Edison-schroefdraad
Edison-schroefdraad is een genormaliseerde, ronde schroefdraad die wordt toegepast bij onder andere gloeilampen en lampenfittingen.
De schroefdraad is ontwikkeld door Thomas Edison in 1909 onder het handelsmerk van General Electric. De aanduiding E met een of twee cijfers refereert aan de diameter in millimeters. E27 betekent dat de lamphouder of lamp voorzien is van edison-schroefdraad met een diameter van 27 millimeter. In onder andere Nederland en België is dat de meest gebruikelijke. Ze wordt van oudsher gebruikt voor 'gewone' gloeilampen en schroefkoppen van zekeringen van elektrische installaties. Voor schemerlampen en spotjes is E14 gebruikelijk, die vaak 'kleine fitting' of 'mignon-fitting' wordt genoemd. E10 is een gangbare maat voor signaallampen en fietslampjes. Schroefdraad E5 wordt gebruikt bij sommige kerstboomlampjes en bij lampjes voor poppenhuizen en in de modelbouw.
In de meeste landen met 230-240 volt wisselspanning worden E27 en E14 gebruikt. In Amerika zijn de standaardmaten E26, E17, E12 en E10. De grootste maat, E40 ("goliathfitting"), wordt vaak toegepast bij straat- en floodlightverlichting.
Een andere veel voorkomende lampenfitting heeft een bajonetsluiting. Deze zogenoemde swanlamphouders worden aangeduid met de letter B en met een cijfer dat de diameter van de fitting aangeeft in millimeters. Bij dit systeem is de lampvoet voorzien van twee tegenover elkaar liggende nokjes, die dienen om de lamp in de lamphouder te bevestigen. De lamphouder heeft twee haakvormige sleuven waar deze nokjes invallen. Door de lamp een kwartslag te draaien zit deze vast. In tegenstelling tot de edisonlamp wordt hier de lamphuls niet voor stroomdoorgang gebruikt. Het contact vindt plaats door twee verende pennen in de lamphouder die tegen de contactplaatjes van de lampvoet drukken. De huls kan normaal dus niet onder spanning komen. Hierdoor is deze lamp veiliger dan de edisonlamp. Deze constructie is echter niet geschikt voor grote stroomsterkten, daarom worden swanlampen niet groter dan tot 200 W toegepast. Ze worden vooral toegepast omdat ze niet kunnen lostrillen. Veel gebruikt zijn de swanlampen B15 en B22.
Edison-schroefdraadmaten
| Type | Maat Ø | Naam | IEC | DIN |
|---|---|---|---|---|
| E5 | 5 mm | Lilliput Edison Screw (LES) | IEC 60061-1 (7004-25) | |
| E10 | 10 mm | Miniature Edison Screw (MES) | IEC 60061-1 (7004-22) | |
| E12 | 12 mm | Candelabra Edison Screw (CES) | IEC 60061-1 (7004-28) | |
| E14 | 14-17 mm | Small Edison Screw (SES) | IEC 60061-1 (7004-23) | DIN 49615 |
| E17 (110 V) | 14-17 mm | Small Edison Screw (SES) | IEC 60061-1 (7004-26) | |
| E26 (110 V) | 25-26 mm | (Medium) Edison Screw (ES) | IEC 60061-1 (7004-21A-2) | |
| E27 | 26-27 mm | (Medium) Edison Screw (ES) | IEC 60061-1 (7004-21) | DIN 49620 |
| E40 | 40 mm | Giant Edison Screw (GES) | IEC 60061-1 (7004-24) | DIN 49625 |
De IEC-codering wordt in Nederland door de NEN uitgegeven.
Zie ook
