Adolf III van Nassau-Wiesbaden
| Adolf III | ||
|---|---|---|
| ||
Tekening van het grafmonument voor Adolf III van Nassau-Wiesbaden in de Mauritiuskerk te Wiesbaden
| ||
 Graaf van Nassau-Wiesbaden
| ||
| Regeerperiode | 1480-1511 | |
| Voorganger | Johan van Nassau-Wiesbaden-Idstein | |
| Opvolger | Filips I van Nassau-Wiesbaden | |
| Stadhouder van het Graafschap Zutphen | ||
| Regeerperiode | 1481-1492 | |
| Voorganger | Willem van Egmont jr. | |
| Opvolger | n.v.t. | |
 Stadhouder van het Hertogdom Gelre en het Graafschap Zutphen
| ||
| Regeerperiode | 1489-1492 | |
| Voorganger | n.v.t. | |
| Opvolger | n.v.t. | |
| Graaf van Nassau-Idstein
| ||
| Regeerperiode | 1509-1511 | |
| Voorganger | Filips van Nassau-Idstein | |
| Opvolger | Filips I van Nassau-Wiesbaden | |
| Huis | Nassau-Wiesbaden-Idstein | |
| Vader | Johan van Nassau-Wiesbaden-Idstein | |
| Moeder | Maria van Nassau-Breda | |
| Geboren | 10 november 1443 | |
| Gestorven | 6 juli 1511 Wiesbaden | |
| Begraven | Mauritiuskerk, Wiesbaden | |
| Partner | Margaretha van Hanau-Lichtenberg | |
| Religie | Rooms-Katholiek | |
 Wapen van de Walramse Linie | ||
Adolf III van Nassau-Wiesbaden (10 november 1443[1][2][3] - Wiesbaden, 6 juli 1511)[1] was graaf van Nassau-Wiesbaden, een deel van het graafschap Nassau. Hij werd in 1481 keizerlijk stadhouder van het graafschap Zutphen, en was tussen 1489 en 1492 stadhouder van het hertogdom Gelre en het graafschap Zutphen. In 1501 en sinds 1509 was hij kamerrechter bij het Rijkskamergerecht. Hij stamt uit de Walramse linie van het huis Nassau.
Biografie
Adolf was de tweede zoon van graaf Johan van Nassau-Wiesbaden-Idstein en Maria van Nassau-Breda, dochter van graaf Engelbrecht I van Nassau-Breda en Johanna van Polanen.[1][2][3][4]
Bij het overlijden van hun vader Johan deelden Adolf en zijn jongste broer Filips de erfenis, Adolf werd graaf van Nassau-Wiesbaden, en Filips graaf van Nassau-Idstein.[1][2][3][4][5]
In dienst van Maximiliaan I
Keizer Frederik III had Adolf aangewezen om met Maximiliaan I naar de Nederlanden te reizen, waar deze de heerschappij overnam. Adolf werd in 1481 keizerlijk stadhouder van het graafschap Zutphen en was tussen 1489 en 1492 stadhouder van het hertogdom Gelre en het graafschap Zutphen. Hij werd ook kamerheer, hofmaarschalk en hofmeester. Hij behoorde tot de engste kring rond Maximiliaan. Bij diens bevrijding uit de gevangenis in Brugge in 1488 heeft Adolf zich verdienstelijk gemaakt. Zijn ambten gebruikte hij ook om zijn inkomsten te verbeteren. Nog jaren later eisten de Nederlanders schadevergoeding van hem.
Nadat Adolf naar het rijk was teruggekeerd, vertegenwoordigde hij Maximiliaan bij het koninklijk gerecht, onder andere in de geschillen tussen rijksstanden en in feodale vraagstukken. Toen de zoon van Maximiliaan, Filips de Schone, meerderjarig werd verklaard, heeft Maximiliaan onder meer Adolf weer naar de Nederlanden geroepen. Adolf zou voor een rijksgezinde politiek van Filips moeten zorgen. Maar al snel ondervond hij tegenwind van Fransgezinde raadsheren.
Rijkspolitiek
Op de Rijksdag van Worms in 1495 was hij als koninklijk raadsheer aanwezig. Aan de ene kant was hij af en toe woordvoerder van Maximiliaan, aan de andere kant trachtte hij als rijksstand een positie tussen Maximiliaan en de standen in te nemen. Daardoor liep hij het misnoegen van Maximiliaan op.
