Bombardementen op Amsterdam-Noord
| Bombardementen op Amsterdam-Noord | ||||
|---|---|---|---|---|
.jpg)
| ||||
De Sint Rosaschool na het bombardement
| ||||
| Plaats |  Amsterdam
| |||
| Coördinaten | 52° 24′ NB, 4° 55′ OL | |||
| Datum | 17 juli, 25 juli en 28 juli 1943 | |||
| Locatie | Fokkerfabriek op de Papaverweg 31-33 in Amsterdam-Noord | |||
| Ramptype | Luchtaanval | |||
| Oorzaak | bombardement | |||
| Doden | ruim 200 | |||
| Schade | 106 huizen vernietigd, 882 huizen beschadigd | |||
  | ||||
| ||||
.jpeg)
De geallieerde bombardementen op Amsterdam-Noord vonden plaats in juli 1943 gedurende de Tweede Wereldoorlog. De drie aanvallen waren gericht op de vliegtuigfabrieken van Fokker te Amsterdam, die waren ingeschakeld bij de Duitse oorlogsindustrie, en kostten in totaal meer dan 200 mensen het leven.[1][2][3] Het betrof het zwaarste bombardement in Amsterdam tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Tijdsverloop
[bewerken | brontekst bewerken]Driemaal in korte tijd was de Fokkerfabriek op de Papaverweg 31-33[4][5] in Amsterdam-Noord doelwit van geallieerde aanvallen:
- zaterdag 17 juli 1943 — USAAF
- 41 B-17 Flying Fortress-toestellen van het toen nog onervaren Amerikaanse achtste luchtleger in kwamen actie. Geen enkele bom raakte de beoogde Fokkerfabriek, ze kwamen op de omliggende woonwijken terecht, grotendeels in de Volewijck,[4] met 158 doden en 119 zwaargewonden als gevolg. Van de honderden gewonden overleden velen later aan hun verwondingen.
- zondag 25 juli 1943 — RAF
- 10 Engelse Mitchell-bommenwerpers raakten de vliegtuigfabriek wél en legden het complex grotendeels in de as.[2]
- woensdag 28 juli 1943 — Vrije Fransen
- Franse vliegers herhaalden het bombardement op de fabriek. Dit keer wordt de fabriek weer niet geraakt, maar komen opnieuw 17 burgers om.[2][3]
Gevolgen
[bewerken | brontekst bewerken]De aanval van 17 juli 1943 is het zwaarste bombardement dat de stad Amsterdam in de Tweede Wereldoorlog te verduren kreeg en de totale ravage was enorm. Op de Fokkerfabriek waren kleine huizenblokken gebouwd, waardoor het doelwit was gecamoufleerd.[3] Hierdoor leek de fabriek op een woonwijk, wat kon hebben bijgedragen bij het missen van de fabriek. Deze eerste geallieerde poging de Fokkerfabriek te vernietigen miste het doel goeddeels, de bommen kwamen vooral terecht op woonwijken, een klooster (Sint-Rosaklooster), kerken (Sint-Ritakerk[2] en Gereformeerde Maranathakerk), en een meubel- en teerfabriek. Ook de St. Stephanuskerk aan de Kamperfoelieweg werd getroffen. Er werden 106 huizen vernietigd, 206 huizen zwaar beschadigd en 676 huizen liepen glas- en dakschade op. De ruim 200 doden waren vooral burgerslachtoffers. Omdat het een geallieerde aanval betrof is deze gebeurtenis altijd een gevoelig onderwerp geweest.[2]
Anne Frank schreef over de aanval in haar dagboek op 19 juli 1943:[3]
Zondag is Amsterdam‑Noord heel zwaar gebombardeerd. De verwoesting moet ontzettend zijn, hele straten liggen in puin. Je hoort van kinderen die verloren in de smeulende ruïnes naar hun dode ouders zoeken. Rillingen krijg ik als ik nog aan het doffe, dreunende gerommel in de verte denk.
— Het Achterhuis door Anne Frank
De volgende twee aanvallen kostten nog circa 20 burgers in Noord het leven en de uiteindelijke ravage van de drie aanvallen was enorm. Fokker kon de rest van de oorlog het vroegere productiepeil niet meer bereiken.[6][5]
Herdenking
[bewerken | brontekst bewerken]Jaarlijks vindt op 17 juli een herdenking plaats op De Nieuwe Noorder. In 2003 is daar in opdracht van de stadsdeelraad een eenvoudig herinneringsmonument geplaatst. Het monument is geadopteerd door VO-school de Bredero Mavo. Jaarlijks krijgen de leerlingen les over de gebeurtenissen en leggen zij bloemen bij het monument.[7]
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- De bombardementen op Amsterdam-Noord, Juli 1943. door: J.L. van der Pauw; boek verschenen juli 2009. ISBN 978-9085067399
- De bombardementen op Amsterdam Noord; in de Volkskrant van 20 juli 2009.
- Oorlogsbronnen; interviews met getuigen en informatie over het bombardement. En een lijst met betrokkenen bij het bombardement.
- Getuigenverhalen over de Geallieerde Bombardementen in Amsterdam-Noord op de Fokkerfabriek in juli 1943
- Filmbeelden van 20 juli 1943 van het bombardement op Amsterdam-Noord
- Het bombardement op de Beeldbank Amsterdam
- Het bombardement op de Beeldbank Noord-Holland
- De Phoenix, oorlogsgedenkteken Slachtoffers Noord aan het Mosveld
- Locaties van bombardementen en andere incidenten in Amsterdam
- ↑ Oorlogslevens. www.oorlogsbronnen.nl. Geraadpleegd op 4 mei 2023.
- ↑ a b c d e Geallieerde bombardementen in Amsterdam-Noord op de Fokkerfabriek in juli 1943 - Getuigenverhalen. getuigenverhalen.nl. Gearchiveerd op 4 mei 2023. Geraadpleegd op 4 mei 2023.
- ↑ a b c d Geallieerd bombardement op Amsterdam | Anne Frank Stichting. Anne Frank Website. Geraadpleegd op 4 mei 2023.
- ↑ a b Bombardement op Amsterdam-Noord. www.oorlogsbronnen.nl. Gearchiveerd op 4 mei 2023. Geraadpleegd op 4 mei 2023.
- ↑ a b Fokkervestigingen in Nederland 1919-1996. www.fokker-history.com. Geraadpleegd op 4 mei 2023.
- ↑ Dr. L.de Jong. Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog, deel 7, blz 478-479.
- ↑ Bredero Mavo adopteert monument