Automatische treinbeïnvloeding

Automatische treinbeïnvloedingssystemen op de Nederlandse spoorwegen:

■ European Train Control System level 2

■ ATB Nieuwe Generatie

■ ATB+

■ ATB Eerste Generatie

■ PZB

■ Crocodile (gepland op conventionele grenstrajecten België)

■ Geen automatische treinbeïnvloeding aanwezig

Automatische treinbeïnvloeding, afgekort ATB is de Nederlandse aanduiding voor een systeem dat ingrijpt als de bestuurder van een railvoertuig een opdracht tot beperking van de snelheid, gegeven door een sein, negeert. De term wordt internationaal ook gebruikt om de verschillende in Nederland in gebruik zijnde treinbeïnvloedingssystemen aan te duiden.

Op de Nederlandse hoofdspoorinfrastructuur zijn verschillende treinbeïnvloedingssystemen in gebruik die aangeduid worden met de term ATB: het systeem uit de jaren zestig dat treinen beïnvloedt via een continu signaal door de spoorstaven en een nieuw systeem dat treinen beïnvloedt via bakens of lussen in het spoor.

• ATB Eerste Generatie (ATB-EG), wordt gebruikt om de meeste geëlectrificeerde baanvakken
• ATB Nieuwe Generatie (ATB-NG), wordt gebruikt om de meeste niet-geëlectrificeerde baanvakken

Daarnaast zijn er nog drie bijzondere varianten:

• ATB Eenvoudig (ATB-E)
• ATB-plus (ATB+)
• ATB-plus-plus (ATB++)
• ATB-Vv (ATB Verbeterde Versie oftewel ATB Enhanced)

Voor 1 januari 2006 had ProRail op alle trajecten met een snelheid hoger dan 40 km/u treinbeïnvloeding moeten installeren. Op de grenstrajecten bij Roosendaal en Maastricht zou het Belgische systeem crocodile geïnstalleerd worden, maar dat is nog steeds niet uitgevoerd.

Vanaf 2007 wordt op nieuwe spoorlijnen het European Train Control System (ETCS) gebruikt, een nieuwe Europese standaard voor treinbeïnvloeding. Op een aantal trajecten, zoals Amsterdam-Utrecht wordt dit geïnstalleerd naast ATB-EG, op de HSL-Zuid en de Betuweroute wordt alleen ETCS gebruikt.

Ontstaansgeschiedenis

In Nederland is besloten tot de invoering van het ATB systeem nadat op 8 januari 1962 bij Harmelen het ernstigste spoorwegongeluk tot nu toe in Nederland had plaatsgevonden. In zeer dichte mist reed een sneltrein, getrokken door een locomotief uit de serie 1100 bij het wisselen van het spoor in op een stoptrein. Bij dit ongeluk vielen 91 doden en 54 gewonden, waarvan 34 zeer ernstig. (Zie Treinramp Harmelen).

Metro- en tramlijnen

ATB is ook de benaming voor het cabinesignalering- en treinbeïnvloedingsysteem bij de Rotterdamse metro.

Op de Amsterdamse metrolijnen is ook een beïnvloedingsysteem (LZB) aanwezig, maar dit systeem wordt doorgaans niet aangeduid met ATB.

De HTM heeft in een deel van het trammaterieel en op enkele plaatsen in de infrastructuur een beïnvloedingsysteem geïnstalleerd, genaamd ARI (Automatische Rem Ingreep).

Zie ook

• Treinbeïnvloeding voor systemen in andere landen.