Boek (raketsysteem)
| Boek | ||
|---|---|---|
| ||
Boek-M1-2-luchtdoelraketsysteem in 2010
| ||
| Type | Middellange-afstands- luchtdoelraket | |
| Land van oorsprong | Sovjet-Unie | |
| Dienstgeschiedenis | ||
| In dienst | 1979 | |
| Gebruikt door | Zie lijst | |
| Oorlogen | Zie | |
| Productiegeschiedenis | ||
| Ontwerper | Kontsern PVO «Almaz-Antey» | |
| Geproduceerd | 1979-heden | |
| Varianten | 9K37 "Boek", 9K37M, 9K37M1 "Boek-M1", 9K37M1-2 "Boek-M1-2", 9K37M1-2A, 9K317 "Boek-M2", "Boek-M3" maritiem: 3S90 (M-22), 3S90M, 3S90E1, 3S90M1 | |
Boek (Russisch: Бук) is een familie van luchtdoelraketten voor de middellange afstand, ontworpen door de Sovjet-Unie en nadien geproduceerd door Rusland. Het systeem is bedoeld om kruisvluchtwapens, vliegtuigen, helikopters en UAV's neer te halen door middel van een shrapnel-raketkop.
De Boek-serie is de opvolger van de 2К12 "Куб" (NAVO-codenaam: SA-6 Gainful). De eerste versie van Boek was de 9K37 (NAVO-codenaam Gadfly, binnen het Amerikaanse ministerie van Defensie de code SA-11). Nieuwere versies van Boek zijn de Boek-M1-2 en Boek-M2, die binnen de NAVO en de Amerikaanse defensie respectievelijk Grizzly en SA-17 heten. Verder wordt er gewerkt aan de Boek-M3.[(sinds) wanneer?]
Er zijn ook verschillende marineversies ontwikkeld met denominatie 3S90. NAVO-codenamen hiervan zijn onder andere Gollum, Grizzly en SA-N-7C.
Neerhalen MH-17
[bewerken | brontekst bewerken]Op 17 juli 2014 stortte een burgervliegtuig, vlucht MH17 van Malaysia Airlines, onderweg van Amsterdam naar Kuala Lumpur neer boven de oblast Donetsk in de oostelijke Oekraïne van 10 kilometer hoogte. Er waren al snel sterke vermoedens dat een Boek-raketsysteem het vliegtuig had neergehaald, maar uit het voorlopige resultaat van het onderzoek door de Onderzoeksraad voor Veiligheid naar de ramp werd dit nog niet met zekerheid vastgesteld.[1][2] In het definitieve rapport, dat op 13 oktober 2015 werd gepresenteerd, bevestigde de Onderzoeksraad voor Veiligheid dat er sprake was geweest van een Boek-raket met raketkop type 9N314M, die aan de linkerzijde van de cockpit ontplofte. Deze conclusie werd dezelfde dag bestreden door wapenfabrikant Almaz-Antej, maker van de Boek, die beweerde dat het een raketkop van het verouderde type 9M38 is geweest, zoals gebruikt door de Oekraïense strijdkrachten.[3]
Gebruikers
[bewerken | brontekst bewerken]Gegevens volgens het Internationaal Instituut voor Strategische Studies, 2023.[4]
Armenië: 9K37M
Azerbeidzjan: 9K37M
Cyprus: 4 9K37M1
Egypte: 40+ 9K37M1-2 en 9K317
Georgië: 9K37
Kazachstan: 3 9K317M2
Rusland: rond 340 9K37M1 en 9K37M2
Syrië: 9K37 en 9K317
Venezuela: 9 9K317M2
Wit-Rusland: 1 brigade met 9K37
.svg){kind=small}
Raketten
[bewerken | brontekst bewerken]| Raket | 3M9 | 9М38 | 9М38 9М38M1 |
9М38 9М38M1 9М38M2/9M317 |
