Gustave Courbet

Gustave Courbet
Zelfportret (ca. 1849), Musée Fabre, Montpellier
Persoonsgegevens
Geboren	10 juni 1819
Overleden	31 december 1877
Geboorteland	Frankrijk
Beroep(en)	Kunstschilder
Oriënterende gegevens
Stijl(en)	Realisme
RKD-profiel
Portaal    Kunst & Cultuur

Gustave Courbet (Ornans (Frankrijk), 10 juni 1819 – La Tour-de-Peilz (Zwitserland), 31 december 1877) was een Frans realistisch schilder en een voorloper van het impressionisme.

Situering

Zijn ouders waren welgestelde landeigenaren uit de streek van Besançon. Na Gustave kregen ze nog vier dochters. Drie van hen (één stierf vroegtijdig) werden later vaak door Courbet geportretteerd. In 1831 bezocht hij een religieuze middelbare school in Ornans, waar hij de basis van de schilderkunst verwierf. In 1837 werd hij naar het Royal College van Besançon gestuurd. Hier bezocht hij het atelier van Charles Antoine Flajoulot. Eind 1839 ging hij naar Parijs, waar hij op verzoek van zijn ouders rechten zou gaan studeren en waar hij zich permanent vestigde. In plaats van de rechtenstudie volgde hij schilderlessen bij Auguste Hess en Charles de Steuben.

Hij schilderde taferelen uit het dagelijks leven, naakten (onder meer het zeer gewaagde L'origine du monde) en gevarieerde landschappen. In 1844 werd zijn zelfportret, Courbet met zwarte hond, geaccepteerd door de invloedrijke Parijse salon. Zijn invloed op de Franse schilderkunst van de negentiende eeuw was groot. Het vernieuwende aan zijn werk was het realisme; taferelen uit het dagelijks leven werden hoofdonderwerp en op groot formaat afgebeeld zoals De Steenkloppers of een begrafenis.

Courbets schilderij l'Atelier du peintre uit 1855 is bijna 6 meter breed. Daarbij maakte hij de werkelijkheid niet mooier dan ze was, zoals velen van zijn tijdgenoten, maar liet het schilderij voor zichzelf spreken. Dit leidde voortdurend tot schandalen in het Franse culturele leven.

Courbet en de anarchie

Gustave Courbet gefotografeerd door Nadar, ca. 1860

Courbet, die antiklerikaal was, was bevriend met Pierre-Joseph Proudhon die hij samen met zijn kinderen schilderde (zie afbeelding). Ook Courbet leunde aan bij het gedachtegoed van het anarchisme. Toen de communards in 1871 de Colonne Vendôme neerhaalden werd hij veroordeeld als aanstoker er van. De kosten van de wederoprichting werden verhaald op Courbet, die elk jaar 10.000 francs zou moeten betalen, omgerekend zo'n 43.000 euro. Hij stierf echter in ballingschap vóór de eerste termijn kon worden betaald.

Galerij

• 
  De wanhopige, 1843-45, olieverf op doek, 45 x 54 cm, particuliere collectie
• 
  Proudhon met zijn kinderen, 1853
• 
  Het atelier van de schilder, 1855, olieverf op doek, 361 × 598 cm, Musee d'Orsay, Parijs
• 
  L'origine du monde, 1866, Musée d'Orsay, Parijs
• 
  De slaap, 1866, Petit Palais, Parijs
• 
  Portrait de Marcello, 1870, Musée des Beaux-Arts de Reims

· ·

De werken van Gustave Courbet (selectie)

Namiddag in Ornans (1849) · De Steenkloppers (1849) · De baadsters (1853) · Bonjour Monsieur Courbet (1854) · Het strand bij Palavas (1854) · Het atelier van de schilder (1855) · Jonge vrouwen aan de oever van de Seine (zomer) (1857) · L'origine du monde (1866) · De slaap (1866) · Vrouw met een papegaai (1866)

Mediabestanden

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Gustave Courbet op Wikimedia Commons.