Groot Deersum
Groot Deersum (Fries: Great Dearsum) was een stins ten oosten van het dorp Achlum, in de Nederlandse provincie Friesland.
Het terrein waarop het slot gestaan heeft wordt nog steeds omringd door een slotgracht. Er staat alleen nog een boerderij uit de tweede helft van de 18de eeuw. Het achterste deel brandde rond 1920 af maar werd herbouwd. De voorkant is oorspronkelijk. De boerderij heet Poarte Plaets.
Op een dam in de gracht staat een stinspoort uit de 17de eeuw. Dit was de enige toegang tot het terrein. Het is gebouwd van gele baksteen. Het gebouw heeft een zadeldak en aan beide kanten een trapgevel met aan de top een pilaster. Aan de veldzijde is boven de poort een gevelsteen met de tekst 'Michiel Jacobs, Deersum, 1658' en daarboven zijn enkele duivengaten. Eigenaresse was in die tijd juffrouw A. van Schaft tot Hoorn. Michiel Jacobs van Deersum was haar pachter. Hij overleed tien jaar later en werd in de kerk in Achlum begraven.
Een eerdere bewoner was Groot Deersum was Peter van Deersum. Hij was een vermogend man, zijn land was 140 pondemaat en om dat te bewerken had hij een tiental paarden nodig. Rovers lieten hem in 1523 zijn laatste paard. Ook namen zij boter en brood mee en gaven hem een vrijbrief, een soort belofte dat hij verder met rust gelaten zou worden. Weerstand bood hij niet uit angst doodgeslagen te worden, zoals eerder in Achlum was gebeurd. Zijn erven waren nog eigenaars van 90 pondemaat land volgens het register van aanbreng uit 1546.
In 2000 werd de poort gerestaureerd.
- Langs stinsen, states en andere voorname huizen in Friesland, 1979