Voor de verkoelde verhouding spreekt dat Adolf noch aan de Zwabische oorlog in 1499, noch aan die tegen Gelre en de Palts in 1504 deelnam. Niet in de laatste plaats omdat Adolf een belangrijke rol in de rijksdag speelde, vermeed Maximiliaan een breuk. Tijdens de Rijksdag van Augsburg in 1500 stond Adolf aan de zijde van Berthold van Henneberg, de aartsbisschop en keurvorst van Mainz, en leidde zelfs een gezantschap van de rijksstanden naar Frankrijk. Adolf werd in 1501 door de standen tot hoogste kamerrechter bij het Rijkskamergerecht benoemd, maar hij moest dat ambt snel weer opgeven. De reden was het uitblijven van betaling.
Omdat het niet gelukt was om in rijksdienst zijn financiële situatie te verbeteren, trok Adolf zich in zijn eigen graafschap terug. In de volgende jaren, toen het geschil tussen keizer en standen zich toespitste, heeft hij kennelijk een koers tussen Maximiliaan en aartsbisschop Berthold gevaren. Ook omdat de standen hem materieel meer te bieden hadden, helde hij steeds meer naar die zijde over. Na de dood van de aartsbisschop neigde hij weer naar Maximiliaan. In 1509 nam hij opnieuw het ambt van hoogste kamerrechter op zich. Hij streed hardnekkig voor de instandhouding van de rechtbank. Daarbij speelde ook een rol dat hij op het salaris van 1000 gulden aangewezen was.
Laatste jaren en overlijden
Bij het kinderloos overlijden van zijn broer Filips in 1509 erfde Adolf diens graafschap Nassau-Idstein.[2][3][5]
Adolf overleed te Wiesbaden op 6 juli 1511 en werd begraven in de Mauritiuskerk aldaar. Deze kerk werd in 1850 door brand verwoest, daarbij gingen de grafmonumenten van Adolf en zijn echtgenote verloren.
Huwelijk en kinderen
Adolf was eerst verloofd met Adelheid van Mansfeld, een dochter van graaf Wolrad van Mansfeld, die echter voor de huwelijkssluiting overleed.[4]
Adolf huwde op 20 juni 1484[1] met Margaretha van Hanau-Lichtenberg (15 mei 1463[1][2] - 26 mei 1504),[1][2][3][4] dochter van graaf Filips I van Hanau-Lichtenberg en Anna.[2] Margaretha werd begraven in de Mauritiuskerk te Wiesbaden.
Uit dit huwelijk werden de volgende kinderen geboren:[1][2][3][4]
- Anna, jong overleden.
- Maria Margaretha (Sonnenberg, 9 augustus 1487 - 2 maart 1548), huwde op 19 april 1501 met graaf Lodewijk I van Nassau-Weilburg (1473? - 28 mei 1523). Maria Margaretha en Lodewijk werden begraven in de Sint-Maartenskerk te Weilburg.
- Anna (Leiden, 19 juli 1490 - 10 november 1550), huwde op 19 augustus 1506 met graaf Hendrik XXI van Schwarzburg-Blankenburg (1473 - Nordhausen, 4 augustus 1526).
- Filips (Keulen, 26 april 1492 - Idstein, 6 juni 1558), volgde zijn vader op.
Externe links
- (de) Beschrijving en afbeelding van het grafmonument voor Adolf III van Nassau-Wiesbaden.
- (de) Beschrijving en afbeelding van het grafmonument voor Margaretha van Hanau-Lichtenberg.
- (en) Medieval Lands - Nassau.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Adolf III. von Nassau-Idstein-Wiesbaden op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- dr. A.W.E. Dek, Genealogie van het Vorstenhuis Nassau, Europese Bibliotheek, Zaltbommel, 1970.
- Michel Huberty, Alain Giraud, F. & B. Magdelaine, l’Allemagne Dynastique. Tome III Brunswick-Nassau-Schwarzbourg, Alain Giraud, Le Perreux, 1981.
- Detlev Schwennicke, Europäische Stammtafeln. Stammtafeln zur Geschichte europäischen Staaten. Neue Folge, Marburg 1978-1982.
- A.A. Vorsterman van Oyen, Het vorstenhuis Oranje-Nassau. Van de vroegste tijden tot heden, A.W. Sijthoff en J.L. Beijers, Leiden en Utrecht, 1882.
- Hermann Wiesflecker, Kaiser Maximilian I. Band 5, München, 1986, p. 47 e.v.
- Die Protokoll- und Urteilsbücher des Königlichen Kammergerichts aus den Jahren 1465 bis 1480, Köln, 2004, p. 1706 e.v.
Voetnoten