Charles Swart

Charles Robberts Swart (Winburg, 5 december 1894 – Bloemfontein, 16 juli 1982) was de laatste gouverneur-generaal van de Unie van Zuid-Afrika, en de eerste president van de Republiek van Zuid-Afrika.

De jurist Swart was parlementslid voor de Nasionale Party van Malan en Strijdom. Toen de NP in 1948 aan de macht kwam, werd hij minister van Justitie onder premier Malan. In het kabinet-Strijdom (1954) was hij tevens vicepremier. De apartheidswetten waren mede van zijn hand, maar ze waren in grote lijnen ontworpen door Verwoerd. Van Swart waren de repressieve openbare ordewetten die duizenden zwarten, kleurlingen en blanken in de gevangenis brachten. "Bestrijding van het communisme" was de gebruikelijke rechtvaardiging. Uiteindelijk konden burgers krachtens de General Law Amendment Act (ofwel Sabotagewet) 90 dagen zonder aanklacht worden vastgehouden.

Tijdens de ziekte en na het overlijden van Strijdom in 1958 nam Swart het premierschap waar. Hij was ook de gedoodverfde kandidaat voor de opvolging, maar de parlementsfractie van de NP koos voor Hendrik Verwoerd. Een jaar later volgde Swart gouverneur-generaal Lucas Steyn op.

In 1960 dreigde Zuid-Afrika uit het Britse Gemenebest te worden gezet, waarna de blanken in de Unie op 5 oktober kozen voor de stichting van een Republiek. Swart werd op 31 mei 1961 de eerste staatspresident. Dat bleef hij tot 1967, toen hij een jaar voor het aflopen van zijn mandaat aftrad.

De uitvoerende macht lag in de eerste periode van de republiek (1961 - 1985) bij de premier. Dit was een concessie aan de Engelstaligen. Verwoerd had liever het uitvoerende presidentschap van Paul Kruger hersteld.

Voorganger: Johannes Strijdom	Premier van Zuid-Afrika 1958	Opvolger: Hendrik Verwoerd
Voorganger: Lucas Cornelius Steyn	Gouverneur-generaal van Zuid-Afrika 1959-1961	Opvolger: functie afgeschaft
Voorganger: geen	Staatspresident van Zuid-Afrika 1961-1967	Opvolger: Jozua François Naudé (a.i.)