Blanca van Navarra (1331-1398)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Blanca van Navarra
Gisant van Blanca van Navarra in de kathedraal van Saint-Denis.
Koningin-gemalin van Frankrijk
Voorganger Johanna van Bourgondië
Opvolger Johanna van Auvergne
Huis Huis Capet-Évreux
Vader Filips III van Navarra
Moeder Johanna II van Navarra
Geboren 1331
Gestorven 5 oktober 1398
Neaufles-Saint-Martin
Begraven Kathedraal van Saint-Denis
Partner Filips VI van Frankrijk
Wapenschild

Blanca van Navarra of Blanca van Évreux (ca. 1331[1] - 5 oktober 1398[2]) was een prinses van Navarra die in 1350 korte tijd koningin van Frankrijk was door haar huwelijk met koning Filips VI van Valois.

Biografie[bewerken | brontekst bewerken]

Blanca of Blanche, die vermoedelijk in 1331 werd geboren, was de derde dochter van Filips, graaf van Évreux en Johanna van Frankrijk, koningin van Navarra.

Net als haar broers en zusters werd Blanca al heel vroeg ingezet voor de huwelijkspolitiek van haar familie. Aanvankelijk op 19 augustus 1335 verloofd met André, de enige zoon van de dauphin Humbert II van Viennois[3](haar verloofde zou echter in oktober 1336 overlijden[4]), werd ze dan in 1340 beloofd aan Lodewijk van Male, enige zoon en erfgenaam van graaf Lodewijk I van Vlaanderen, Nevers en Rethel,[5] vervolgens in 1345 verloofd met de infant Peter, zoon en erfgenaam van koning Alfons XI van Castilië,[6] een plan dat het Catalaanse hof bijna onmiddellijk weer liet varen ten voordele van een huwelijksalliantie met een Engelse prinses, Johanna, dochter van koning Eduard III van Engeland.[7]

In 1350 werd ten slotte een huwelijk met de koning van Frankrijk of zijn erfgenaam overwogen.[8]

Koningin van Frankrijk[bewerken | brontekst bewerken]

Blanca trouwde op 19 januari 1350 te Brie-Comte-Robert met Filips VI van Valois, de recente weduwnaar van Johanna van Bourgondië.[9] Oorspronkelijk bedoeld om met zijn zoon te trouwen, de latere Jan II de Goede, zou het jonge meisje uiteindelijk trouwen met Filips VI, die veertig jaar ouder was dan haar. Zij werd als de mooiste prinses van haar tijd beschouwd en kreeg de bijnaam "Belle Sagesse". Maar hun samenzijn was van korte duur aangezien de koning een jaar na hun huwelijk, op 22 augustus 1350, overleed. Blanca, die op het moment van de dood van haar man zwanger was, beviel in mei 1351 van een postume dochter, Johanna.

Jan II de Goede verzoent zich met Karel de Slechte dankzij de inspanningen van Blanca van Navarra en Johanna van Évreux.

Koningin-weduwe[bewerken | brontekst bewerken]

Zodra de aankondiging van de dood van Filips VI hem bereikte, had paus Clemens VI het hertrouwen van diens weduwe met koning Peter I van Castilië voor ogen om de banden tussen de koninkrijken Castilië en Frankrijk te versterken. Na het te hebben besproken met de aartsbisschoppen van Toledo en Compostela, schreef hij op 5 oktober 1350 hierover naar de broer van Blanca, koning Karel II van Navarra.[10] De huwelijksplannen werden tijdelijk uitgesteld omwille van de postume zwangerschap van Blanca, maar de paus kwam na de geboorte erop terug. De jonge weduwe weigerde zelfs maar een tweede huwelijk te overwegen en zou aan de Catalaanse delegatie hebben verklaard: "les reines de France ne se remarient point".[11] De pontificale soeverein gaf echter niet op en schreef in maart 1352 naar de tante van Blanca, Johanna van Évreux, om haar nicht - tevergeefs - aan te sporen op haar beslissing terug te komen.[12]

Eenmaal weduwe geworden, trok Blanca zich terug te Neaufles-Saint-Martin in de buurt van Gisors. Blanca, die nu nog maar zelden aan het Franse hof verbleef, met als opvallende uitzondering de door haar georganiseerde intocht van Isabella van Beieren in Parijs, werd door haar stiefzoon Jan II de Goede in hoge achting gehouden. Zij speelde een politiek rol door haar pogingen om haar broer, Karel de Slechte, met de koning van Frankrijk te doen verzoenen.

