François Vatel
François Vatel (Parijs, 1631 - Chantilly, 24 april 1671) was een Franse maître d'hotel en culinair chef. Destijds verzorgde hij grote feesten en diners, zoals in 1661, tijdens het openingsfeest van het Kasteel van Vaux-le-Vicomte.
Feest voor de koning op Chantilly
In 1671 verzorgde Vatel een drie dagen durend feest op het Kasteel van Chantilly, dat werd gegeven door de in ongenade gevallen Prins van Conde: Lodewijk II van Bourbon-Condé. Deze maarschalk gaf het feest ter ere van koning Lodewijk XIV en 300 edelen, in de hoop dat hij het opperbevel van de geplande Franse veldtocht naar de Republiek der Nederlanden zou krijgen. De festiviteiten waren een dusdanig spektakel dat Condé de opdracht binnenhaalde.
Tijdens dit feest introduceerde hij een nieuw recept: "Crème Chantilly", opgeklopte (geslagen) room met vanille.
Incidenten en zelfmoord
Ook al was het feest een succes, toch ging er zoveel mis dat Vatel op de laatste avond zelfmoord pleegde. De schrijfster Madame de Sévigné vertelde in één van haar beroemdste brieven wat er mis ging.
Op de eerste avond kwamen er meer gasten dan verwacht waardoor er niet genoeg wild was en twee van de vijfentwintig tafels het zonder moesten stellen. Vatel die de spanning toch al te veel was geworden voelde zich in zijn eer geraakt. Later die avond werd er vuurwerk afgestoken maar dit was door de bewolking nauwelijks zichtbaar. Ook was er een incident met een zingende castraat die in een strijdwagen aan touwen over de gasten werd getrokken. Volgens de overlevering kwam hierbij een medewerker verstrengeld tussen de touwen die het gevaarte via paarden omhoog hielden. De man overleefde dit niet. De koning en de gasten merkten overigens nauwelijks iets van dit voorval, dat achter de schermen plaatsvond.
De laatste avond bleek er niet genoeg vis geleverd te zijn. Vatel had in meerdere havens vis besteld maar slechts één leverancier kwam opdagen en de levering was bij lange na niet genoeg. Vatel kon die vernedering naar verluidt niet verdragen, hoewel het ook aannemelijk is dat hij angst had voor zijn opdrachtgever Condé, die bepaald niet om zijn zachte aard bekendstond. Na lang wachten trok Vatel zich terug op zijn kamer, klemde een rapier in de deur en doorboorde zichzelf met drie steken in de buik waarna hij stierf. Vrij snel na zijn dood kwamen toch nog meerdere leveranciers opdagen. Vatel werd gevonden door een hoveling die hem kwam vertellen dat er nu genoeg vis was. Hierdoor werd ook het laatste diner een succes. De gasten reageerden verdeeld op het nieuws van Vatel's dood. De kroonprins reageerde heel emotioneel. Een aantal gasten vond de zelfmoord terecht en een aantal van hen vond het juist laf van Vatel.
- Geert Mak & René van Stipriaan - Ooggetuigen van de wereldgeschiedenis - ISBN 978-90-351-4028-8 - Uitgeverij Bert Bakker
