Antoon Coolen (1897-1961)

Antonius Franciscus (Antoon) Coolen (Wijlre, 17 april 1897 - Waalre, 9 november 1961) was een Nederlands schrijver van streekromans.

Graf van de ouders van Antoon Coolen in de Zeilberg (gem. Deurne)

Antoon Coolen werd geboren in het Zuid-Limburgse Wijlre als zoon van een bierbrouwer. Zijn ouders waren allebei uit het Noord-Brabantse Peelland afkomstig en waren in 1892 in Deurne gehuwd. Coolen was de derde in een gezin met acht kinderen. Toen hij nog een baby was, verhuisde het gezin naar Zevenbergen. In 1903 kwam men tenslotte in Deurne te wonen, waar zijn ouders een winkel begonnen in de tegenwoordige Kerkstraat, toen nog een onderdeel van het Haageind. Hij maakte daar kennis met buurman H.N. Ouwerling, waar Coolen menigmaal kennis mocht nemen van de privé-bibliotheek van Hendrik Ouwerling. Ouwerling was het dan ook, die als inspirator van Coolen wordt genoemd. In het huis waar Ouwerling vanaf 1913 woonde, De Romein, woonde Coolen na de dood van Ouwerling een zestal jaren. Later woonde hij in Waalre, waar hij in 1937 door architect H.W. Valk het huis De Kempen liet bouwen. In dit dorp maakte Coolen zich sterk voor behoud en restauratie van de oude dorpskerk.

Antoon Coolen werd bekend met boeken als Dorp aan de rivier (geïnspireerd door het leven van Hendrik Wiegersma en diens vader), Herberg in 't Misverstand en de op waarheid gebaseerde roman De Goede Moordenaar, waarin Coolen de moord op Pietje Munsters in 1910 op een verhalende manier brengt.

Op 9 november 1961 overleed Coolen na een ongeluk in de trein. Hij werd begraven bij de Sint-Willibrorduskerk te Waalre. Antoon Coolen was getrouwd met Gerda de Jong (1901-1964) en had vier zonen: Stijn (1931), Guido (1932), Felix (1933) en Peter Hendricus (1937-1947). Zijn drie oudste zonen werden respectievelijk naar voorbeelden van Coolen genoemd: Stijn Streuvels, Guido Gezelle en Felix Timmermans. De vierde zoon werd genoemd naar Hendrik Wiegersma en zijn vrouw Petronella (Nel). Wiegersma en Coolen waren goed bevriend.

Anders dan het werk van de meeste streekromanschrijvers, wordt dat van Antoon Coolen door literatuurcritici veelal positief ontvangen. Hij past daarmee meer in de traditie van Streuvels, het impressionisme. De vraag of Coolen wel terecht tot de streekromanschrijvers wordt gerekend, komt herhaaldelijk terug in literatuurkringen.

De in 1990 uitgezonden tv-serie De Brug is op Coolens werk geïnspireerd.

Prijzen

1930 - C.W. van der Hoogtprijs voor Het donkere licht
1947 - Novelleprijsvraag CPNB voor De ontmoeting
1954 - Brand-van Gentprijs voor De vrouw met de zes slapers
1954 - Provinciale prijs voor schone kunsten voor De vrouw met de zes slapers en zijn bijdrage aan Het nieuwe Brabant
1958 - Cultuurprijs van de gemeente Eindhoven voor De grote voltige
1961 - Literatuurprijs van de gemeente Hilvarenbeek voor Stad aan de Maas