De Franse graafschappen Longueville en Évreux, in de buurt van Gisors, waren door hun vader namelijk aan Karel nagelaten.

Blanca overleed op 5 oktober 1398 en werd bijgezet in de koninklijke grafkelder in de kathedraal van Saint-Denis. Haar graf werd op 17 oktober 1793 - samen met andere koninklijke graven - geschonden.

Noten[bewerken | brontekst bewerken]

  1. ↑ M. Keane, Material Culture and Queenship in 14th-century France: The Testament of Blanche of Navarre (1331-1398), Leiden - Boston, 2016, p. 42 (voetnoot 58). Gearchiveerd op 4 juni 2023.
  2. ↑ Chronique Rouennaise (= C. de Robillard de Beaurepaire, Chronique normande de Pierre Cochon, notaire apostolique à Roue, Rouen, 1870, p. 325); (Obituaire de) Sainte-Chapelle (= A. Molinier - A. Longnon (edd.), Obituaires de la province de Sens, I.2, Parijs, 1902, p. 822). Gearchiveerd op 31 juli 2021.
  3. ↑ R. Cazelles, La Société politique et la crise de la royauté sous Philippe de Valois, Parijs, 1958, pp. 117-118 (voetnoot 5).
  4. ↑ A. Prudhomme, Histoire de Grenoble, Grenoble, 1888, p. 168.
  5. ↑ M.-L. Surget, Mariage et pouvoir : réflexion sur le rôle de l'alliance dans les relations entre les Evreux-Navarre et les Valois au XIVe siècle (1325-1376), in Annales de Normandie 58 (2008), pp. 37-38. Gearchiveerd op 10 februari 2023.
  6. ↑ M.-L. Surget, Mariage et pouvoir : réflexion sur le rôle de l'alliance dans les relations entre les Evreux-Navarre et les Valois au XIVe siècle (1325-1376), in Annales de Normandie 58 (2008), pp. 39-40. Gearchiveerd op 10 februari 2023.
  7. ↑ G. Daumet, Étude sur l'alliance de la France et de la Castille au XIVe et au XVe siècles, Parijs, 1898, pp. 16-17. Gearchiveerd op 22 januari 2023.
  8. ↑ M.-L. Surget, Mariage et pouvoir : réflexion sur le rôle de l'alliance dans les relations entre les Evreux-Navarre et les Valois au XIVe siècle (1325-1376), in Annales de Normandie 58 (2008), pp. 44-45. Gearchiveerd op 10 februari 2023.
  9. ↑ Les Grandes Chroniques de France XLIV (= J. Viard (ed.), Les Grandes Chroniques de France, IX, Paris, 1937, p. 322 (voetnoot 2). Vgl. de brief van haar broer Karel van Navarra aan Peter IV van Aragón van 31 januari 1350: "A tres excellent et puissant prince don Pierres, par la grace de Dieu roy d’Aragon, de Valence , de Sardaine, de Majorques, de Corsice [et conte] de Barchelone, nostre tres cher et ame frere, Charles, par la grace de Dieu roy de Navarre et conte d’Evreus, salut et acroissement de tout [honneur]. Tres cher frere: nous avons touz jours grant desir de savoir votre bon estat, si vous prions cherement que par ce message et souvent par touz autres venanz par deça nous en veuillez faire savoir la certainete quar en verite / nous ne povons avoir greigran joie que d'en avoir souvent bones et certaines nouvelles. Du nostre, se savoir vous plest, nous estienz en bon point quant ces letres furent escriptes, grace Nostre Seigneur qui ce vous veuille otroier. Et desirons moult savoir de voz nouvelles de par delà, si nous en veullez escrire ce qu'il vous plaira, toutevois est nostre parfaite entencion de vous veoir briefment et d'aler en nostre royaume de Navarre, en quel voiage nous avons plus tarde que nous ne voulsissons ot pour se nous pensons plus haster. Se des nouvelles de par deçà vous plest savoir monseigneur le roy print ce XIXe jour de janvier nostre seur et la vostre bele seur madame Blanche a fame et espouse en face de saincte Eglise, dont nous espérons que vous soiez moult liez pour l'honneur d'elle et de nous touz. Tres cher et tres ame frère: le Saint Esperit vous ait en sa garde. Escript au Bois de Vicennes le derrerier jour de Janvier." (Miscellanea Francesco Ehrle, III, Rome, 1925, pp. 106-107 (voetnoot 3)).
  10. ↑ G. Mollat, Clément VI et Blanche de Navarre, reine de France, in Mélanges d'archéologie et d'histoire 71 (1959), pp. 378-379. Gearchiveerd op 10 februari 2023.
  11. ↑ C. Bearne, Lives and times of the early Valois queens: Jeanne de Bourgogne, Blanche de Navarre, Jeanne d'Auvergne et de Boulogne, New York - Londen, 1898, p. 176.
  12. ↑ G. Mollat, Clément VI et Blanche de Navarre, reine de France, in Mélanges d'archéologie et d'histoire 71 (1959), p. 380. Gearchiveerd op 10 februari 2023.

