Luzern (stad)

**Luzern**
Gemeente in Zwitserland
	(Details)
	;
Situering
Kanton	Luzern
BFS/OFS/UST-code	1061
Soort gemeente	Stad
Coördinaten	47° 3′ NB, 8° 18′ OL
Algemeen
Oppervlakte	24,15 km²
Inwoners ; (31-12-2013)	80.501
Hoogte	436 m
Overig
Postcode	6000–6009
Website	https://www.luzern.ch/
Detailkaart
Portaal	Zwitserland

Luzern (Duits: Luzern, Frans/Engels: Lucerne, Italiaans/Reto-Romaans: Lucerna) is de hoofdstad van het gelijknamige kanton Luzern in Zwitserland.

De stad ligt aan het noordwestelijke uiteinde van het Vierwoudstrekenmeer, waar het water uit het meer weer in de rivier de Reuss stroomt. De stad is het economische en culturele centrum van Binnen-Zwitserland (of Centraal-Zwitserland). De Reuss verdeelt de stad in de oude stad, Altstadt, en het nieuwe gedeelte Neustadt. De oude en nieuwe stad worden verbonden door een zestal bruggen. Twee daarvan zijn van historisch belang: allereerst een van de oudste, overdekte houten bruggen van de wereld, de Kapellbrücke, met de watertoren. De tweede brug is de meer stroomafwaarts gelegen Spreuerbrücke. De ligging van Luzern aan het meer en tussen de bergen Pilatus en Rigi is schilderachtig en zorgde voor een vroege ontwikkeling van het toerisme.

Geschiedenis

Luzern werd als stad de eerste keer genoemd in 840 als Luciaria. De positie van handelsstad verbeterde met de opening van de Gotthardpas in de 13e eeuw. De geschiedenis van de stad is beschreven als onderdeel van de geschiedenis van het kanton Luzern.

Op 28 februari 1848 waren er drie kandidaatsleden om bondsstad van Zwitserland te worden. Naast Luzern waren de kandidaten Zürich en de uiteindelijke winnaar Bern. De reden dat Luzern niet als bondsstad gekozen is, heeft te maken met de Sonderbund-oorlog.

Op 5 februari 1971 vond er een grote brand plaats in het station van Luzern.

Musea

Op de landtong Tribschen bij Luzern staat het Richard-Wagner-Museum. Verdeeld over vijf verdiepingen is het ingericht in het herenhuis waar Wagner van 1866 tot 1872 woonde. Op de andere oever staat het Verkeersmuseum van Zwitserland, het meest bezochte museum van het land.

Partnersteden

Sport

FC Luzern is de professionele voetbalclub van Luzern. De club werd in 1989 landskampioen van Zwitserland en speelt zijn wedstrijden in de Swissporarena.

FC Kickers Luzern is de 2de voetbalclub van Luzern.

De Rotsee Regatta is een grote internationale roeiwedstrijd die jaarlijks in juni plaatsvindt nabij Luzern.

In 2006 was Luzern een van de vijf speelsteden tijdens het EK handbal (mannen).

Bekende inwoners van Luzern

Geboren

Maria Balthasar (1660-1737), abdis
Katharina Morel (1790-1876), onderneemster en hotelierster^[1]
Karl Nikolaus von Flüe AmRhyn (1800-1849), politicus
Maria Amrein-Troller (1849-1931), conservatrice
Josef Anton Schobinger (1849-1911), politicus
Theodor Fischer (1878-1957), kunsthandelaar
Cécile Lauber (1887-1981), schrijfster
Mimi Scheiblauer (1891-1968), Oostenrijks-Zwitserse muziekpedagoge
Otto Zurmühle (1894-1974), dirigent en muziekpedagoog
Hans Urs von Balthasar (1905-1988), katholiek theoloog
Renée von Balthasar (1908-1986), onderwijzeres en geestelijke
Gertrude Bohnert (1908-1948), kunstschilderes, beeldhouwster en olympisch deelneemster
Alphons Egli (1924-2016), politicus
Helmi Gasser (1928-2015), kunsthistorica
Giorgio Gaja (1939), Italiaans hoogleraar en rechter
Fredy Studer (1948-2022), jazzdrummer
Felix Hauswirth (1955), dirigent, pianist en muziekpedagoog
Hans Wicki (1964), politicus
Nuria Fernández (1976), Spaans middellangeafstandsloopster
Gerardo Seoane (1978), voetbaltrainer en voormalig voetballer
Ariella Kaeslin (1987), turnster
Valentin Stocker (1989), voetballer
Stefan Marinković (1994), voetballer
Dominique Devenport (1996), Amerikaans-Zwitserse actrice

Overleden

Jakob Robert Steiger (1801-1862), arts, redacteur en politicus
Katharina Morel (1790-1876), onderneemster en hotelierster^[1]
Edmund von Schumacher (1859-1916), jurist en politicus
Maria Amrein-Troller (1849-1931), conservatrice
Gertrude Bohnert (1908-1948), kunstschilderes, beeldhouwster en olympisch deelneemster
Emilie Dormann (1872-1950), verpleegster en geestelijke
Cécile Lauber (1887-1981), schrijfster
Alice Bucher (1898-1991), uitgeefster
Josi Meier (1926-2006), politica
Josef Ulrich (1916-2007), politicus
Marc Rich (1934-2013), internationaal handelaar in grondstoffen