Etiquette
De etiquette of het decorum is een geheel van cultuurgebonden beleefdheidsregels en de omgangsvormen. De kern van de etiquette is: rekening houden met de gevoelens van anderen en met de gebruiken in een samenleving, in alle situaties waarin mensen met elkaar omgaan.
Etiquette komt uit het Frans, waar het eerst de inkerving in een stok betekende en later opschrift op een voorwerp.[1] Aan het hof van Filips de Goede kregen de bezoekers de hofregels op een kaartje (een etiquette), zodat ze geen fouten zouden maken. Via deze kaartjes met gedragsregels werd etiquette het woord voor gedragsregels.
De etiquette heeft betrekking op:
- Kennismaken
- Zichzelf voorstellen, iemand anders voorstellen
- Groeten en begroeten
- Converseren
- Kledij, versierselen, make-up, parfum
- Gedrag aan tafel
- Uitnodigen, gedrag bij feestelijke gelegenheden
- Geschenken kiezen, geven en ontvangen
- Omgaan met mensen in of uit andere landen, culturen en religies
- Hoffelijkheid en behulpzaamheid
- Communicatie per telefoon en brief
- Communicatie via internet, inclusief e-mail (de nettiquette)
- Gewoontes in sport, dit zijn ongeschreven regels. Het niet naleven levert dus ook geen straf op.
- Voor golf is er een uitgebreide etiquette
- Voetbal: wanneer een speler geblesseerd raakt, de bal over de zijlijn spelen zodat de speler verzorgd kan worden. Bij de spelhervatting de bal vervolgens teruggeven aan de partij die in balbezit was voor de spelonderbreking.
- Watersport: gedrag op het water
Etiquetteregels kunnen om verschillende redenen ontstaan. Zo kunnen ze een praktisch nut hebben. Tafelmanieren zijn er bijvoorbeeld om het knoeien te voorkomen, of dat men elkaar besmeurt. Als twee staatshoofden of diplomaten van vijandige staten elkaar ontmoeten dan zorgt de etiquette ervoor dat ze toch op een prettige manier kunnen communiceren waardoor het conflict in elk geval niet groter wordt. Etiquetteregels worden ook gebruikt om machtsverhoudingen aan te stippen. Zo kan het beledigend zijn als je je beter kleedt dan de belangrijkste gast op een feest of een belangrijk persoon een triviaal compliment maakt zoals "Majesteit, deze jurk staat u prachtig". Duidelijke regels zorgen ervoor dat iemand zich niet ongemakkelijk hoeft te voelen, ook niet in nieuwe of lastige situaties. Men hoeft zich immers alleen aan de etiquette te houden.
Etiquetteregels willen nog weleens een eigen leven gaan leiden, met als gevolg dat het praktisch nut uit het oog verloren wordt. Zo wordt het victoriaans tijdperk, met zijn strenge etiquette, achteraf vaak als verstikkend gezien.
Faux pas[bewerken | brontekst bewerken]
Zie faux pas voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Het overtreden van een etiquetteregel wordt een faux pas genoemd. Vooral bij het bezoek aan een andere cultuur kan men snel in de fout gaan. Wat in de ene cultuur gepast is, daar kan in de andere cultuur aanstoot aan worden genomen. Ook wordt in de ene cultuur sneller aanstoot genomen aan een faux pas dan in de andere. Zo worden Nederlanders in niet-westerse culturen nog weleens als bot ervaren omdat ze gewend zijn dat ze min of meer altijd hun mening mogen geven. In de Japanse theeceremonie moeten alle protocollen correct worden uitgevoerd omdat een kleine fout als belediging opgevat zal worden. Deze theeceremonie is echter weer uitgedacht om vriend en vijand op een prettige manier samen te brengen.
Etiquette kan ook binnen een cultuur en zelfs per beroepsgroep verschillen. Zo zijn er in Nederland verschillende regels voor oud geld en nouveau riche en ook per stad zijn er verschillen. Zo is het in de Haagse oud-geldkringen ongepast om "Eet smakelijk" te zeggen. Dit spreekt immers voor zich. Iemand uit Groningen zou het eerder raar vinden wanneer dit niet gezegd wordt. Ook het leger kent zijn eigen etiquetteregels.
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Externe links[bewerken | brontekst bewerken]
- Johanna van Woude, Vormen: een handboek voor Dames, Holkema & Warendorf, Amsterdam, 1897, 280 bladzijden
- Hoe hoort het eigenlijk (1939), Amy Groskamp-ten Have inghist.nl.
- Etiquette in Society, in Business, in Politics and at Home (1922) Emily Post (1873–1960): bartleby.com (gearchiveerd)
- De etiquetterubriek "Moderne manieren"
| Bronnen, noten en/of referenties |