Bibliografie[bewerken | brontekst bewerken]

Biografische studies
  • (en) C. Bearne, Lives and times of the early Valois queens: Jeanne de Bourgogne, Blanche de Navarre, Jeanne d'Auvergne et de Boulogne, New York - Londen, 1898. (Internet Archive)
  • (fr) J.-M. Cazilhac, Jeanne d'Evreux, Blanche de Navarre: Deux reines de France, deux douairières durant la Guerre de Cent ans, Parijs, 2011. ISBN 9782296131903
  • (fr) A. Lesort, La reine Blanche dans le Vexin et le Pays de Bray (1359-1398), in Mémoires de la Société historique et archéologique de l'arrondissement de Pontoise et du Vexin 54 (1948), pp. 35-67.
  • (fr) A. Lesort, La reine Blanche dans le Vexin et le Pays de Bray (1359-1398), in Mémoires de la Société historique et archéologique de l'arrondissement de Pontoise et du Vexin 55 (1954), pp. 9-88.
  • (fr) G. Mollat, Clément VI et Blanche de Navarre, reine de France, in Mélanges d'archéologie et d'histoire 71 (1959), pp. 377-380.
  • (es) M. Narbona Cárceles, La "Discreción hermosa": Blanca de Navarra, reina de Francia (1331?-1398). Una dama al servicio de su linaje, in M. Aurell (ed.), La Dama en la corte bajomedieval, Pamplona, 2001, pp. 77-118. ISBN 8431318783
Testament, mecenaat en materiële cultuur
  • (fr) B. Buettner, Le système des objets dans le testament de Blanche de Navarre, in Clio: Femmes, Genre, Histoire 19 (2004). ISSN 1777-5299 DOI 10.4000/clio.644
  • (fr) L. Delisle, Testament de Blanche de Navarre, reine de France, Parijs, 1885. (= Testament de Blanche de Navarre, reine de France, in Mémoires de l’Histoire de Paris et de l’Île-de-France 12 (1885), pp. 1-64.)
  • (fr) A. Erlande-Brandenburg, Les Tombes royales et princières françaises aux XIVe et XVe siècles, in J. Guillaume (ed.), Demeures d'éternité, églises et chapelles funéraires aux XVe et XVIe siècles: Actes du colloque tenu à Tours du 11 au 14 juin 1996, Paris, 2005, pp. 9-18. [Over de stichting van een grafkapel door Blanca van Navarra in de abdij van Saint-Denis.]
  • (en) M. Keane, Most Beautiful and Next Best: Value in the Collection of a Medieval Queen, in Journal of Medieval History 34 (2008), pp. 360-373.
  • (en) M. Keane, Material Culture and Queenship in 14th-century France : The Testament of Blanche of Navarre (1331-1398), Leiden - Boston, 2016. ISBN 9789004248366
  • (fr) E. Sauvage, Le testament de Blanche de Navarre, reine de France, et le diocèse de Rouen, Rouen, 1885. (Gallica).
Algemene werken
  • (fr) G. Daumet, Étude sur l'alliance de la France et de la Castille au XIVe et au XVe siècles, Parijs, 1898. (Gallica)
  • (fr) M.-L. Surget, Mariage et pouvoir : réflexion sur le rôle de l'alliance dans les relations entre les Evreux-Navarre et les Valois au XIVe siècle (1325-1376), in Annales de Normandie 58 (2008), pp. 25-56. DOI 10.3406/annor.2008.6192
  • (fr) M.-L. Surget, La fratrie, un ménage de remplacement? Les solidarités familiales privées chez les Enfants de Navarre dans la France du XIVe siècle, in Revue historique de droit français et étranger 88 (2010), pp. 499-522. JSTOR 43852592

Externe link[bewerken | brontekst bewerken]

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Blanca_van_Navarra_(1331-1398)&oldid=64413599"