Georges Cuvier

Georges Cuvier
Persoonlijke gegevens
Volledige naam	Georges Léopold Chrétien Frédéric Dagobert Cuvier
Geboortedatum	23 augustus 1769
Geboorteplaats	Mömpelgard, Württemberg, Heilige Roomse Rijk
Overlijdensdatum	13 mei 1832
Overlijdensplaats	Parijs
Begraafplaats	Cimetière du Père-Lachaise
Locatie begraafplaats	Begraafplaats op Find a Grave
Locatie graf	Graf op Find a Grave
Nationaliteit	Frans
Wetenschappelijk werk
Vakgebied	Geologie, anatomie, zoölogie en paleontologie
Publicaties	Le Règne Animal
Bekend van	theorie van catastrofisme, grondlegger van de vergelijkende methode in de anatomie
Opleiding	Universiteit Stuttgart
Alma mater	Universiteit van Stuttgart
Instituten	Collège de France, Muséum national d'histoire naturelle
Overig
Religie	Lutheranisme
Portaal    Geologie Paleontologie

Georges Léopold Chrétien Frédéric Dagobert Cuvier (Montbéliard, 23 augustus 1769 – Parijs, 13 mei 1832), was een Franse natuuronderzoeker die veel betekende als grondlegger van de vakken geologie, anatomie, zoölogie en paleontologie. In 1819 werd hij wegens zijn verdiensten in de adelstand verheven.

Biografie

Cuvier werd geboren in Mömpelgard in Württemberg - tegenwoordig Montbéliard in Frankrijk - in een protestantse familie. Volgens sommige bronnen zou zijn eigenlijke naam Johann Leopold Nicolaus Friedrich Kuefer zijn, maar die naam staat niet in de geboorteakte van zijn geboorteplaats Montbéliard. Hij zou zijn hele leven lutheraan blijven. Tot voor kort werd hij door Duitse bronnen als een typisch Duitse wetenschapper omschreven, waarbij zijn struise, rossige uiterlijk niet onvermeld bleef (dat door Franse historici steevast aan een ziekte werd geweten). Na een vierjarige studie in Stuttgart werd hij in 1795 benoemd tot assistent-hoogleraar in de anatomie bij het befaamde Muséum national d'histoire naturelle te Parijs. In 1796 werd hij lid van het Institut National, in 1799 hoogleraar in de natuurlijke historie aan het Collège de France, in 1802 hoogleraar bij de Jardin des Plantes en in 1818 lid van de Académie française. Hij stierf onverwacht aan de cholera tijdens de beruchte grote epidemie, niet lang nadat hij benoemd was in de Chambre des Paires, toen de Franse Eerste Kamer. Tijdens zijn leven had hij een uitstekende verstandhouding met zowel Napoleon Bonaparte, Lodewijk XVIII en Lodewijk Filips: in 1814 werd hij benoemd tot staatsraad en in 1818 weigerde hij het ministerschap van binnenlandse zaken; vlak voor zijn dood stond hij op het punt dit alsnog te aanvaarden. Hij is een van de 72 Fransen wier namen in reliëf op de Eiffeltoren zijn aangebracht.

Werk

Catastrofisme

Cuvier is vooral beroemd geworden wegens zijn catastrofisme dat in tegenstelling stond tot het Britse uniformitarianisme hetgeen in zijn tijd steeds meer opgeld deed met de stelling dat de aardse geologische processen in het verleden verklaard kon worden door dezelfde krachten als welke wij normaal waarnemen. Volgens Cuvier getuigden de aardlagen juist van een catastrofale vorming: er is een opeenvolging van verschillende prehistorische "werelden", ieder met zijn eigen flora en fauna - een scheppende goddelijke macht vult de aarde steeds weer opnieuw, nadat die geheel of per continent door een catastrofe ontvolkt is. Deze theorie verklaarde de plotselinge opeenvolging van aardlagen en de discontinuïteit van de biota (levensgemeenschappen), en stond de gedachte aan een biologische ontwikkeling toe zonder het idee van de onveranderlijkheid van de soorten te verlaten. Van een echte evolutie zou dus geen sprake zijn. Cuvier was daarmee de tegenstander van de evolutionist Jean-Baptiste de Lamarck.

Paleontologie

Binnen de paleontologische taxonomie is Cuvier vooral bekend geworden als de grondlegger van de vergelijkende methode in de anatomie, waarbij hij de reputatie verwierf dat hij door slechts een enkel bot van een dier te kennen daarvan de systematische plaatsing kon bepalen. Diezelfde reputatie zorgde ervoor dat Cuvier te hulp werd geroepen bij paleontologische twistpunten om er zijn gezaghebbende en beslissende woord over te spreken. Dat gebeurde in het geval van Mosasaurus, Pterodactylus, "Homo diluvii testis" en Iguanodon. De eerste twee werden door hem correct als reptielen gedetermineerd, de derde (met behulp van het holotype fossiel in het Teylers Museum in Haarlem) correct als een amfibie, en de laatste aanzienlijk minder correct als een neushoorn, hoewel hij zijn oordeel toen ook op slechts één enkele tand kon baseren. Een bekende legende verhaalt hoe een van zijn studenten zich achter een bokkenschedel verborg en hem 's nachts wakker maakte met de woorden: "Ik ben de duivel en ik ga je verslinden!" waarop Cuvier antwoordde: "Dat waag ik te betwijfelen, want aan je hoorns zie ik al dat je tot de planteneters behoort".

Publicaties

Zijn belangrijkste werk is Règne Animal distribué d'après son Organisation pour servir de base à l'Histoire Naturelle des Animaux et d'Introduction à l'Anatomie Comparée: een systematische behandeling van heel het toen bekende dierenrijk, uit 1817. Cuvier, die tevens een niet onverdienstelijk tekenaarwas, verzorgde zelf een groot deel van de illustraties.

Voetnoten

Mediabestanden

Zie de categorie Georges Cuvier van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.