Bibliografie

1914 - Opinies
1921 - Lentebloesem, roman
1926 - Peerke, dat manneke
1926 - De rauwe grond
1927 - Hun grond verwaait
1927 - Jantje den schoenlapper en zijn Weensch kiendje
1928 - Kinderen van ons volk, roman
1929 - Het donkere licht
1930 - Peelwerkers
1931 - De goede moordenaar
1932 - De schoone voleinding, roman
1933 - Kinderen van ons volk. Spel van het land, toneelspel in vijf bedrijven naar de romans Kinderen van ons volk en De schoone voleinding, in samenwerking met Kees Spierings en Cor Hermus
1933 - De man met het Jan Klaassenspel
1934 - Zegen der goedheid. Legendenboek
1934 - De vier jaargetijden, toneelspel in vijf bedrijven
1934 - Dorp aan de rivier
1934 - Stijntje
1935 - Zoo zie je me, zoo zie je niet, in: De Gemeenschap
1935 - Peerke, den haas, herschreven versie van Peerke, dat manneke
1935 - Kerstvertellingen. Een vijftal sagen
1935 - De vreemdeling, toneelspel in vier bedrijven
1936 - Het gouden gymnasium. Herinneringen van oud-leerlingen aan het gymnasium Sint Norbertus te Heeswijk, samengesteld en ingeleid door Anton Coolen
1936 - De drie gebroeders
1936 - De weg terug, een kerstverhaal
1937 - Kerstmis in de Kempen
1938 - Zwerftochten door ons land, met P.H. de Ritter
1938 - De Oost-Brabanders, in: De Nederlandse Volkskarakters
1938 - Herberg in 't Misverstand
1938 - Henrik Conscience, de verteller van zijn volk, in: De Gemeenschap
1939 - Vertellen (Hans Christiaan Andersen) , in: De Gemeenschap
1939 - Onder het Diksmuider Kruis, in: De Gemeenschap
1939 - Franz Herwig, in: De Gemeenschap
1939 - Streuvels en Dickens, in: De Gemeenschap
1939 - Uit het kleine rijk
1940 - De klokkengieter, toneelspel in drie bedrijven
1940 - H.C. Andersen, Sprookjes, vertellingen en reisverhalen, verzameld en ingeleid door Anton Coolen
1941 - Sprookjes uit alle landen
1942 - Van de koe, die aan St. Antonius verkocht werd, en De boer en zijn kerkplavei
1944 - Kerstmis in de Pannenschop
1945 - Bevrijd Vaderland
1947 - De ontmoeting, novelle, boekenweekgeschenk
1948 - Van en over en rond de honderdjarige, M. F. van Piere 100 jaar boeken
1948 - Tsjechische suite
1949 - Onder de canadassen
1950 - Land en Volk van Brabant, bijdragen van Brabantse schrijvers, dichters en geleerden, verzameld en ingeleid door Anton Coolen
1950 - Spel van Sint Geerten Minne, openluchtspel in drie bedrijven
1951 - Waalres oud Willibrorduskerkje: herdenkingskapel van Brabants gesneuvelden
1951 - Groei van de stad, Groot Eindhoven onder zijn eersten burgemeester
1952 - Het meisje in den toren, sprookjesspel in drie bedrijven
1952 - De zeven rozen, sprookjesspel in drie bedrijven
1953 - De glimlach van het Gooi, rede
1953 - In Holland staat een huis, spel van het gezin
1953 - De vrouw met de zes slapers
1954 - Sint Cunera van Rhenen, toneelspel
1954 - Genoveva van Brabant, toneelspel in vier bedrijven
1955 - Van de breischei tot 75 gauge, het verhaal van een kousenfabriek, 1830-1955
1955 - Omnibus. Dorp aan de rivier, De drie gebroeders, Herberg In 't Misverstand
1957 - De grote voltige
1957 - Wegen door het land
1957 - De gouden webben, twee kerstverhalen
1958 - Mars en Venus, comedie in drie bedrijven
1958 - Sawitri, Oosters spel van de liefde en de dood, toneelspel in drie bedrijven
1960 - Stad aan de Maas

Biografie

Antoon Coolen 1897-1961. Biografie van een schrijver. Cees Slegers, 2001. Tilburg: Stichting Zuidelijk Historisch Contact Tilburg.