9M317 | 9M317ME |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Lanceerinrichting (Russische en NAVO-naam) |
2K12 "Koeb" (SA-6) |
9K37 "Boek" (SA-11) |
9K37M "Boek-M1" (SA-11) |
9K37M1-2 "Boek-M1-2" (SA-17) |
9K317E "Boek-M2E"[5] (SA-17) |
3S90M/3S90E "Smertsj"/"Sjtil-1" (SA-N-12) |
| Introductie | 1966 | 1980 | 1984 | 1998 | 1988[6] 2007 | 2004 |
| Raketten per inrichting | 3 | 4 | 4 | 4 | 4 | 12/24/36 |
| Raketmassa (kg) | 599 | 690 | 690 | 9М38M1: 690 9M317: 710–720 |
710–720 | 581 |
| Bereik (km) | 3–24 | 4–30 | 3–35 | 9М38M1: 3–42 9M317: 3–50 |
3–50(M2)[7] 45(M2E)[8] | 2.5–32 (tegen anti-scheepsraketten 12 km) |
| Hoogte (m) | 800–11000 | 30–14000 | 30–22000 | 30–25000 | 15 of M2E[9] 10 of M2[10]–25000 | 15–15000 |
| Raketsnelheid (Mach) |
2.8 | 3 | 3 | 3 | 4 | 4.5 |
| Maximale doelsnelheid (Mach) | 2 | 2.5 | 4 | 4 | 4 | ? |
| Maximale manoeuvreerbaarheid (G) |
? | ? | 20 | 24[11] | ? | ? |
| Gelijktijdige onderscheppingen |
1–2 ("Koeb"M4/"Boek-1") | 18[12] | 18[12] | 22[12][13] 6 old/12 update 1997[11] | 24[9][14] | 4 |
Franken-SAM
[bewerken | brontekst bewerken]Oekraïne en de Verenigde Staten hebben vanaf 2023 Oekraïense Boek-M1 TEL gemodificeerd om Amerikaanse RIM-7 Sea Sparrow-raketten te kunnen lanceren. Deze en andere geïmproviseerde hybride luchtdoel systemen hebben de bijnaam Franken-SAM gekregen.[15]
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Buk missile system op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- ↑ Onderzoek crash MH17, 17 juli 2014 Donetsk
- ↑ (en) United States Assessment of the Downing of Flight MH17 and its Aftermath, Persverklaring Amerikaanse ambassade in Kiev, 19 juli 2014
- ↑ Rapport: MH17 neergeschoten door Russische Boek-raket. NRC Handelsblad, 13 oktober 2015.
- ↑ (en) The Military Balance 2023. the International Institute for Strategic Studies (februari 2023).
- ↑ Russia forces USA out from its traditional arms markets. Pravda.Ru (16 mei 2008). Geraadpleegd op 12 juni 2015.
- ↑ (ru) TASS: ontwikkeling voltooid in 1988, begin massaproductie 15 jaar later. Gearchiveerd op 19 april 2023.
- ↑ http://rbase.new-factoria.ru/missile/wobb/buk-2m/buk-2m.shtml
- ↑ https://web.archive.org/web/20110926124750/http://www.almaz-antey.ru/catalogue/millitary_catalogue
- ↑ a b Main defense product range at JSC «Concern «Almaz-Antey» website
- ↑ (ru) ZRK SD 9K317 "Buk-M2" at Missile Technology Information System of BGTU Voenmeh
- ↑ a b http://rbase.new-factoria.ru/missile/wobb/bukm1_2/bukm1_2.shtml
- ↑ a b c Vasily N. Ya, Gurinovitch AL, anti-aircraft missile systems, page 251
- ↑ https://www.niip.ru/index.php?option=com_content&view=article&id=16:-l-1-2r&catid=9:2011-07-06-06-33-50&Itemid=9
- ↑ Multichannel middle-range ADMC «Buk-М2E» at NIIP website
- ↑ (en) frankensam: Buk-M1 air defensesystems plus RIM-7 Sea Sparrow anti-aircraft missiles, Mezha, 13 november 2023
