Gebruiker:PeHa/Bergkerk
| Sint-Nicolaaskerk Bergkerk | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Bergkerk vanuit Bergstraat gezien
| ||||
| Plaats | Deventer | |||
| Denominatie | geprofaneerd | |||
| Gewijd aan | Nicolaas van Myra | |||
| Coördinaten | 52° 15′ NB, 6° 10′ OL | |||
| Gebouwd in | 1198-1209 (westtorens), 15de eeuw (koor en zijbeuken) | |||
| Monumentale status | Rijksmonument | |||
| Monumentnummer | 12416, 12423 | |||
| Architectuur | ||||
| Bouwmateriaal | Tuf- en baksteen | |||
| Stijlperiode | Romaans en gotisch | |||
| Toren | 2 westtorens | |||
| Koor | gotisch | |||
| Schip | kruisbasiliek met romaans transept en gotische zijbeuken | |||
| Detailkaart | ||||
  | ||||
| Afbeeldingen | ||||
| ||||
Zicht op Deventer met de Bergkerk
| ||||
| ||||
De Sint-Nicolaaskerk of Bergkerk in Deventer is een van oorsprong romaanse kruisbasiliek en bevindt zich op een oude rivierduin in het Bergkwartier.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
-
Ca. 1615: Bergkerk als onderdeel van het stadsaanzicht vanaf de IJssel door Claes Jansz. Visscher -
1758: Bergpoort (links) en achterzijde Bergkerk -
19e eeuw: gedramatiseerde weergave (capricio) van het Bergkwartier door Bartholomeus Johannes van Hove -
Ca. 1900: Wintertafereel met de Bergkerk door de Deventer schilder Jan Derk Huibers, ca. 1900.
_van_Jan_Derk_Huibers.jpg)
Bouw[bewerken | brontekst bewerken]
De Bergkerk werd gebouwd in de jaren 1198-1209, vlak bij het toenmalige Deventer havenkwartier. Ze is in de bloeitijd van de Hanzestad gesticht door Norbertijnen uit het Westfaalse Varlar (nabij Coesfeld). De kerk, een romaanse kruisbasiliek, werd aan Sint-Nicolaas gewijd, de beschermheilige van de schippers. Het gebouw vertoont veel gelijkenis met kerken uit de Oostzeelanden. Het werd ingewijd door de bisschop van Lijfland.
15e en 16e eeuw[bewerken | brontekst bewerken]
In de 15e eeuw onderging de Bergkerk diverse verbouwingen waardoor deze een laatgotisch karakter kreeg. Zo zijn de twee karakteristieke torenspitsen in die periode gebouwd (het onderste deel van de torens is nog wel oorspronkelijk).
In 1580 ging de kerk over in de handen van de protestanten; het gebouw was vanaf toen van de Nederduits Gereformeerde Kerk. Het interieur werd, zoals gebruikelijk, direct ontdaan van de katholieke kenmerken. De wand- en gewelfschilderingen verdwenen onder een laag witkalk.
Restauraties[bewerken | brontekst bewerken]
Tijdens een ingrijpende restauratie van 1915 tot 1924, geleid door Wolter te Riele, werden de oude schilderingen weer blootgelegd en gerestaureerd. De schilderingen op de oostwand van het oude romaanse dwarsschip stammen uit de vroege 13e eeuw.[1] In 1967 werd de kerk door het kerkbestuur voor het symbolische bedrag van 1 gulden verkocht aan de gemeente Deventer die zo de verantwoordelijkheid voor het kostbare onderhoud op zich nam. In 2010 werden er aan de torens van de kerk opnieuw herstelwerkzaamheden uitgevoerd. Anno 2016 voldoet de kerk aan de normen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed rondom klimaatbeheersing en beveiliging.
Functie[bewerken | brontekst bewerken]
Katholiek, reformatie, sinds ??? niet meer gebruikt als kerk. Tegenwoordig wordt de Bergkerk gebruikt voor exposities, bijeenkomsten en concerten.
Gebouw en interieur[bewerken | brontekst bewerken]
Romaanse bouwstijl Gotiek Muurschilderingen Het huidige orgel werd in de jaren 1841-1843 gebouwd door de Deventenaar Johann Heinrich Holtgräve.
Legende[bewerken | brontekst bewerken]
Er is een legende die beschrijft hoe tot de bouw van de Bergkerk zou zijn gekomen. Twee Deventer zussen, Martha en Beatrix, waren onder de indruk van een ridder die in Deventer was gekomen. Zij streden beide om de gunst van deze man. Beatrix trouwde uiteindelijk met de ridder, terwijl ze Martha alleen achterliet. Martha liet daarop de kerk met de twee torens bouwen, de een iets hoger dan de ander, aangezien beide zusters ook in lengte verschilden. Dit zou het vermeende verschil in hoogte tussen de beide westtorens verklaren.
"Ter nagedachtenis aan de liefde van mijn zuster en mij, wil ik van mijn geld een kerk doen bouwen op den berg. Twee torens zullen erop worden gebouwd, de een iets groter dan de ander, twee kinderen van één vader gelijk, en onafscheidelijk. Zoo zal eeuwig blijven de gedachte aan onze liefde en na onzen dood althans zullen er twee zusters zijn, die elkaar niet verlaten."[2]
Voetnoten:
|