisch | |||
| Officiële status | ||||
| Officieel in | ||||
| Taalcodes | ||||
| ISO 639-1 | - | |||
| ISO 639-2 | - | |||
| ISO 639-3 | abq | |||
| ||||
Het Abazijns (абаза Бызшва, abaza byzšwa) is een Abchazisch-Adygese taal, die wordt gesproken door de Abazijnen.
Verspreiding en verwantschap[bewerken | brontekst bewerken]
Het Abazijns is een van de ambtstalen van de Russische deelrepubliek Karatsjaj-Tsjerkessië. Er zijn ongeveer 35.000 sprekers in Rusland. Daarnaast zijn er ook zo'n 10.000 sprekers van het Abazijns in Turkije. De taal is nauw verwant is aan het Abchazisch. Hogerop is het Abazijns ook verwant aan het Adygees, het Kabardijns en het uitgestorven Oebychs. Ze vormen samen de Abchazisch-Adygese taalfamilie.
Klankleer[bewerken | brontekst bewerken]
| labiaal | alveolaar | post- alveolaar |
velaar | uvulaar | faryngaal | glottaal | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| centr. | lat. | — | pal. | lab. | — | pal. | lab. | — | pal. | lab. | — | lab. | ||||
| nasaal | m | n | ||||||||||||||
| plosief | steml. | p | t | k | kʲ | kʷ | q | qʷ | ʔ | |||||||
| stemh. | b | d | ɡ | ɡʲ | ɡʷ | |||||||||||
| ejectief | pʼ | tʼ | kʼ | kʲʼ | kʷʼ | qʼ | qʲʼ | qʷʼ | ||||||||
| affricaat | steml. | t͡s | t̠͡ʃ | ȶ͡ɕ | t̠͡ʃʷ | |||||||||||
| stemh. | d͡z | d̠͡ʒ | ȡ͡ʑ | d̠͡ʒʷ | ||||||||||||
| ejectief | t͡sʼ | t̠͡ʃʼ | ȶ͡ɕʼ | t̠͡ʃʷʼ | ||||||||||||
| fricatief | steml. | f | s | ɬ | ʃ | ɕ | ʃʷ | x | xʲ | xʷ | ħ | ħʷ | ||||
| ejectief | fʼ | ɬʼ | ||||||||||||||
| stemh. | v | z | ɮ | ʒ | ʑ | ʒʷ | ɣ | ɣʲ | ɣʷ | ʁ | ʁʲ | ʁʷ | ʕ | ʕʷ | ||
| approximant | l | j | w | |||||||||||||
| vibrant | r | |||||||||||||||
| voor | centraal | achter | |
|---|---|---|---|
| gesloten | (i) | (u) | |
| midden | (e) | ə | (o) |
| open | a |
Schrift[bewerken | brontekst bewerken]
Het Abazijns wordt sinds 1938 geschreven in het cyrillisch alfabet.
| А а /a/ |
Б б /b/ |
В в /v/ |
Г г /ɡ/ |
Гв гв /ɡʷ/ |
Гъ гъ /ʁ/ |
Гъв гъв /ʁʷ/ |
Гъь гъь /ʁʲ/ |
| Гь гь /ɡʲ/ |
ГӀ гӀ /ʕ/ |
ГӀв гӀв /ʕʷ/ |
Д д /d/ |
Дж дж /d͡ʒ/ |
Джв джв /d͡ʒʷ/ |
Джь джь /d͡ʑ/ |
Дз дз /d͡z/ |
| Е е [e] |
Ё ё [jo] |
Ж ж /ʒ/ |
Жв жв /ʒʷ/ |
Жь жь /ʑ/ |
З з /z/ |
И и [i] |
Й й /j/ |
| К к /k/ |
Кв кв /kʷ/ |
Къ къ /qʼ/ |
Къв къв /qʷʼ/ |
Къь къь /qʲʼ/ |
Кь кь /kʲ/ |
КӀ кӀ /kʼ/ |
КӀв кӀв /kʷʼ/ |
| КӀь кӀь /kʲʼ/ |
Л л /l/ |
Ль ль /ɮ/ |
ЛӀ лӀ /ɬʼ/ |
М м /m/ |
Н н /n/ |
О о [o] |
П п /p/ |
| ПӀ пӀ /pʼ/ |
Р р /r/ |
С с /s/ |
Т т /t/ |
Тл тл /ɬ/ |
Тш тш /t͡ʃ/ |
ТӀ тӀ /tʼ/ |
У у /w/, [u] |
| Ф ф /f/ |
ФӀ фӀ /fʼ/ |
Х х /χ/ |
Хв хв /χʷ/ |
Хъ хъ /q/ |
Хъв хъв /qʷ/ |
Хь хь /χʲ/ |
ХӀ хӀ /ħ/ |
| ХӀв хӀв /ħʷ/ |
Ц ц /t͡s/ |
ЦӀ цӀ /t͡sʼ/ |
Ч ч /t͡ɕ/ |
Чв чв /t͡ʃʷ/ |
ЧӀ чӀ /t͡ɕʼ/ |
ЧӀв чӀв /t͡ʃʷʼ/ |
Ш ш /ʃ/ |
| Шв шв /ʃʷ/ |
ШӀ шӀ /t͡ʃʼ/ |
Щ щ /ɕ/ |
Ъ ъ /ʔ/ |
Ы ы [ə] |
Э э [e] |
Ю ю [ju] |
Я я [ja] |
ReferentiesDit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Abaza language op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar. |
| Abchazisch-Adygese talen | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|